De Cock en de dode meesters
Albert Cornelis Baantjer


Inspector De Cock #41


Kort na elkaar worden drie juristen dood in de Brouwersgracht aangetroffen.


Albert Cornelis Baantjer

De Cock en de dode meesters


1

		‘Er is een Amsterdammer doodgegaan,


		hij liet zijn hondje plassen op de Wallen.


		Zijn rikketik was even blijven staan


		en kijk, hij was al uit de koets gevallen.


		Daar lag hij in de regen, modder op zijn goeie pak.


		Twee kaartjes-voor…’


De schorre stem van Manke Nelis schalde door het schemerig intieme lokaaltje op de hoek van de Achterburgwal en de Barndesteeg. Trillende accordeonklanken van een virtuoze Johnny Meijer zweefden door de tekst.
		‘Er is een Amsterdammer doodgegaan.’


Een jong, knap, licht aangeschoten hoertje zong vol overgave mee. Haar onvervalst Jordaan-accent gaf aan de woorden van het lied een extra dimensie. Alsof doodgaan in de regen het ergste was wat een sterveling kon overkomen.

Rechercheur De Cock van het aloude politiebureau in de Amsterdamse Warmoesstraat, sjokte in zijn zo typische slentergang naar zijn vaste plekje aan de bar en hees zijn negentig kilo op een kruk. Zijn jonge assistent Vledder nam naast hem plaats.

Lowietje, de tengere caféhouder, wegens zijn geringe borstomvang in de rosse buurt van Amsterdam meest Smalle Lowietje genoemd, wreef met zijn kleine handjes langs zijn morsige vest en begroette de beide rechercheurs uitbundig.

‘Zo, zo,’ kirde hij. ‘Een tijd niet gezien. Konden jullie de weg naar mijn etablissement nog vinden?’

De Cock glimlachte. ‘We gingen op de lucht af.’

Smalle Lowietje trok zijn vriendelijke muizensmoeltje in een grijns. ‘Hetzelfde recept?’

Zonder op antwoord te wachten, dook hij aalglad onder de tapkast en kwam luttele seconden later glunderend weer tevoorschijn met een fles fijne cognac Napoleon, die hij speciaal voor De Cock hield gereserveerd.

In een reeks routinegebaren vatte hij achter zich drie fraaigeslepen diepbolle glazen en schonk zacht klokkend in. Het derde glas was voor hemzelf. Uit traditie dronk hij altijd een glaasje mee.

De Cock keek geboeid toe. Wanneer zijn werk als rechercheur het even toeliet, vertoefde hij graag in het schemerig intieme lokaaltje, dat door Smalle Lowietje steevast vol trots als zijn ‘etablissement’ werd betiteld, en genoot van het ceremonieel, waarmee de tengere caféhouder de voortrefffelijke cognac presenteerde.

Smalle Lowietje hief zijn glas en bracht een toost uit.

‘Op alle misdadigers,’ schertste hij vrolijk, ‘en hun kindskinderen.’

De Cock nam de toost niet over. Hij wist uit ervaring dat ook misdadigers kindskinderen hadden, die ijverig oude familietradities in ere hielden. Hij had er dagelijks mee te maken.

Voorzichtig nam hij een slok van zijn cognac en liet de nectar langs zijn dorstige keel gijden. Van boven zijn bolronde glas keek hij Smalle Lowietje aan. Zijn zware wenkbrauwen gefronst.

‘Sinds wanneer heb jij muziek in je etablissement?’

De tengere caféhouder trok een grimas.

‘Mijn vrouwelijke clientèle heeft er al jaren dringend om gevraagd… geen jazz, pop of hardrock, maar sentimentele deuntjes, die ze kunnen meezingen als hun hart verdrietig is.’

De Cock plukte aan zijn neus.

‘En hun hart is verdrietig… na een paar likeurtjes.’ In zijn stem trilde een lichte spot.

Smalle Lowietje keek hem bestraffend aan. Hij wees met gestrekte arm naar het zingende hoertje verderop. Ze was gaan staan en ondersteunde de tekst met zwaaiende armen.
		‘Er is een Amsterdammer doodgegaan.


		Zijn plaats is leeg in zijn stamcafeetje.


		Wie nog wel aan hem denkt is Tante Sjaan,


		ze mist hem elke dag toch wel een beetje.’


Lowietje liet zijn arm zakken.

‘Als het lied straks uit is,’ sprak hij somber, ‘gaat ze zitten janken.’

De Cock schoof zijn onderlip naar voren.

‘Zelfbeklag.’

Smalle Lowietje knikte instemmend.

‘Ach,’ sprak hij vergoelijkend, ‘op je rug liggen met een vieze hijgende vent op je buik is lang geen onverdeeld genoegen.’

De Cock glimlachte.

‘Lowie,’ sprak hij bewonderend, ‘je drukt je keurig uit.’

Smalle Lowietje grijnsde.

‘Ik las laatst in een krant over een of andere schrijver, die beweerde dat hoeren geen gouden hart hadden, maar een koperen kut.’ De ogen van de tengere caféhouder vonkten. ‘Daar kan ik mij nu echt kwaad om maken,’ riep hij verontwaardigd. ‘Zo’n man weet niet wat hij zegt. Ik heb mijn hele leven tussen de hoeren gewoond en ik zweer het je: hier op de Wallen kloppen meer gouden harten dan waar ook in deze rotstad.’

De Cock knikte instemmend en schoof zijn glas toe.

‘Schenk nog eens in.’

Smalle Lowietje gehoorzaamde met de welwillendheid van een caféhouder. Hij keek naar de oude speurder op.

‘Druk aan de Kit?[1 - Penoze-aanduiding van bureau Warmoesstraat.]’

De Cock grinnikte vreugdeloos.

‘Misdaad kent geen grenzen. En dat is hier in Amsterdam goed te merken. Ik heb het gevoel dat misdadigers uit alle windstreken juist naar ons landje trekken om hier hun duistere praktijken voort te zetten.’

Smalle Lowietje lachte.

‘Wat wil je?’ riep hij jolig. ‘Dit is toch crimineel luilekkerland. Waar heb je zo weinig kans om gepakt te worden en waar loop je zo gemakkelijk de gevangenis weer uit?’

Hoewel de bewering van de caféhouder een kern van waarheid bevatte, deden zijn woorden De Cock pijn. Hij trok een nors gezicht.

‘Is dat mijn schuld?’ bromde hij.

Smalle Lowietje keek hem verongelijkt aan.

‘Ik beschuldig jou toch niet,’ riep hij hoofdschuddend. ‘Hoe lang ken ik je al… meer dan een kwart eeuw. Je bent een bekwaam speurder. Dat zal niemand ontkennen. Misschien ben je wel de beste rechercheur die Amsterdam ooit heeft voortgebracht.’

De Cock verschoof onrustig op zijn kruk. Hij hield niet van loftuitingen.

‘Ik heb een goede verhoortechniek,’ sprak hij bescheiden. ‘Dat is door de jaren heen geslepen en aangescherpt. In mijn lange loopbaan als rechercheur heb ik vele bekentenissen losgepeuterd. Zelfs van doorgewinterde misdadigers.’

Smalle Lowietje boog zich naar hem toe.

‘Weet ik toch,’ fluisterde hij bemoedigend.

De Cock wuifde de opmerking van de caféhouder weg.

‘Maar als ik,’ vervolgde hij kriegelig, ‘een arrestant voor mij krijg met vreemde schorre keelklanken uit een ver exotisch land, en naast mij zit een tolk van wie ik niet weet of hij mijn vragen juist weergeeft… of hij in die vreemde taal wel formuleert wat ik bedoel… dan voel ik mij hulpeloos.’

Smalle Lowietje knikte begrijpend.

‘Je hebt geen contact.’

De Cock ademde diep.

‘Precies. De afstand tussen mij en zo’n arrestant is te groot. Ik kan die barrière in taal en cultuur niet slechten. Ik weet niet hoe zo’n man denkt of voelt… of hij zijn misstap begrijpt.’

Smalle Lowietje schudde zijn hoofd.

‘Het wordt tijd dat je met pensioen gaat. Dan kun je wat meer tijd bij mij zoekbrengen.’

De jonge Vledder legde vertrouwelijk zijn hand op de schouder van De Cock.

‘Ik wil die oude man voorlopig nog niet kwijt… voor geen goud.’

Het klonk diep gemeend.

Smalle Lowietje zette zijn glas neer. In zijn ogen kwam een peinzende blik.

‘Heb jij iets te maken met het onderzoek naar die maffia-achtige organisatie in potentiepillen?’

De Cock trok een denkrimpel in zijn voorhoofd.

‘Wat zijn po-ten-tie-pil-len?’

Smalle Lowietje maakte een vaag gebaartje.

‘Pillen… als je ze inneemt zou je nog beter de liefde kunnen bedrijven.’

De Cock trok zijn neus iets op.

‘Moet dat?’

De tengere caféhouder gniffelde.

‘Er zijn mensen die er zwaar mee sukkelen. Geloof me, er bestaat een levendige handel in die zogenaamde potentiepillen. Een miljoenenomzet. Ze hebben ze mij ook wel aangeboden.’

‘Om in je etablissement te verkopen?’

Smalle Lowietje knikte.

‘Er is veel geld mee te verdienen, maar ik moet die gore troep niet in huis hebben.’

De Cock trok zijn wenkbrauwen samen.

‘En naar de organisatie die dergelijke pillen maakt en verspreidt, is een onderzoek gaande?’

‘Dat heb ik gehoord.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Daar heb ik niets mee te maken. Ik wist niet eens dat er zo’n onderzoek liep. Ik denk dat onze narcoticabrigade daarmee doende is.’

Smalle Lowietje keek hem aan. Weifelend.

‘Er wordt gefluisterd dat in die zaak een executie op handen is.’

De Cock reageerde geschokt.

‘Een moordaanslag?’

‘Precies.’

‘Op wie?’

Smalle Lowietje spreidde zijn kleine handen.

‘De man die al maanden het onderzoek leidt.’

‘Het onderzoek naar die maffiabende?’

‘Ja.’

De Cock keek hem doordringend aan.

‘En wie is dat?’

‘Meester Donker-Korzelius… een jonge officier van justitie.’


In gedrukte stemming verlieten de beide rechercheurs het etablissement van Smalle Lowietje. Het regende een beetje, het was miezerig. De oude iepen aan de wallenkant dropen en het schaarse licht van de lantaarns deed de gladde straatsteentjes glimmen. Over het drabbige water van de gracht hing een grauwe sluier.

Ondanks het trieste weer was het druk op de Wallen. De gordijnen voor de ramen van de meeste hoerenpandjes waren toegeschoven. De prostitutie was in vol bedrijf. Bij het pandje op de Achterburgwal, waar sinds kort enige langbenige Afrikaanse schoonheden waren neergestreken, stonden zelfs mannen in de rij.

De Cock bekeek ze met enige bevreemding, maar liet hen onmiddellijk weer uit zijn gedachten glijden. Hij zette de kraag van zijn regenjas omhoog en schoof zijn oude hoedje wat naar voren.

De onthullingen van Smalle Lowietje hadden hem diep geschokt. Het was een paar maal voorgekomen, dat de machtige maffia in Italië strenge rechters, die voor hun organisatie lastig waren, zonder mededogen had geliquideerd. Dat Italiaanse maffiapraktijken zo dichtbij waren gekomen, benauwde hem.

De grijze speurder blikte opzij.

‘Ken jij die meester Donker-Korzelius?’

Vledder knikte vaag.

‘Ik heb hem een keer ontmoet op het hoofdbureau tijdens een bespreking met de moordbrigade. Ik schat hem op een jaar of vijfendertig. Een man met een hoog voorhoofd… al een beetje kalend. Het schijnt, dat de oudere officieren van justitie hem de naarste klussen toeschuiven.’

De Cock grijnsde.

‘Zoals een proces tegen een maffiabende.’

Vledder gebaarde voor zich uit.

‘Onze collega’s van het hoofdbureau waren wel van hem gecharmeerd. Zij vonden die Donker-Korzelius een verademing… echt een officier van justitie zoals die volgens de wet dient te zijn… opsporingsambtenaar bij uitnemendheid.’

‘Hij doet zijn werk goed?’

Vledder knikte.

‘Volgens onze collega’s behoort hij niet tot die groep van vrijblijvende leuteraars, die elke zaak geseponeerd in hun prullenbak laten glijden.’

Ze liepen een tijdje zwijgend voort. Vanaf de Oudezijds Voorburgwal door de Oudekennissteeg in de richting van het Oudekerksplein. De regen nam in hevigheid toe.

In de Warmoesstraat veranderde De Cock zijn waggelende tred in een sukkelend looppasje. Vledder haalde hem lachend in. De Cock in draf was een komisch gezicht.

‘We moeten hem waarschuwen.’

‘Wie?’

‘Die officier.’

De Cock keek verstoord opzij.

‘Waarom denk je dat ik draaf?’


Toen de beide rechercheurs de hal van het politiebureau binnenstapten, wenkte Jan Kusters hen vanachter de balie.

De Cock liep op hem toe.

‘Wat is er?’

Het klonk niet vriendelijk.

De wachtcommandant kauwde nerveus op zijn onderlip.

‘Ik… eh, ik heb,’ sprak hij hakkelend, ‘een paar minuten geleden een raar bericht binnengekregen.’

‘Van wie?’

‘Anoniem.’

‘En?’

Jan Kusters gebaarde naar het telefoontoestel voor zich op zijn bureau. ‘Een man met een hese stem zei, dat een van onze officieren van justitie op het punt stond om te worden vermoord.’

De Cock keek hem strak aan.

‘Heeft die man een naam genoemd… heeft hij gezegd welke officier dat was?’

De wachtcommandant schudde zijn hoofd.

‘Voor ik iets kon vragen, had hij opgehangen.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Heb je een lijst met namen en telefoonnummers van onze officieren van justitie?’

Jan Kusters stond van zijn stoel op en liep naar een kast aan de wand. Met een map in zijn handen kwam hij terug.

‘Hier staan ze in.’

De Cock gaf de map aan Vledder.

‘Bel Donker-Korzelius en zeg hem dat er plannen bestaan voor een aanslag op zijn leven.’

Vledder wipte lenig over de balie, raadpleegde de inhoud van de map en pakte de telefoon van de wachtcommandant.

Jan Kusters en De Cock keken gespannen toe.

Al na luttele seconden legde Vledder de hoorn op het toestel terug. Het gezicht van de jonge rechercheur zag bleek.

‘Hij… eh, hij is er niet,’ sprak hij stamelend.

De Cock spreidde zijn beide handen.

‘Wie had je aan de lijn?’

‘Zijn vrouw.’

‘Wat zei ze?’

Vledder zuchtte diep.

‘Haar man… meester Donker-Korzelius wordt al sinds zondag vermist.’


2


Ze reden met hun Golf vanaf de gladde houten steiger achter het politiebureau via de Oudebrugsteeg naar het Damrak. Het regende nog steeds. Een straffe najaarsbui, opgejaagd door een harde wind, geselde het dak van de politiewagen.

De Cock keek om zich heen. Felle kleurrijke lichtreclames weerspiegelden trillend in het natte asfalt. Het anders zo drukke brede trottoir van het Damrak was vrijwel verlaten. Van een eenzame wandelaar klapte door de storm zijn paraplu aan flarden. Het tafereel toverde een glimlach op het gezicht van de oude speurder.

Vledder zette de ruitenwissers aan en blikte opzij.

‘Heb jij het adres?’

De Cock raadpleegde een notitie.

‘Arend Janszoon Ernststraat.’

‘Woont daar die Donker-Korzelius?’

De Cock knikte.

‘Volgens mijn opgave op de eerste etage van nummer 1173.’

Vledder grinnikte.

‘Een gewone etagewoning,’ sprak hij meesmuilend. ‘Ik dacht dat officieren van justitie altijd in dure villa’s huisden.’

De Cock snoof.

‘Zo goed betaalt Vadertje Staat zijn ambtenaren niet,’ sprak hij knorrig. ‘Het verbaast mij dat er nog jongeren zijn, die na hun rechtenstudie dienst willen doen bij het Openbaar Ministerie. De maatschappij heeft beslist aantrekkelijker jobs in de aanbieding.’

Vledder negeerde de opmerking.

‘Kunnen we het onderzoek naar de vermissing van Donker-Korzelius niet beter aan de narcoticabrigade overlaten? Die werkt al geruime tijd nauw met hem samen.’

De Cock trok zijn schouders op.

‘Dat kan altijd nog,’ sprak hij afwijzend. ‘Ik geef niet graag iets uit handen. Het intrigeert mij, dat de vrouw van Donker-Korzelius de vermissing van haar man nooit heeft gemeld. Ik ben samen met Jan Kusters vanaf zondag alle telexberichten nagegaan. Er is geen enkel verzoek tot opsporing binnengekomen.’

Vledder glimlachte.

‘Misschien bleef hij wel meer een nachtje weg.’

De Cock gebaarde voor zich uit.

‘Een nachtje,’ reageerde hij fel, ‘het is ruim vijf dagen… bijna een week. Mijn vrouw had allang aan de bel getrokken.’

Vledder lachte.

‘Jij hebt een ouderwets huwelijk met een lieve, zachte, zorgzame vrouw.’

De Cock onderkende een spottende ondertoon, maar reageerde niet. Hij draaide zich half naar Vledder toe.

‘Ik vraag mij af,’ riep hij verwonderd, ‘waarom ze die Donker-Korzelius op zijn werkplek aan het parket niet hebben gemist.’

Vledder grijnsde.

‘Ik denk dat het niet opvalt als iemand daar een poosje wegblijft.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Larie… natuurlijk valt dat op. Hij heeft toch verplichtingen, personeel… een secretaresse. Ik neem ook aan, dat tussen Donker-Korzelius en de top van de narcoticabrigade inzake het onderzoek naar die maffiabende vrijwel dagelijks contacten zijn geweest. Waarom zijn er van hun kant geen reacties op zijn vermissing gekomen?’

Vledder zuchtte.

‘Misschien is men wel op de hoogte, maar heeft men zijn vermissing om een of andere duistere reden geheim willen houden.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Je bedoelt, dat de plannen om Donker-Korzelius te vermoorden al eerder zijn uitgelekt… dat de narcoticabrigade die plannen kent?’

Vledder trok zijn schouders op.

‘Misschien hebben ze hem wel in veiligheid gebracht… onvindbaar voor de maffia, en is er geen sprake van een ver-mis-sing.’

De Cock wuifde.

‘Je moet hier linksaf.’

Een tiental meters voorbij Arend Janszoon Ernststraat nummer 1173 bracht Vledder de Golf aan de rand van het trottoir tot stilstand. Voor de jonge rechercheur de contactsleutel omdraaide, keek hij op zijn horloge.

‘Het is na middernacht,’ riep hij verrast. ‘Die vrouw ligt vast al in bed.’

De Cock stapte uit en trok de kraag van zijn regenjas omhoog. Vledder liep om de wagen heen naar hem toe.

‘Als ze slaapt?’

‘Maken we haar wakker.’

‘En als haar man inmiddels boven water is gekomen?’

De Cock gebaarde achteloos.

‘Dan maken wij beleefd een buiging, mompelen een excuus en gaan terug naar de Kit.’

Vledder gromde, maar drong niet verder aan.

Bij nummer 1173 liepen ze de stenen trap op naar de eerste etage. Boven, op een smal bordes, bleven ze staan. Aan de linkerzijde was een glimmende bruingelakte toegangsdeur met rechts daarvan een koperen drukbel. Onder de belknop was een kleine koperen plaat bevestigd, waarop in sierlijke zwarte verzonken letters Mr. K.M. Donker-Korzelius.

De Cock stond op het punt om op de bel te drukken, toen hij ontdekte dat de toegangsdeur niet geheel was gesloten. Er was een smalle kier. Tot zijn verbazing was de deur niet op slot. Voorzichtig drukte de oude rechercheur met de palm van zijn hand tegen het middenpaneel.

Langzaam ging de deur verder open.

De Cock pakte zijn zaklantaarn en liet het lichtovaal door de kleine hal dwalen. Rechts was een glazen deur, die leidde naar een smalle gang.

Vledder hijgde in zijn nek.

‘Laten we teruggaan,’ sprak hij timide. ‘Wij hebben geen enkel recht om hier binnen te sluipen.’ Hij trok De Cock aan de mouw van zijn regenjas. ‘Dit is het huis van een officier van justitie.’

De oude rechercheur scheen met zijn zaklantaarn even in zijn eigen gezicht en toonde zijn jonge collega een zoete grijns.

‘Ik kan er niets aan doen,’ sprak hij met een licht sarcasme. ‘Ik ben als een brave ondergeschikte altijd begaan met het lot van mijn superieuren…[2 - De officier van justitie is in juridische zaken de opperste chef van de recherche.] voortdurend bang dat hen iets overkomt.’

Het klonk weinig overtuigend.

Vledder schudde afkeurend zijn hoofd, maar volgde De Cock door de smalle gang. Links opende de grijze speurder behoedzaam een deur en liet het licht van zijn zaklantaarn langs de muren glijden. Er hingen prachtige reproducties van Renoir en Monet. De Cock herkende ze direct. De oude rechercheur was een groot bewonderaar van de Franse impressionisten.

In het midden van het vertrek stond een ronde ruwhouten tafel omringd door vier diepe leren fauteuils. Naast een fraaie gashaard van blank wapenstaal stond een modern bijzettafeltje op fragiele ijzeren poten. In een rieten mand lag een breiwerkje aan vier pennen. Een hoogpolig berbertapijt bedekte de vloer.

Ineens baadde de kamer in het volle licht.

De beide rechercheurs knipperden met hun ogen. Rechts, in een deuropening, met haar hand aan de lichtknop, stond een vrouw in een korenblauwe nachtjapon. Sluik zwart haar hing slordig langs haar gezicht.

‘Wie… eh, wie bent u?’ stamelde zij onthutst. ‘Wat wilt u… wat doet u hier?’

De Cock nam zijn hoedje af en maakte een lichte buiging in haar richting. ‘Dat… eh, dat waren drie vragen ineens,’ antwoordde hij vriendelijk.

De vrouw strekte haar arm.

‘U moet hier onmiddellijk verdwijnen… mijn huis uit.’

De Cock bracht zijn beminnelijkste glimlach.

‘Ik hoop dat u mij toestaat om eerst uw drie vragen te beantwoorden.’ De grijze speurder drukte zijn oude hoedje tegen zijn borst. ‘Mijn naam is De Cock… met… eh, met ceeooceekaa.’ Hij gebaarde opzij. ‘En dat is Vledder, mijn onvolprezen hulp. Wij zijn beiden als rechercheur verbonden aan het politiebureau in de Warmoesstraat.’

De mond van de vrouw zakte iets open.

‘Rechercheur?’

De Cock knikte. Hij strekte zijn hand naar haar uit.

‘U bent mevrouw Donker-Korzelius?’

‘Dat ben ik.’

De Cock liet zijn hoofd iets zakken.

‘Ons is ter ore gekomen,’ formuleerde hij voorzichtig, ‘dat er plannen zijn beraamd om… eh, om uw man iets aan te doen.’ Hij gebaarde opnieuw opzij. ‘Mijn collega heeft u vanavond gebeld en u hebt hem gezegd, dat uw man al sinds zondag wordt vermist. Eerlijk gezegd… dat verbaast ons.’

Mevrouw Donker-Korzelius kwam uit de deuropening vandaan en liep op hem toe. Haar donkere ogen vonkten.

‘Waarom,’ riep ze vinnig, ‘waarom verbaast u dat?’

De Cock zuchtte diep.

‘Van die vermissing is ons niets bekend,’ sprak hij bijna verontschuldigend. ‘Er is bij ons geen enkel verzoek tot opsporing van uw man binnengekomen.’

Mevrouw Donker-Korzelius keek De Cock secondenlang aan.

Haar houding veranderde. Wat weifelend wees ze naar de fauteuils om de ronde tafel. ‘Gaat u zitten.’ Haar stem klonk zacht. ‘Wellicht behoeft mijn gedrag enige verklaring. Maar u begrijpt, dat uw binnendringen… uw aanwezigheid hier… mij verrast.’

De Cock knikte begrijpend. Hij liet zich in een fauteuil zakken, knoopte zijn regenjas los en legde zijn hoedje naast zich op het tapijt.

Mevrouw Donker-Korzelius nam tegenover hem plaats. Met gespreide vingers streek ze het donkere haar uit haar gezicht. Ze sloeg haar lange slanke benen over elkaar en trok haar nachtjapon tot haar knieën.

‘Ik… eh, ik heb de vermissing van mijn man niet gemeld,’ sprak ze bijna fluisterend. ‘Ik ben niet bij de politie geweest om zijn opsporing te verzoeken.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Waarom niet?’

Mevrouw Donker-Korzelius kneep haar ogen even dicht.

‘Omdat ik zijn carrière niet wil schaden. Toen hij zondag niet terugkwam van de cricketclub en ook de nacht wegbleef, heb ik maandagochtend het parket gemeld dat mijn man ziek was… een lichte griep.’

De Cock keek naar haar op.

‘Een leugen.’

Mevrouw Donker-Korzelius knikte.

‘Ik heb in mijn leven,’ sprak ze bitter, ‘omwille van Karel al vele leugens gedebiteerd.’

De Cock gebaarde in haar richting.

‘Maar vanavond hebt u aan mijn collega toegegeven dat uw man wordt vermist.’

Er gleed een moede glimlach om de mond van mevrouw Donker-Korzelius. ‘Er zijn leugens, die men niet te lang kan volhouden.’

De Cock streek met zijn hand over zijn kin.

‘U moet ons binnendringen in uw woning niet verkeerd beoordelen. Wij waren niet uit op een onwettig optreden. We maakten ons zorgen. Vooral toen wij de toegangsdeur tot uw woning geopend vonden.’

Mevrouw Donker-Korzelius knikte.

‘Die stond op een kier.’

De Cock keek haar onderzoekend aan.

‘Dat wist u?’

Mevrouw Donker-Korzelius knikte.

‘Voor ik vanavond naar bed ging, heb ik de deur op een kier gezet.’

‘Waarom?’

Mevrouw Donker-Korzelius schonk hem een verlegen lachje.

‘Karel heeft geen sleutels bij zich. En ik wil hem niet voor een dichte deur laten staan. Vanaf zondag ben ik een paar nachten wakker gebleven… wachten tot hij kwam. Maar vanavond hield ik het niet meer uit.’

De Cock beluisterde de toon. In zijn hart kroop een gevoel van medelijden.

‘U verwacht dat hij terugkomt?’

Mevrouw Donker-Korzelius knikte traag.

‘Hij is nog altijd teruggekomen.’

De Cock hield zijn hoofd iets schuin.

‘Van waar… van waar is hij altijd teruggekomen?’

Mevrouw Donker-Korzelius antwoordde niet direct. Haar vingers friemelden aan de zoom van haar nachtjapon.

‘Karel… eh, Karel is een man,’ sprak ze hakkelend, ‘die… eh, die erg gevoelig is… ontvankelijk voor de charmes van een vrouw. Hij is niet zo stabiel. Ik heb in ons huwelijk al ettelijke liefdesaffaires van hem moeten verwerken.’

De Cock streek met zijn pink over de rug van zijn neus. Het was een gebaar om tijdwinst te boeken.

‘U… eh, u vermoedt,’ vroeg hij voorzichtig, ‘dat… eh, dat uw man opnieuw in een liefdesaffaire is verwikkeld?’

Mevrouw Donker-Korzelius knikte met gesloten ogen.

‘Dat weet ik vrijwel zeker.’

De Cock veinsde verbazing. ‘U sprak toch van ver-mis-sing?’

Mevrouw Donker-Korzelius trok haar mond strak. ‘Het duurt wel wat lang… dit keer. In de regel is zo’n roes in twee nachten voorbij.’

De Cock boog zich iets naar haar toe. ‘Hebt u enig idee wie dit keer de partner is in de liefdesaffaire van uw man?’

Mevrouw Donker-Korzelius kwam met een ruk overeind. Haar donkere ogen vonkten. Een blos gleed over haar gezicht.

‘Annette… Annette van het Sticht… zijn secretaresse. Ik heb allang het gevoel dat er tussen hen iets gaande is. Toen ik maandagmorgen belde, was ook zij niet op het parket.’


Ze reden met hun Golf van de Arend Janszoon Ernststraat weg. Het regende niet meer en de storm was iets geluwd.

Vledder keek opzij naar De Cock.

‘Doen we er nog wat aan?’ vroeg hij wrevelig. ‘Ik voel er weinig voor om in het liefdesleven van een officier van justitie te wroeten.’

De oude rechercheur liet zich iets onderuitzakken.

‘Ik heb mevrouw Donker-Korzelius beloofd dat ik de vermissing van haar man… omwille van zijn positie, zijn toekomst, zijn carrière… nog niet op de telex zou zetten. Maar gezien de alarmerende mededeling van Smalle Lowietje, zou ik toch eerst moeten weten of onze frivole officier van justitie werkelijk op vrijersvoeten is.’

Vledder reageerde verrast.

‘Jij wilt zijn secretaresse, die Annette van het Sticht verhoren?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Niet echt verhoren. Voorzichtig benaderen.’

Vledder grinnikte.

‘En als ook zij onvindbaar is?’

De Cock schoof zijn hoedje iets naar achteren.

‘Dan wordt het een kwalijke zaak,’ sprak hij sober. ‘Ik vrees dat ik dan toch mijn belofte aan mevrouw Donker-Korzelius zal moeten breken.’

‘En zijn vermissing op de telex zetten?’

De Cock knikte.

‘Ik zal dan aan het verdwijnen van meester Karel Marinus Donker-Korzelius de nodige ruchtbaarheid moeten geven. Er blijft ons niets anders over. In ieder geval zullen we het parket moeten inlichten en de top van onze narcoticabrigade.’

‘Je bedoelt dat het onderzoek naar die maffiabende toch voortgang moet hebben.’

‘Precies.’

Plotseling begon de mobilofoon in de wagen te kraken.

‘De rechercheurs van de Warmoesstraat De Cock en Vledder worden verzocht met spoed te komen naar de Brouwersgracht bij de Melkmeisjesbrug.’

De Cock pakte de hoorn.

‘Van wie is dat verzoek?’

Het was even stil.

‘Van uw wachtcommandant. Hij herinnert aan een anonieme mededeling die hij enige uren geleden heeft ontvangen.’

De Cock boog zich gespannen naar voren.

‘Wat is er dan op de Brouwersgracht bij de Melkmeisjesbrug?’

Het was opnieuw even stil.

‘Daar drijft het naakte lijk van een vermoedelijk vermoorde man.’

De Cock hing de hoorn op en likte aan zijn droog geworden lippen.

Vledder keek hem van opzij lijkbleek aan.

‘Donker-Korzelius?’


3


Vanaf het midden van de smalle Melkmeisjesbrug staarde rechercheur De Cock naar het glinsterende water van de Brouwersgracht. Er was een lichte stroming. Er werd gespuid. Een vuil brok piepschuim schuurde langs de schoeiing.

De schijnwerper van een politiewagen hield het naakte lichaam van een man in een spookachtig licht. Hij dreef schuin voorover. Zachtjes deinde zijn kruin in het grachtwater. Zo af en toe kwam zijn brede rug iets omhoog.

De Cock boog zich ver over de brugleuning. Uit het midden van de rug van de man stak iets wat hij niet goed kon onderscheiden. Het leek op het verchroomde uiteinde van een autoantenne. De oude rechercheur keek toe hoe de broeders van de Geneeskundige Dienst met behulp van een paar agenten het lijk in een groot net probeerden te vangen. Het lukte niet best. Het lijk glipte steeds onder het net vandaan. Een van beide broeders keek naar hem op.

‘Er steekt iets uit zijn rug.’

De Cock maakte van zijn handen een toeter. ‘Laat hem niet wegdrijven, maar wacht er nog even mee voor je hem naar boven haalt.’

‘Waarom?’

De Cock antwoordde niet. Hij liep van de brug naar hem toe. Vertrouwelijk legde hij een hand op de schouder van de broeder. ‘Ik heb een fotograaf aangevraagd,’ legde hij geduldig uit. ‘Die is onderweg. Ik had graag een paar plaatjes van het lijk, zoals het daar drijft… compleet met dat ding in zijn rug. Het kan belangrijk zijn. Ik ben bang dat het bij het ophijsen langs de stenen schoeiing beschadigt.’

De beide broeders knikten begrijpend en lieten het zware net weer wat vieren.

De Cock hurkte aan de wallenkant. Het gezicht van de man in de gracht was niet te onderscheiden. De oude rechercheur blikte schuin omhoog naar Vledder.

‘Jij hebt betere ogen dan ik… kun jij zien wat er in zijn rug steekt?’

Vledder hurkte naast hem neer.

‘Het lijkt wel een breinaald.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Een breinaald,’ herhaalde hij ongelovig.

Vledder knikte.

‘Beslist… een breinaald. Ik ken die scherpe dingen. Mijn moeder had vroeger altijd een breiwerkje op haar schoot. Ik heb mij er vaak aan geprikt.’

Bram van Wielingen, de al wat oudere politiefotograaf, tikte de grijze speurder op zijn rug.

‘Ik heb weinig tijd,’ riep hij wat nors. ‘Ik hoop dat je niet te veel noten op je zang hebt.’

De Cock kwam uit zijn gehurkte houding omhoog. Zijn oude knieën kraakten. ‘Tijd?’ riep hij met gespeelde verbazing. ‘Jij hebt voor mij net zoveel tijd als ik wil dat je hebt.’

Bram van Wielingen maakte een wrevelig gebaartje.

‘Kom, De Cock,’ sprak hij verontschuldigend, ‘ik voel me wat katterig. Ik ben vannacht vrij laat thuisgekomen van een feestje.’

De Cock grinnikte.

‘Zolang als ik je ken, en dat is al heel lang, ga jij feestend door het leven.’

Bram van Wielingen trok een verongelijkt gezicht.

‘Ga jij nooit naar een feestje?’

De Cock antwoordde niet. De oude rechercheur wees naar het lijk in de gracht. ‘Ik wil dat je zo een paar opnamen van hem maakt… met die naald in zijn rug. En straks nog een paar als we hem op de wallenkant hebben gehesen.’

‘Nog meer?’ vroeg Bram van Wielingen gemelijk. ‘Wil je soms ook de hele gracht in beeld?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Alleen een paar bruikbare prenten van zijn gezicht,’ antwoordde hij gelaten. ‘Als hij niet is wie ik denk dat hij is, dan verwacht ik grote moeilijkheden met de identificatie. Een naakte vent heeft gewoonlijk geen legitimatiepapieren bij zich.’

Het klonk spottend.

Bram van Wielingen keek naar hem op.

‘Wie verwacht je dat hij is?’

De Cock plukte aan het puntje van zijn neus.

‘Daar laat ik mij voorlopig niet over uit.’

‘Waarom niet?’

‘Ik wil niemand in moeilijkheden brengen.’

Bram van Wielingen keek hem peilend aan, maar liet het onderwerp verder rusten. ‘Lopen er nog opsporingsberichten van vermiste personen?’ vroeg hij vriendelijk.

‘Plenty.’

Bram van Wielingen bukte zich en klapte zijn aluminium koffertje open. Hij nam daaruit zijn trouwe Hasselblad en monteerde een flitslicht. Hij werkte snel en secuur.

Toen de fotograaf voldoende opnamen had gemaakt, ondernamen de broeders een nieuwe poging om het lijk te vangen. Het lukte hen om het zware net onder het lijk door te trekken. Omzichtig sjorden ze het lichaam omhoog. Het druipende net schuurde langs de stenen beschoeiing.

Op de wallenkant trokken de broeders het net voorzichtig onder de man vandaan. Het vuile grachtwater stonk.

De dode man lag op zijn buik. Een glanzende breinaald stak ongeveer tien centimeter uit zijn rug. Alleen de linker zijkant van het gezicht van de man was zichtbaar in het licht van de schijnwerper van de politieauto.

De Cock pakte zijn zaklantaarn en scheen de dode recht in het gezicht. Hij keek opzij naar Vledder, die gehurkt naast hem zat.

‘Donker-Korzelius?’

De jonge rechercheur schudde zijn hoofd.

‘Deze man… deze man ken ik niet.’


De Cock liet zich in zijn stoel achter zijn bureau zakken. Hij keek naar Vledder, die tegenover hem was neergestreken en zijn aantekeningen uitwerkte.

De grijze speurder had de jonge rechercheur opdracht gegeven om met de Golf de ambulancewagen van de Geneeskundige Dienst vanaf de Brouwersgracht naar het mortuarium op Westgaarde te volgen en de lijkschouw af te wachten.

Zelf was hij rustig, in zijn wat slepende tred, naar de Warmoesstraat gewandeld. Onderweg was hem een gevoel van teleurstelling overvallen… teleurstelling dat de dode man in de gracht niet de vermiste Donker-Korzelius was. Hij had getracht dat vreemde gevoel te analyseren. Geloofde hij onbewust dat de officier van justitie niet in een liefdesaffaire was gewikkeld, maar wel degelijk was vermoord?

Hij strekte zijn hand naar Vledder uit.

‘Wat hebben we?’

De jonge rechercheur raadpleegde zijn aantekeningen en las voor. ‘Een lange, slanke, goedgebouwde man. Gespierd. Eenmeter-zevenentachtig. Betrekkelijk jong nog. Geschatte leeftijd: vijfendertig jaar. Kleur van de irissen lichtend groen; de pupillen normaal, niet vergroot of vernauwd. Een ovaal gelaat met iets ingevallen wangen. De huid, door het grachtwater enigszins aangetast, was licht gebruind. Regelmatige, sterke witte tanden.’ Vledder keek van zijn notities op. ‘Volgens de gangbare maatstaven, vond ik, had de dode een knap gezicht. Dat was ook de mening van de broeders die hem hadden schoongespoeld.’

‘Bijzonderheden?’

Vledder boog zich weer over zijn aantekeningen.

‘Geen littekens. Geen sieraden. Zelfs geen trouwring. Alleen een forse moedervlek op zijn linkerschouderblad.’ De jonge rechercheur zweeg even voor het effect. ‘En… op zijn rechteronderarm, even boven de pols… een zwart omrande groene tatoeage, voorstellende een klavertjevier.’

‘Een klavertje vier?’

Vledder knikte.

‘Ongeveer zo groot als een gulden.’

De Cock bromde.

‘Het heeft hem geen geluk gebracht.’

Vledder glimlachte.

‘Dat niet. Maar het kan bij identificatie helpen. Bram van Wielingen moet het morgen maar fotograferen. Hij kan dan met Ben Kreuger meekomen, wanneer die vingerafdrukken van het lijk neemt.’

De Cock knikte.

‘Wat zei de lijkschouwer?’

Vledder grinnikte.

‘Dat de man dood was.’

De Cock lachte. Hij kende het gedrag van dokter Den Koninghe. De oude, wat excentrieke lijkschouwer had een vreemde manier om de resultaten van zijn doodschouw mee te delen.

‘Doodsoorzaak?’

‘Inwendige verbloeding. Dokter Den Koninghe schatte dat de breinaald het hart heeft geperforeerd.’

De Cock knikte begrijpend.

‘De man was al dood,’ sprak hij rustig, ‘voor hij in het water terechtkwam.’

‘Absoluut. Voor alle zekerheid zal ik morgen bij de sectie aan dokter Rusteloos vragen of de dode water in zijn longen heeft.’

De Cock wreef zich achter in zijn nek. Hij voelde zich vermoeid. Wat verkrampt keek hij op naar de grote klok boven de toegangsdeur. Het was halfvier in de nacht.

‘Zet alles wat je hebt maar op de telex,’ sprak hij diep zuchtend.

‘Het gehele signalement, zoals ik dit hier heb?’

De Cock knikte hem toe.

‘Precies, het hele signalement.’ Hij zweeg even… kauwde peinzend op zijn onderlip. Met zijn hoofd iets schuin en zijn ogen halfgesloten keek hij zijn jonge collega aan. ‘Je weet toch zeker dat die dode in de gracht niet Donker-Korzelius is?’

Vledder reageerde verrast.

‘Natuurlijk weet ik dat zeker,’ antwoordde hij gepikeerd. ‘Donker-Korzelius heeft veel minder haar op zijn hoofd. En dat lijk in het mortuarium heeft ook niet zo’n hoog voorhoofd.’

De Cock spreidde zijn beide handen.

‘Maar het lijk uit de gracht heeft wel ongeveer dezelfde leeftijd als Donker-Korzelius.’

Vledder schudde resoluut zijn hoofd.

‘Ik vergis me niet,’ sprak hij afgemeten.

De telefoon op het bureau van De Cock rinkelde. Vledder boog zich ver naar voren, nam de hoorn op en luisterde.

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Wie is het?’ vroeg hij gespannen.

Vledder dekte met zijn hand het spreekgedeelte van de hoorn af. ‘Mevrouw Donker-Korzelius,’ antwoordde hij zacht. ‘Ze heeft erover nagedacht en wil nu toch officieel de opsporing van haar man verzoeken.’

De Cock trok zijn neus iets op.

‘Vraag haar of haar man op zijn rechteronderarm een tatoeage heeft.’

Vledder nam zijn hand van de hoorn.

‘Heeft uw man,’ vroeg hij gehoorzamend, ‘een tatoeage op zijn rechteronderarm?’

De Cock kon het antwoord niet horen. Hij zag hoe het gezicht van zijn jonge collega plotseling verbleekte. Na luttele seconden legde Vledder de hoorn op het toestel terug en keek verschrikt op.

‘Don… Donker-Korzelius,’ stamelde hij, ‘heeft een tatoeage op zijn rechteronderarm.’

‘Wat voor een?’

‘Een klavertjevier.’


Het wolkendek hing laag boven de Amsterdamse binnenstad en hulde de toppen van de eeuwenoude geveltjes in grijze dekens.

Vanaf het Stationsplein, waar hij uit de tram was gestapt, slenterde De Cock langs het Victoriahotel naar het brede trottoir van het Damrak. Hij trok de kraag van zijn regenjas wat omhoog en drukte zijn vilten hoedje naar voren. Vanonder de gebogen rand keek hij naar de sombere gezichten die aan hem voorbijgleden. Een trage, miezerige motregen scheen alle blijheid bij de mensen te hebben weggespoeld.

Even bekroop hem de ondeugende gedachte om tegen al die sombere gezichten zoet grijnzend een lange neus te trekken. Maar hij beheerste zich. Amsterdam, zo bedacht hij, kende buiten hem al voldoende dwazen.

De grijze speurder verkeerde in een puike stemming. Een korte, maar intensieve nachtrust had zijn geest verkwikt. Hij had er zin in. Blijmoedig sjokte hij naar zijn geliefde Warmoesstraat, liep het politiebureau binnen en besteeg voor zijn leeftijd opmerkelijk kwiek de twee trappen naar de recherchekamer.

Toen hij binnenstapte zag hij Vledder al ijverig achter zijn nieuwe elektronische schrijfmachine zitten. De vingers van de jonge rechercheur gleden razendsnel over de toetsen. Pas toen De Cock tegenover hem in zijn stoel plofte, keek hij op.

‘Je bent laat.’

De grijze speurder keek op zijn horloge.

‘Het is pas halfelf.’

Vledder bromde.

‘Ik heb er al bijna twee uur op zitten.’ De jonge rechercheur duimde over zijn schouder. ‘De commissaris heeft naar je gevraagd. Hij is al driemaal bij mij langsgekomen om te vragen waar je bleef.’

De Cock stond van zijn stoel op.

‘Vannacht om halfvier lag hij op zijn bed. Ik niet.’ Hij keek vanuit de hoogte op Vledder neer. ‘Zit hem iets dwars?’

Vledder glimlachte.

‘Het schijnt dat officieren van justitie niet kunnen verdwijnen.’


Commissaris Buitendam, de lange, statige chef van het bekende politiebureau aan de Warmoesstraat, wenkte met een slanke hand.

‘Kom binnen, De Cock,’ sprak hij geaffecteerd, ‘en ga zitten.’ Hij kwam achter zijn bureau vandaan en gebaarde uitnodigend naar het zitje van stalen meubelen bij het raam, waar de commissaris slechts zijn prominente gasten ontving.

De grijze speurder trok zijn gezicht in een onwillige plooi. Nors en ontoegankelijk, dat was hij. Toenaderingen van zijn chef wees hij in de meeste gevallen koel en hooghartig van de hand. Hij had geen hekel aan zijn commissaris, maar leefde met hem toch op enigszins gespannen voet. De Cock hield dat graag zo, beducht voor elke inmenging in zijn wijze van onderzoek.

‘Als het u hetzelfde is… ik blijf liever staan.’

Op het bleke gezicht van de commissaris kwam een lichte blos. ‘Zoals je wilt.’ Hij liep terug naar zijn bureau en nam wat stijfjes plaats. Vanuit een lade pakte hij een krant en hield die omhoog. Met een kromme vinger wees hij naar de kop: Officier van justitie vermist.

‘Dit,’ sprak hij hees, ‘heb ik in mijn ochtendblad moeten lezen.’

De Cock keek hem niet-begrijpend aan.

‘En… wat is daar voor verkeerds aan?’

Commissaris Buitendam schudde zijn hoofd.

‘Dit had nooit zo in de publiciteit mogen komen,’ sprak hij streng. ‘De vermissing van een officier van justitie is een delicate zaak. Je had de affaire eerst met mij moeten bespreken. Dan had ik met het parket kunnen overleggen wat ons te doen stond.’

De Cock grinnikte vreugdeloos.

‘Er staat ons maar één ding te doen… die man… Donker-Korzelius, opsporen. Dat is de wens van zijn verontruste vrouw. Op haar verzoek heb ik zijn vermissing op de telex gezet.’

Commissaris Buitendam kneep zijn lippen opeen.

‘Ik… eh, ik heb,’ sprak hij met overslaande stem, ‘met zijn vrouw niets te maken.’

De Cock zette zijn benen iets uiteen.

‘Ik wel,’ reageerde hij laconiek.

Commissaris Buitendam tikte opnieuw op de kop in de krant: Officier van justitie vermist.

‘Dit,’ schreeuwde hij, ‘tast het vertrouwen aan dat het publiek in justitie heeft.’

De Cock grijnsde breed.

‘Vertrouwen?’ vroeg hij spottend. ‘Heeft het publiek dat nog… vertrouwen in onze justitie?’

Commissaris Buitendam kwam met een ruk uit zijn stoel overeind en wees trillend met zijn hand naar de deur.

‘Eruit!’

De Cock ging.


4


Vledder kwam met een norse trek op zijn gezicht de grote recherchekamer binnen. Driftig stapte hij naderbij en smeet zijn map met aantekeningen op zijn bureau. Wild knoopte hij zijn regenjas los.

De Cock keek naar zijn collega op.

‘De pest in?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Een beetje narrig. Moe. Ik had net als jij vanmorgen wat langer moeten uitslapen.’

De Cock trok een grijns.

‘Je moet leren,’ sprak hij koddig, ‘om je arbeidsdriften te beteugelen. Hoe was de sectie?’

De jonge rechercheur nam, nog met zijn regenjas aan, achter zijn bureau plaats. ‘Ik heb ruim twee uur naar het werk van die lijkensnijder moeten kijken,’ sprak hij vermoeid. ‘En bij een vies waterlijk is dat geen pretje.’ Hij zuchtte omstandig. ‘Maar dokter Den Koninghe had het vannacht in het mortuarium goed ingeschat… de breinaald heeft het hart geperforeerd en is daarna tegen de achterzijde van het borstbeen gestuit.’

De Cock keek naar de map met aantekeningen op het bureau van Vledder. ‘Waar is die breinaald gebleven?’ vroeg hij verwonderd.

Vledder gebaarde achteloos.

‘Dokter Rusteloos heeft hem meegenomen. Hij zal de breinaald door het gerechtelijk laboratorium in Rijswijk laten onderzoeken. Dat gaat sneller dan wanneer wij het verzorgen. Zijn eigen laboratorium pathologie is in Rijswijk in hetzelfde gebouw ondergebracht.’

De Cock trok een denkrimpel in zijn voorhoofd.

‘Wat wil hij laten onderzoeken?’

‘Dokter Rusteloos vroeg zich af of de dodelijke steek werd toegebracht toen de man nog was gekleed… of daarna.’

De Cock glimlachte.

‘Heel schrander van dokter Rusteloos. Maar ik ben er vrijwel van overtuigd dat het daarna is gebeurd… terwijl de man niet was gekleed.’

‘Dus naakt?’

‘Ja.’

‘Waarom naakt?’

De Cock spreidde zijn beide handen.

‘Het lijkt mij uiterst moeilijk om een lijk te ontkleden met tien centimeter breinaald in zijn rug. Dat is een hele klus.’

Vledder reageerde gevat:

‘Tenzij men de kleding lossnijdt… of knipt.’

De Cock knikte.

‘Dat zou kunnen. Maar ik heb tegen die theorie toch wel een paar bedenkingen. Het ligt niet voor de hand. Tenzij de moordenaar aan dat naakt een symbolische betekenis hecht. Anders is het te veel moeite.’

‘Wat voor een symbolische betekenis.’

De Cock spreidde zijn handen.

‘Het is nooit te voorspellen wat er in het hoofd van een moordenaar rondspookt… wat de basis is van zijn of haar denken.’

Vledder fronste zijn wenkbrauwen.

‘Hoe komt een man naakt?’

De Cock grinnikte.

‘Denk daar eens over na. Wanneer ben jij zelf naakt?’ De grijze speurder wachtte het antwoord niet af. Gnuivend plukte hij aan het puntje van zijn neus. ‘Had hij water in zijn longen?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘De man was al dood voor hij in het water van de gracht terechtkwam.’

‘Heeft dokter Rusteloos nog iets gezegd over de tijdsduur… hoe lang hij in de gracht heeft gelegen?’

‘Hij sprak over een groot aantal dagen.’

De Cock lachte. ‘Nogal vaag.’

Vledder maakte een verontschuldigend gebaar.

‘Ik heb nog geprobeerd om hem tot een meer exacte uitspraak te verlokken, maar dat lukte niet.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Ben Kreuger van de Dactyloscopische Dienst belde juist voor jij binnenkwam. Hij heeft de vingerafdrukken van de dode geclassificeerd. Ze komen aan het hoofdbureau niet in onze collectie voor. Ook bij het CRI[3 - Centrale Recherche Informatiedienst.] in Den Haag is de classificatie niet bekend. Hij kan ons dus niet zeggen wie de man is.’

Vledder trok een beteuterd gezicht.

‘Daar was ik al bang voor,’ sprak hij zuchtend. ‘Het zit ons nooit mee. Heeft al iemand op ons telexbericht gereageerd?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘De ochtendbladen hebben slechts een kort berichtje opgenomen. Lijk vermoorde man in de gracht. En daaronder een beknopt signalement. We hadden toen nog geen foto van het lijk ter beschikking. Ik heb toen jij naar de sectie was, een paar avondbladen benaderd. Ze hebben mij beloofd hetzelfde berichtje te plaatsen… met een foto van de vermoorde man.’ De oude rechercheur zweeg even. ‘En als dat geen resultaten oplevert, dan rest ons nog de televisie.’

‘Kunnen we ook een foto van Donker-Korzelius door de kranten laten opnemen?’

De Cock zwaaide afwerend.

‘Als mevrouw Donker-Korzelius daar dringend om verzoekt, wil ik het aan commissaris Buitendam voorleggen. Ik had vanmorgen met hem al de grootste heibel over de kop in de krant: Officier van justitie vermist. De commissaris meende dat zo’n bericht het vertrouwen in de justitie schaadt.’

Vledder snoof.

‘Wat een nonsens,’ reageerde hij verbeten. ‘Karel Marinus Donker-Korzelius is een hele gewone man met een gewoon beroep.’

De Cock gniffelde.

‘Wellicht behept met een overdaad aan viriliteit.’

Vledder knikte nadrukkelijk.

‘Dat mag,’ brieste hij. ‘Ik heb daar geen moeite mee. Het ligt in de persoonlijke levenssfeer van die man. Van die overdaad heeft hij alleen zelf last.’

‘En de vrouwen uit zijn omgeving.’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Die hebben een eigen wil… kunnen toch weigeren?’ De jonge rechercheur ademde diep. ‘Als iets het vertrouwen in het functioneren van de justitie schaadt,’ ging hij opgewonden verder, ‘dan is dat niet de viriliteit van de persoon Donker-Korzelius, maar die aaneengesloten rij van justitiële blunders, waardoor uiterst ernstige vergrijpen onbestraft blijven.’

De Cock keek zijn jonge collega glimlachend aan. De felle reactie van Vledder deed hem goed. Veel frustratie bij de politie, wist hij, lag bij justitie.

‘Voor commissaris Buitendam,’ sprak hij somber, ‘is elke officier van justitie een soort heilige. Onaantastbaar. Ik heb hem nog maar niet verteld welke geruchten er omtrent Donker-Korzelius in penozekringen de ronde doen. Ik wil hem een hartaanval besparen.’

Vledder lachte.

‘Sinds wanneer heb jij clementie met de commissaris?’

De Cock gaf op die vraag geen antwoord.

‘Als Donker-Korzelius niet snel opduikt, zitten we met twee nare zaken opgescheept… een spoorloos verdwenen officier van justitie en een onbekend lijk van een vermoorde man.’

Vledder trok een denkrimpel in zijn voorhoofd.

‘Beiden met een klavertjevier op hun rechteronderarm.’ De jonge rechercheur keek op. ‘Toeval?’

De Cock wreef zich achter in zijn nek.

‘Een klavertjevier is een veelgebruikt algemeen geluksteken.’

‘Je bedoelt dat het niets behoeft te betekenen?’

De Cock maakte een wrevelig gebaar.

‘Zolang wij niet weten,’ sprak hij geprikkeld, ‘wie die vermoorde man uit de Brouwersgracht is, weten we ook niet of er een relatie bestaat tussen hem en onze vermiste officier van justitie.’

Vledder schoof zijn map met aantekeningen in een lade van zijn bureau. ‘Ik zou toch graag willen weten,’ verzuchtte hij, ‘of het verdwijnen van Donker-Korzelius verband houdt met zijn mannelijke hormonen of met het feit dat hij als officier van justitie een zaak tegen een maffiabende in behandeling heeft.’

De Cock blikte omhoog naar de grote elektrische klok boven de toegangsdeur. ‘Misschien weten we het over vijf minuten.’

Vledder keek hem verrast aan.

‘Hoe?’

‘Ik heb haar ontboden.’

‘Wie?’

‘Annette van het Sticht… zijn secretaresse.’


Ze droeg een donkergroene wijde regenmantel en een bijpassend hoedje in de vorm van een zuidwester. Haar voeten staken in zwarte glimmende laarsjes. Met korte kittige pasjes liep ze op De Cock toe en trok het hoedje van haar hoofd. Een weelde aan kastanjebruin haar golfde over haar schouders.

De oude rechercheur kwam snel overeind en wenkte galant naar de stoel naast zijn bureau. ‘U bent prompt op tijd,’ prees hij.

Annette van het Sticht nam glimlachend plaats.

‘Niets bijzonders… de zorgvuldigheid van een goede secretaresse.’

De Cock liet zich weer in zijn bureaustoel zakken.

‘De heer Donker-Korzelius zal die zorgvuldigheid zeer op prijs hebben gesteld.’

Annette van het Sticht knikte traag.

‘En niet alleen mijn zorgvuldigheid.’

De Cock beluisterde de toon.

‘De heer Donker-Korzelius wordt sinds zondag vermist,’ opende hij serieus het vraaggesprek en wees voor zich uit naar Vledder. ‘Wij zijn beiden met het onderzoek belast. Dat is de reden dat ik u heb uitgenodigd. Als zijn secretaresse kunt u ons misschien iets vertellen van zijn gedragspatroon… zijn vaste gewoonten.’

Annette van het Sticht knikte begrijpend.

‘Dat bericht vanmorgen in de krant over zijn vermissing is op het parket als een bom ingeslagen en heeft heel wat tongen losgemaakt.’

‘Hoezo?’

Annette van het Sticht schudde afkeurend haar hoofd.

‘Er is wat afgeroddeld.’

‘Waarover?’

Het gezicht van Annette van het Sticht versomberde.

‘Op het parket wordt gefluisterd, dat Karel… eh, ik bedoel de heer Donker-Korzelius… min of meer intieme relaties heeft onderhouden met diverse vrouwelijke leden van het parket.’

De Cock keek haar strak aan.

‘Met u?’

De rechtstreekse vraag bracht Annette van het Sticht zichtbaar in verlegenheid. ‘Karel… eh,’ stamelde ze, ‘Karel en ik waren bevriend… intiem bevriend.’

De Cock keek haar schuins aan.

‘Wa-ren?’

Annette van het Sticht knikte traag.

‘Het was voorbij. Al geruime tijd.’ Ze zweeg even en kauwde op haar onderlip. ‘Ik denk,’ ging ze weifelend verder, ‘dat Karel niet in staat is om langdurige vriendschappen te onderhouden. Ik ben daar vanmorgen door al die roddels pijnlijk achtergekomen.’

‘Was uw… eh, uw vriendschap met de heer Donker-Korzelius op het parket bekend?’

Annette van het Sticht knikte.

‘Dat vermoed ik,’ antwoordde ze nadenkend. ‘Ik heb dat uit sommige roddels… nadrukkelijk uitgesproken in mijn bijzijn… begrepen. Ook de houding van enkele collega’s duidde in die richting: als toch iemand moet weten waar hij uithangt, dan ben jij het.’

‘Dat werd gezegd?’

‘Ja.’

‘En u weet niet waar hij uithangt?’

‘Nee, beslist niet.’

‘Hebt u iets beluisterd van nijd, haat, woede jegens de heer Donker-Korzelius?’

‘Nee.’

‘Hebt u zelf die gevoelens?’

Annette van het Sticht keek naar hem op.

‘Nijd, haat, woede… over onze verbroken vriendschap?’

‘Dat bedoel ik.’

Annette van het Sticht liet haar hoofd zakken.

‘Min of meer,’ sprak ze bijna fluisterend. ‘Ik voel mij bedrogen… misbruikt. De breuk heeft mijn gevoel van eigenwaarde aangetast… wellicht meer dan ik mij bewust ben.’

De Cock liet het onderwerp rusten.

‘Hoe wordt de vermissing van de heer Donker-Korzelius op het parket opgevat?’

Er zweefde iets van een glimlach om de mond van Annette van het Sticht. ‘Men veronderstelt dat hij opnieuw een warm bed heeft gevonden.’

De Cock keek haar schattend aan.

‘Men is niet ver-ont-rust?’

Annette van het Sticht schudde haar hoofd.

‘Er heerst op het parket iets van wat men in het Duits Schadenfreude noemt… een heimelijk plezier dat zijn vrouw na al zijn avontuurtjes eindelijk eens zijn vermissing heeft gemeld.’

De Cock knikte begrijpend. Hij wreef met zijn hand langs zijn kin. ‘De heer Donker-Korzelius leidt als officier van justitie een onderzoek naar een maffia-achtige organisatie. Dat is u bekend?’

Annette van het Sticht keek hem verontwaardigd aan.

‘Uiteraard is mij dat bekend. Ik behandel vrijwel alle processtukken.’

‘Hoever was dat onderzoek gevorderd?’

‘Het was bijna afgerond.’

‘Waren er arrestaties gepland?’

Annette van het Sticht knikte nadrukkelijk.

‘De actie zou nog deze week van start gaan. Het wachten was op voldoende inzetbaar personeel bij de narcoticabrigade.’

De Cock boog zich iets naar haar toe.

‘Hebben u, of de heer Donker-Korzelius, naar aanleiding van dat onderzoek wel eens berichten bereikt van ernstige bedreigingen?’

Annette van het Sticht trok haar rechterschouder iets op. ‘Wij krijgen wel eens boze brieven. Maar dat gebeurt in vrijwel elke zaak. Die brieven worden gewoon bij de dossiers gevoegd.’

De Cock voelde een lichte wrevel in zich opkomen. Er was iets in het gedrag van de secretaresse dat hem hinderde. De oude rechercheur had de stellige overtuiging dat Annette van het Sticht niet oprecht was… belangrijke informatie achterhield.

Hij keek haar nog eens onderzoekend aan… bezag de lijn van haar mond, haar licht roze aangezette sensuele lippen, de iets te kleine neus, haar donkere amandelvormige ogen, haar prachtig golvend kastanjebruin haar… en concludeerde dat Annette van het Sticht een aantrekkelijke vrouw was… verleidelijk, met een prikkelende weerbaarheid.

‘Bent u gehuwd… geweest?’

Annette van het Sticht schudde haar hoofd.

‘Zo intens,’ antwoordde ze geprikkeld, ‘heeft nog nooit een man mij kunnen bekoren.’

De Cock streek met zijn pink over de rug van zijn neus.

‘De heer Donker-Korzelius?’

Annette van het Sticht keek naar hem op. In haar ogen smeulde vuur.

‘Ook de heer Donker-Korzelius niet,’ antwoordde ze strak. ‘Zelfs als hij niet getrouwd zou zijn.’

De Cock plukte aan zijn onderlip.

‘Hoe gedroeg de heer Donker-Korzelius zich… de dagen voor zijn vermissing?’

‘Opgewekt, vrolijk, zoals altijd. Karel is geen tobber, eerder zorgeloos.’

De Cock veinsde onbegrip.

‘Was er dan na die breuk tussen u en de heer Donker-Korzelius niets veranderd in de werksfeer? Geen voelbaar spanningsveld?’

‘Karel voelde niets.’

‘En u?’

Annette van het Sticht sloot even haar ogen.

‘Ik heb u gezegd hoe ik mij voelde.’

De Cock zweeg geruime tijd. Toen boog hij zich ver naar haar toe. ‘Mevrouw Van het Sticht,’ vroeg hij vriendelijk, ‘breit u?’


5


Toen Annette van het Sticht de grote recherchekamer had verlaten, kwam Vledder overeind, pakte de stoel naast het bureau van De Cock en ging daar achterstevoren op zitten. Hij duimde over zijn schouder.

‘Ik ben ervan overtuigd,’ formuleerde hij voorzichtig, ‘dat een toegewijde secretaresse meer van de gedragingen van haar chef weet, dan deze charmante Annette van het Sticht ons openbaart.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen. ‘Had jij ook het idee,’ reageerde hij verbaasd, ‘dat onze secretaresse niet geheel openhartig was?’

Vledder knikte. ‘Ze liet beslist niet het achterste van haar tong zien.’ De jonge rechercheur zweeg even. ‘Ik wilde mij niet in jouw verhoor mengen, maar ik had haar graag willen vragen waar zij haar intimiteiten met de officier van justitie bedreef.’

De Cock keek naar hem op.

‘Je bedoelt, in een auto, bij haar thuis of in een of ander motel?’

‘Precies. Misschien heeft Donker-Korzelius een liefde… een voorkeur voor bepaalde plekken en kunnen we daar eens gaan kijken.’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht.

‘Ik heb daar wel een moment aan gedacht, maar ik vond die vraag, gezien de stand van ons onderzoek, te indiscreet. Het is geen moord. Onze Karel Marinus Donker-Korzelius wordt vermist… meer niet. Dat levert niet eens een strafbaar feit op.’

Vledder gebaarde voor zich uit.

‘Volgens Smalle Lowietje lopen er wel mensen met een moordplan rond.’

De Cock maakte een afwerend gebaar.

‘Annette van het Sticht zegt dat ernstige bedreigingen nooit het parket van de officier van justitie hebben bereikt. Volgens haar leefde de heer Donker-Korzelius er zorgeloos op los.’

Vledder verschoof iets op zijn stoel.

‘Die vrouw bezorgt mij kriebels. Ik vertrouw haar niet… niet helemaal.’

De Cock dacht na.

‘Het verbaast mij ook dat zij vandaag voor het eerst door roddels ervaart dat Karel Marinus Donker-Korzelius een onverbeterlijke rokkenjager is, die al met diverse vrouwelijke leden van het parket een min of meer intieme verhouding had.’

Vledder glimlachte.

‘Je hebt gelijk,’ sprak hij instemmend, ‘dergelijke zaken blijven in een werksfeer niet onopgemerkt. Dat blijkt ook uit het feit, dat men op het parket blijkbaar wel wist dat Annette van het Sticht als secretaresse iets had met haar eigen chef. Als toch iemand moet weten waar hij uithangt dan ben jij het. Dat is, dunkt mij, duidelijk genoeg.’

De Cock strekte zijn handen voor zich uit en drukte zijn vingertoppen tegen elkaar. ‘Bij sommige vrouwen die door hun minnaar zijn verlaten, blijft een sluimerend gevoel van wrok… van verbittering hangen. Die gekwetste vrouwen kunnen uiterst gevaarlijk zijn.’

Vledder keek hem verrast aan

‘Vroeg je daarom of ze breide?’

De Cock tastte met de toppen van zijn vingers naar zijn voorhoofd. ‘Het was een domme, volkomen onzinnige vraag,’ antwoordde hij weifelend. ‘Ik besefte dat op het moment dat ik die vraag stelde. De man in het water van de Brouwersgracht met een breinaald in zijn rug was niet Donker-Korzelius. Maar ik kon er echt niets aan doen. De vraag welde intuïtief bij mij op.’

Vledder keek hem fronsend aan.

‘Ik ben bang voor jouw intuïties.’

De Cock knikte traag.

‘Ik ook,’ sprak hij ernstig. ‘Ik heb vaak gemerkt dat onverklaarbare gevoelens…’ De oude speurder stokte.

Er werd geklopt.

De beide rechercheurs draaiden zich om en keken naar de deur van de recherchekamer. Het licht in de lange gang brandde. Op het geribde glas van de deur bewoog het silhouet van een figuur in een cape met capuchon. Het was een sprookjesachtig beeld.

Vledder stond op van zijn stoel, zette die weer recht naast het bureau van De Cock en riep: ‘Binnen!’

De deur ging langzaam open en in de deuropening verscheen een jong vrouw. Ze schoof haar capuchon naar achteren en schudde haar haren los.

De Cock schatte haar op achter in de twintig. Ze was mooi, stelde hij vast, uitzonderlijk mooi. Het lange blonde haar hing golvend op haar zwarte cape. Ze haakte de cape los en trok hem met een gracieus gebaar van haar ranke schouders. Een regen van fijne druppeltjes viel op de vloer. Vledder schoot haastig toe en nam de cape van haar over. Ze schonk hem een flauwe, wat matte glimlach. Langzaam liep ze de kale recherchekamer binnen.

De Cock boog hoffelijk en gebaarde uitnodigend naar de stoel naast zijn bureau. ‘Gaat u zitten,’ sprak hij vriendelijk.

Ze schonk hem een genadig knikje.

‘Dank u zeer.’ Haar stem klonk hees.

Ze nam voorzichtig plaats, legde een roodlederen buidel op de rand van het bureau en sloeg bevallig haar benen over elkaar. Haar bewegingen en gebaren waren traag en geraffineerd, bedoeld om een overrompelende impressie achter te laten.

De Cock zag het gelaten aan. Haar gedrag toverde een glimlach om de lippen van de oude rechercheur, maar imponeerde hem verder niet. De geur van haar parfum ondervond hij als aangenaam. Hij liet zich in zijn stoel achter zijn bureau zakken.

‘Mijn naam is De Cock,’ opende hij beminnelijk. ‘De Cock met ceeooceekaa.’ Hij wuifde in de richting van zijn jonge collega. ‘En dat is Vledder, mijn onvolprezen hulp.’ De oude rechercheur zweeg even; keek haar schattend aan. ‘Waarmee zouden wij u van dienst kunnen zijn?’

Ze antwoordde niet direct. ‘Mijn naam is Cecile… Cecile Burroughs.’ Ze sprak met een licht Engels accent.

De Cock kneep zijn ogen halfdicht.

‘Burroughs… een on-Hollandse naam.’

Ze knikte instemmend. ‘Mijn vader was een Engelsman… een sportman. Van hem heb ik mijn liefde voor cricket geërfd. Ik ben al vele jaren lid van ACC, de Amstelveense Cricket Club. Ik speel in het damesteam.’

De Cock trok een grijns.

‘Het spijt mij,’ sprak hij verontschuldigend, ‘ik weet niet veel van cricket af. Voetbal is het enige spel waar ik iets van begrijp.’

Cecile Burroughs tuitte haar bekoorlijke lippen.

‘Dat geeft niet,’ sprak ze minzaam. ‘Cricket is in Holland nog geen geliefde sport… telt nog niet veel beoefenaars. Maar daar komt verandering in. We zijn bezig om sponsors…’

De Cock glimlachte.

‘Ik neem niet aan,’ onderbrak hij vriendelijk, ‘dat u naar de Warmoesstraat bent gekomen om mij warm te maken voor de cricketsport.’

Cecile Burroughs trok haar roodlederen buidel op haar schoot, maakte die open en nam daaruit een opgevouwen krant. Ze vouwde die gedeeltelijk terug en wees op de foto van de vermoorde man uit het water van de Brouwersgracht.

‘Weet u al wie dat is?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Hij is voor ons nog steeds een onbekende dode.’

Cecile Burroughs zuchtte diep.

‘Daar was ik al bang voor.’ Ze tikte met haar wijsvinger op de foto in de krant. ‘Divorce… ik bedoel: hij ligt… lag met zijn vrouw in scheiding. Ik verwachtte dat ze niet op dit krantenbericht zou reageren… ook al kreeg ze het onder ogen… daarom ben ik gekomen.’

De Cock strekte zijn hand naar haar uit.

‘U weet wie die man is?’

Cecile Burroughs knikte.

‘Philip… Philip de Lent.’

‘U kent hem?’

‘Ja.’

‘Goed?’

Cecile Burroughs trok haar schouders op.

‘Niet zo erg goed. Oppervlakkig. Hij is ook lid van onze cricketclub. Hij speelt in het vierde… het elftal van de oude mannen.’

‘Oude mannen?’

Cecile Burroughs glimlachte.

‘Ze zijn vrijwel allen over de dertig… niet zo snel meer.’

‘U kent hem toch wel zo goed, dat u weet dat hij in een echtscheidingsprocedure is gewikkeld,’ reageerde De Cock.

Cecile Burroughs grinnikte.

‘Dat weet iedereen bij ons op de club. Bovendien ken ik Grace, zijn vrouw. Ze heeft bij ons in het dameselftal gespeeld.’

‘En met haar hebt u ook nog contact?’

Cecile Burroughs maakte een vaag gebaar.

‘Sinds het begin van de scheiding komt ze nog sporadisch op de club. De verhouding tot haar man Philip was zeer gespannen. Grace wilde het liefst elke confrontatie met hem vermijden.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Had het echtpaar kinderen?’

Cecile Burroughs schudde haar hoofd.

‘Philip de Lent was zeer vermogend en volgens Grace erg aan dat vermogen gehecht.’

De Cock grijnsde.

‘Hij wilde er bij een echtscheiding zo weinig mogelijk van afgeven.’

‘Precies.’

De Cock streek met zijn pink over de rug van zijn neus.

‘Bent u bereid om hem… ik bedoel Philip de Lent… te identificeren?’

Cecile Burroughs keek hem argwanend aan.

‘Wat betekent… eh, i-den-ti-fi-ce-ren?’

De Cock gebaarde achteloos.

‘Dat wij in het mortuarium in Westgaarde zijn lijk aan u laten zien.’

Cecile Burroughs toonde verwondering.

‘Waarom?’

De Cock trok een pijnlijk gezicht.

‘Dat zijn wij wettelijk verplicht,’ sprak hij verontschuldigend. ‘Bij een identificatie mogen wij niets aan het toeval overlaten. Een persoonsverwisseling kan zeer kwalijke gevolgen hebben.’

Cecile Burroughs schudde resoluut haar hoofd.

‘Ik wil zijn lijk niet zien,’ sprak ze met een rilling van afgrijzen. ‘Voor geen prijs. Ik vind die foto in de krant al verschrikkelijk.’

De Cock zuchtte.

‘Kent u anderen die hem kunnen identificeren… misschien leden van de club?’

Cecile Burroughs reageerde geërgerd.

‘Identificeren… dat moet Grace maar doen… of die potige familie van haar. Volgens mij zijn zij ook verantwoordelijk voor zijn dood.’

De Cock boog zich iets naar haar toe.

‘Dat is een ernstige beschuldiging,’ sprak hij streng.

Cecile Burroughs knikte nadrukkelijk.

‘Dat besef ik.’

De Cock spreidde zijn beide handen.

‘Verantwoordelijk voor zijn dood… in welk opzicht?’

Cecile Burroughs griste de krant van zijn bureau. Wild, met nerveuze bewegingen propte ze hem terug in haar leren buidel. ‘Grace heeft al een paar maal gedreigd om hem te vermoorden… of te laten vermoorden.’ Ze keek naar De Cock op en trok haar mond tot een smalle lijn. ‘En Philip wist dat.’

Nadat Cecile Burroughs onder veel dankzeggingen de grote recherchekamer uit was geloodst, liet De Cock zich in zijn stoel achter zijn bureau zakken.

‘We worden vandaag wel geconfronteerd met mysterieuze vrouwen. Mooi van lijn, gevaarlijk en ongehuwd.’

Vledder knikte.

‘Toch heeft die Cecile Burroughs ons goed geholpen. Het moet niet moeilijk zijn om mensen te vinden, die de vermoorde man uit de Brouwersgracht als Philip de Lent kunnen identificeren.’

De Cock grinnikte.

‘Cecile Burroughs bracht ons tevens de oplossing… Philip de Lent werd vermoord door zijn eigen vrouw.’

Vledder keek naar hem op.

‘Onmogelijk?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Er is sprake van een echtscheidingsprocedure. Maar als het huwelijk nog niet is ontbonden en ze zijn destijds in gemeenschap van goederen getrouwd, dan erft die Grace zijn gehele vermogen. En geld is en blijft altijd… een excuus voor moord.’

Vledder krabde op zijn voorhoofd.

‘Philip de Lent,’ sprak hij zacht mijmerend. ‘Die naam komt mij op een of andere manier bekend voor. Als ik mij niet vergis, was hij een strafpleiter… een advocaat. Ik meen De Lent wel eens in rechtbankverslagen te zijn tegengekomen.’

De jonge rechercheur pakte een telefoonboek en begon te bladeren. ‘Hier,’ riep hij opgetogen: ‘Lent, mr. P.A. de, Keizersgracht 1127, advocaat en procureur.’

De Cock wuifde in zijn richting.

‘Staat er ook een privéadres?’

Vledder knikte.

‘In de Korenmolen 223, Duivendrecht.’

De Cock stond van zijn stoel, slenterde naar de kapstok en wurmde zich in zijn oude regenjas.

Vledder legde het telefoonboek weg en kwam hem na.

‘Waar ga je heen?’

‘Duivendrecht.’

Er kwam glans in de ogen van Vledder.

‘Gaan we die Grace arresteren?’

De Cock schoof zijn hoedje over zijn grijze haardos en schudde zijn hoofd. ‘We gaan een vrouw condoleren met het verlies van haar man.’


Grace de Lent bleek een steviggebouwde vrouw van rond de vijfendertig jaar. Ze had bruine ogen, een iets te grote neus en kort, zwartglanzend ponyhaar. Ze keek van De Cock naar Vledder en terug.

‘Rechercheurs van de Warmoesstraat?’

De Cock knikte.

‘Ik neem aan dat u het avondblad hebt gelezen?’

Ze deed de deur van haar woning verder open en ging de rechercheurs voor naar haar gezellig ingerichte woonkamer. Ze wees naar een paar lederen fauteuils om een ronde tafel. ‘Neemt u plaats,’ sprak ze gedragen. ‘En om uw vraag te beantwoorden… ik heb het avondblad gelezen.’

De Cock liet zich in een fauteuil zakken en legde zijn hoedje naast zich op het parket. Langzaam keek hij naar de vrouw op.

‘Ook het bericht over uw man?’

Grace de Lent nam tegenover hem plaats en knikte.

‘Ook het bericht over mijn man,’ antwoordde ze effen.

De Cock spreidde zijn handen.

‘U hebt niet gereageerd.’

Grace de Lent schudde haar hoofd.

‘Ik heb ook niet gehuild.’

‘U hebt geen verdriet?’

Over haar mond gleed een droevige grijns.

‘Verdriet,’ herhaalde ze toonloos. ‘Ik ben blij dat anderen het voor mij hebben opgeknapt… anders had ik hem vermoord.’

De Cock keek haar onderzoekend aan.

‘Ik beluister in uw woorden een hart vol haat… verbittering.’

Grace de Lent knikte traag.

‘Ik heb van Philip gehouden… toen hij als jong jurist begon met een klein kantoor. Maar mijn liefde is omgezet in haat… langzaam… sluipend. Hij omringde zich steeds meer met patserige figuren uit de onderwereld… nam voor veel geld hun verdediging op zich… kocht getuigen om… eerlijke mensen, die bezweken voor de Mammon… de Mammon, die Philip als slaaf diende.’

Grace de Lent sloeg haar beide handen voor haar gezicht.

De Cock wachtte geduldig, drong niet aan.

Na enige tijd nam ze de handen voor haar gezicht weg.

‘Toen hij zich met Peter Gramsma associeerde,’ ging ze zuchtend verder, ‘was voor mij de maat vol. Ik heb hem ons huis uit gejaagd.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Wie… eh, wie is Peter Gramsma?’

Grace de Lent liet haar hoofd iets zakken.

‘Leider van een omvangrijke maffiabende, die drugs… zogenaamde potentiepillen… in het geniep fabriceert en verspreidt.’


6


Happend aan een warme kroket uit de pas geïnstalleerde kantine van bureau Warmoesstraat, kwam De Cock in de grote recherchekamer terug. Hij sjokte naar het bureau van Vledder. ‘Heb je met de narcoticabrigade gebeld?’ vroeg hij terwijl hij een vetvrij papiertje in de prullenbak liet glijden.

Vledder knikte.

‘Ik heb met hoofdinspecteur Karperhof gesproken. Ik heb hem verteld dat wij het lijk van ene Philip de Lent uit het water van de Brouwersgracht hebben gevist en dat zijn vrouw beweert dat die Philip de Lent de advocaat was van Peter Gramsma.’

‘En?’

‘Hoofdinspecteur Karperhof wilde alleen kwijt dat hij Peter Gramsma kende.’

De Cock kneep zijn ogen halfdicht.

‘Als leider van een drugssyndicaat?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Daar wilde hij niets over zeggen,’ antwoordde hij geprikkeld. ‘Toen ik Karperhof vroeg of er tegen die Peter Gramsma en zijn drugsbende een onderzoek liep, zei hij van niets te weten.’

De Cock liet zich in zijn stoel zakken. De grijze speurder zette zijn tanden op elkaar. ‘Dat eeuwige geheimzinnige gedoe,’ siste hij tussen zijn tanden, ‘daar word ik narrig van.’ Hij keek naar Vledder op. ‘Wat zei hoofdinspecteur Karperhof van de vermissing van Donker-Korzelius, onze viriele officier van justitie?’

De jonge rechercheur leunde achterover in zijn stoel.

‘Daar moest hij om lachen.’

‘Meer niet?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Toen ik aandrong, zei hij wat korzelig dat het niet de eerste keer was dat Donker-Korzelius voor een paar dagen spoorloos van de aardbodem was verdwenen.’

‘En?’

‘Ik zei tegen hoofdinspecteur Karperhof dat ik dat spoorloos verdwijnen niet zo goed begreep. Karperhof werd toen kwaad. Een officier van justitie was, volgens hem, aan ons nederige politiemensen geen verklaring schuldig omtrent zijn gedrag. Dat hadden wij maar te accepteren.’

De Cock voelde hoe de woede in zijn aderen kroop.

‘Heb je hem verteld,’ vroeg hij gespannen, ‘dat wij uit de onderwereld signalen hebben ontvangen, dat het leven van Donker-Korzelius in gevaar is… dat zijn executie wordt verwacht?’

Vledder knikte.

‘Karperhof was er niet van onder de indruk. Hij zei dat hij vaker van die geluiden had gehoord. Hij was als hoofd van de narcoticabrigade zelf ook al diverse malen met de dood bedreigd. Al dat penozegeklets stelde volgens hem niets voor.’

‘Stoere Willem.’

Vledder keek hem niet-begrijpend aan.

‘Wie is Stoere Willem?’

‘Hoofdinspecteur Karperhof… Willem is zijn voornaam.’

Vledder glimlachte.

‘Ik heb hoofdinspecteur Karperhof… Stoere Willem… vriendelijk bedankt voor zijn uitgebreide inlichtingen en het gesprek afgebroken. Het was zinloos om het voort te zetten.’

De Cock zuchtte.

‘Uitgebreide inlichtingen,’ herhaalde hij smalend. ‘Noem je dat inlichtingen?’

Vledder gebaarde verontschuldigend.

‘Mijn dank was ook sarcastisch bedoeld.’

De Cock schudde afkeurend zijn hoofd.

‘Het is bij de Amsterdamse politie het oude liedje… ieder voor zich en God voor ons allen. Van die gespecialiseerde groepen op het hoofdbureau kun je weinig medewerking verwachten.’

Vledder knikte achteloos.

‘Ik kreeg het idee dat Karperhof bang was dat wij ons met zijn zaken gingen bemoeien.’

De Cock bromde. ‘Onzin,’ riep hij kwaad. ‘Wij hebben een moord en een vermissing onder handen. Ik heb niets met zijn narcoticasores te maken… wil dat ook niet.’

Vledder keek de grijze speurder fronsend aan.

‘Als achteraf blijkt dat beide zaken verband houden met zijn onderzoek naar die drugsbende?’

‘Dan kan Karperhof van mij alle inlichtingen krijgen die hij wenst. Zo simpel is dat. Ik houd er geen hoofdbureaumethoden op na.’

De oude rechercheur stond van zijn stoel op en sjokte naar de kapstok.

Vledder kwam hem na.

‘Wat heb je in je hoofd?’ vroeg hij bezorgd.

De Cock draaide zich half om.

‘Baarn.’

‘Wat is er met Baarn?’

De Cock trok zijn gezicht strak.

‘Daar woont Peter Gramsma… Ik ga hem vragen waarom hij zijn advocaat om zeep heeft geholpen.’

Vledder ranselde de politie-Golf over de snelweg. Het restje van de avondspits op de A1 vormde geen beletsel. Met korte tussenpozen kletterde een regenbui tegen de voorruit. Boven het IJsselmeer joegen donkere wolken langs een stralende volle maan.

Om het gezicht op het monotone, hypnotiserende bewegen van de ruitenwissers te ontwijken, liet De Cock zich diep onderuitzakken en schoof zijn oude hoedje tot op de rug van zijn neus.

Vledder blikte opzij.

‘Weet je waar we moeten zijn in Baarn?’

De Cock frommelde naar een notitie in het borstzakje van zijn colbert, pakte zijn zaklantaarn en schoof zijn hoedje terug.

‘Prinses Marielaan,’ las hij, ‘nummer achttien. Een imposante villa met een dubbele oprijlaan, een fraaie tuin, waarin een glasheldere vijver vol schitterende waterlelies. Bij knooppunt Eemnes naar de N221, langs het fraaie kasteel Groeneveld.’

Vledder grinnikte.

‘Je bent goed geïnformeerd.’

De Cock glimlachte.

‘Toen ik het plan kreeg om de bendeleider te bezoeken, heb ik Grace de Lent gebeld om nadere informatie. Zij vertelde mij, dat zij haar man op weg naar Peter Gramsma een keer was nagereden en de omgeving van de villa goed had opgenomen.’

‘Waarom?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dat heb ik haar niet gevraagd.’

Vledder fronste zijn wenkbrauwen.

‘Breit ze?’

De Cock borg zijn blaadje met aantekeningen op.

‘Heb jij in haar woning een breiwerkje gezien?’ reageerde hij.

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Ik heb er eerlijk gezegd ook niet op gelet.’

‘Ik wel.’

‘En?’

‘Het was er niet.’

Ze reden een tijdje zwijgend voort. Toen de regen ophield en Vledder de ruitenwissers afzette, drukte De Cock zich weer omhoog. De jonge rechercheur keek de grijze speurder van terzijde aan.

‘Ken jij die De Mammon, die Philip de Lent als slaaf diende?’

De Cock lachte vrijuit.

‘De Mammon is geen meneer,’ gniffelde hij, ‘maar naar bijbelse traditie de god van het geld, van het vermogen, het bezit. Volgens Jezus een afgod. Gij kunt niet God dienen, zei hij, en de Mammon.’

Vledder knikte begrijpend.

‘Mevrouw De Lent bedoelde dus te zeggen dat haar man een niets en niemand ontziende geldwolf was.’

‘Precies. Ik vermoed dat Grace de Lent uit een calvinistisch nest stamt. Het is typisch zo’n uitdrukking voor dat milieu.’

Vledder grinnikte.

‘Ze stak haar haat jegens haar vermoorde man niet onder stoelen of banken.’

De Cock knikte.

‘Het liet inderdaad aan duidelijkheid niets te wensen over.’

Vledder blikte steels opzij.

‘Ook typerend voor dat milieu?’

De Cock zweeg.

Vledder stuurde de Golf vanaf de N221 de Prinses Marielaan in en parkeerde de wagen onder een paar eeuwenoude eiken. De beide rechercheurs stapten uit en slenterden in de richting van nummer 18. Voor de oprijlaan bleven ze staan.

De Cock wees voor zich uit. ‘Grace de Lent heeft destijds goed gekeken. Haar beschrijving was perfect.’

Ze liepen verder. Het grind van de oprijlaan knarste onder hun voeten. Rechts aan de stijl van een monumentale dubbele toegangsdeur was een kleine koperen drukbel. Er was geen enkele aanduiding van een naam.

De Cock belde lang en nadrukkelijk.

Het duurde enkele minuten voordat een helft van de dubbele deur werd geopend. In de opening stond een korte, breedgeschouderde man. Hij had een bijna vierkant gezicht met een laag voorhoofd en zwart stoppelig haar. Zijn geel-bruin geruit colbert hing open. Bij zijn linkeroksel glansde een pistool in een schouderholster. Vragend trok hij zijn donkere wenkbrauwen op.

De grijze speurder lichtte beleefd zijn hoedje.

‘Mijn naam is De Cock,’ opende hij vriendelijk. ‘De Cock met… eh, met ceeooceekaa.’ Hij duimde opzij. ‘En dat is mijn collega Vledder. Wij zijn rechercheurs van politie uit Amsterdam, bureau Warmoesstraat.’ Hij glimlachte innemend. ‘Bent u Peter Gramsma?’ vroeg hij met een ondertoon van twijfel.

De man schudde zijn zijn hoofd.

‘Dat is mijn baas.’

‘Ik had graag even met hem gesproken.’

‘Waarover?’

‘Dat vertel ik hem liever zelf.’

De man deed zonder verder iets te zeggen de deur voor hun neus dicht. Na enkele minuten kwam hij terug.

‘Kunnen jullie je legitimeren?’

De Cock pakte zijn legitimatiebewijs van de politie uit de binnenzak van zijn colbert en hield die de man voor.

De man keek er even naar en duimde daarna over zijn schouder.

‘Kom erin,’ riep hij opgewekt. ‘De baas heeft wel even tijd.’ Hij wees naar een diepe garderobenis. ‘Je kunt hier je jas en je hoed kwijt.’

De Cock blikte in de nis en schudde zijn hoofd.

‘Ik houd mijn jas aan. Zo lang zal ons onderhoud niet duren.’

De man grijnsde.

‘Zoals je wilt.’ Hij ging de beide rechercheurs voor naar een ruim, hoog vertrek met een lambrisering van donker meranti. Schuin voor een open haard met een knapperend houtvuur zat in een brede fauteuil een wat gezette, enigszins kalende man. De Cock schatte hem op achter in de veertig. Hij droeg een donkerbruine kamerjas, afgezet met goudgele koorden. Langzaam kwam hij uit zijn fauteuil overeind en stak zijn rechterhand vooruit.

‘Ik ben Peter Gramsma.’ Hij glimlachte wat verlegen. ‘Rechercheur De Cock… ik heb altijd gehoopt u nog eens te ontmoeten.’

De grijze speurder drukte de hem toegestoken hand.

‘Het genoegen is geheel mijnerzijds,’ reageerde hij ouderwets vormelijk.

Peter Gramsma wees uitnodigend naar twee fauteuils bij de haard. ‘Ga zitten. Ik neem niet aan dat jullie zijn gekomen om mij te arresteren.’

De Cock nam plaats en schudde traag zijn hoofd.

‘Zover zijn we nog niet,’ sprak hij met een zweem van een glimlach. ‘Wij komen naar aanleiding van de dood van Philip de Lent.’

Peter Gramsma zuchtte.

‘Ik heb vanavond in de krant gelezen dat jullie hem uit de Brouwersgracht hebben gevist… dood.’

De Cock knikte.

‘Vermoord.’

Peter Gramsma keek de oude rechercheur aan. Zijn groene ogen glansden. ‘En nu denkt u dat ik met die moord iets van doen heb?’

De Cock knikte.

‘Exact. Als ik goed ben geïnformeerd, dan was wijlen Philip de Lent uw adviseur… uw raadsman in juridische aangelegenheden.’

Peter Gramsma ging weer in zijn fauteuil zitten en strekte zijn benen behaaglijk voor zich uit.

‘Philip was mijn advocaat. Hij bereidde mijn verdediging voor inzake mijn vermeende relaties met een organisatie die drugs vervaardigt en verspreidt.’

De Cock veinsde verbazing.

‘Verdediging… is er een onderzoek naar zo’n relatie gaande?’

Peter Gramsma knikte nadrukkelijk.

‘Een van uw jonge officieren van justitie, de heer Donker-Korzelius, meent over voldoende bewijsmateriaal te beschikken.’ Hij gebaarde breed met zijn beide armen. ‘Waarom zou ik Philip de Lent laten ombrengen? Zijn dood komt mij zeer ongelegen.’

De Cock wreef over zijn brede kin.

‘Door de aard van hun bezigheden,’ formuleerde hij voorzichtig, ‘beschikken advocaten dikwijls over gegevens, die voor hun feitelijke opdrachtgevers uiterst bezwarend… compromitterend zijn.’

Peter Gramsma glimlachte fijntjes. ‘U bedoelt, dat Philip de Lent in een positie verkeerde om mij te chanteren?’

De Cock beet even op zijn onderlip. ‘U weet heel goed wat ik bedoel. Philip de Lent bezat een onverzadigbare honger naar geld. Iemand zei van hem dat hij slaafs de Mammon diende.’

Peter Gramsma schudde zijn hoofd.

‘Ik ken de Mammon als mijn broekzak. Niemand krijgt de kans mij te chanteren.’

De Cock keek hem strak aan.

‘Voordien sterft hij.’

Peter Gramsma kwam uit zijn fauteuil overeind.

‘Ik heb u al gezegd,’ sprak hij vermoeid, ‘dat de dood van Pilip de Lent mij zeer ongelegen komt.’

Ook De Cock stond op.

‘Ongelegen… inzake het gerechtelijk onderzoek naar uw criminele activiteiten?’

Peter Gramsma maakte een afwerend gebaar.

‘U mag die niet cri-mi-neel noemen.’

De Cock grijnsde.

‘Uw vermeende betrokkenheid bij dergelijke activiteiten,’ verbeterde hij.

‘Inderdaad.’

De Cock gebaarde om zich heen.

‘Ik begrijp het niet… U zit hier rustig, heel ontspannen bij een knapperend haardvuur… bent u niet bang om te worden gearresteerd?’

Peter Gramsma schudde zijn hoofd.

‘Ik word tijdig gewaarschuwd.’

De Cock wees voor zich uit.

‘Zodat u kunt vluchten?’

Peter Gramsma liet zijn blik door het vertrek dwalen en strekte zijn handen met gespreide vingers naar het vuur.

‘Onderkomens zoals dit… staan ook elders.’


Ze reden zwijgend naar Amsterdam terug. Het weerbeeld was niet veranderd: korte felle regenbuien en jagende wolken aan de hemel. De ruitenwissers van de Golf zwiepten heen en weer en De Cock zat diep onderuitgezakt met zijn oude hoedje op de rug van zijn neus.

Het was Vledder die het zwijgen verbrak.

‘Ons bezoek aan Baarn leverde niet veel op.’

De Cock gniffelde.

‘Had jij verwacht,’ sprak hij met enig sarcasme, ‘dat Peter Gramsma onmiddellijk zou bekennen dat hij Philip de Lent had laten ombrengen?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Dat niet. Maar concreet zijn we geen stap verder gekomen.’

De Cock drukte zich iets omhoog.

‘Heb jij in die garderobenis gekeken?’

‘Nee… jij?’

De Cock knikte.

‘Daar hing een donkergroene, wijde damesregenmantel en daarboven op een plank lag een bijpassend hoedje in de vorm van een zuidwester. Onder de regenmatel stonden twee zwarte glimmende laarsjes.’

Vledder keek hem verbijsterd aan.

‘Annette van het Sticht.’

De Cock trok zijn gezicht in een ernstige plooi.

‘De secretaresse van Donker-Korzelius.’


7


Vledder klapte woedend met zijn vuist op het stuur van de Golf. ‘Werken wij vaak dag en nacht,’ brieste hij, ‘om feiten te verzamelen… om een bewijsvoering sluitend te krijgen en dan loodst een juffrouw van het parket alle gegevens door naar zo’n topcrimineel. Logisch, dat Peter Gramsma zich in alle gemoedsrust kan koesteren in de warmte van een knappend haardvuur. Het is om uit je vel te springen. Als er een sein tot actie wordt gegeven, is hij weg.’

De Cock lachte. Hij vond het altijd plezierig als zijn jonge collega zich opwond. ‘Jouw conclusie is nogal voorbarig,’ suste hij. ‘Er zullen ongetwijfeld meer jonge vrouwen zijn die een wijde donkergroene regenmantel dragen met een bijpassend hoedje in de vorm van een zuidwester. En het dragen van laarsjes is in dit jaargetijde ook niet uitzonderlijk.’

Vledder schudde resoluut zijn hoofd.

‘Het was Annette van het Sticht,’ riep hij met verbeten stelligheid. ‘Zij is het lek. Het kan niet anders. Die Peter Gramsma was van alles op de hoogte. Volkomen.

Hij wist dat er een onderzoek tegen hem gaande was… dat het onderzoek naar zijn aandeel in een drugssyndicaat werd geleid door Donker-Korzelius.’

De jonge rechercheur ademde diep en klapte opnieuw met zijn vuist op het stuur.

‘Hoe kon,’ ging hij wild verder, ‘Philip de Lent de verdediging van Peter Gramsma voorbereiden als hij niet exact wist wat de aanklacht was… als hij geen voorkennis had van de bewijsvoering die de officier van justitie tegen de leider van het drugssyndicaat had opgebouwd?’

Vledder zweeg even en stak zijn kin omhoog.

‘De vermoorde Philip de Lent,’ vervolgde hij met nadruk, ‘advocaat van Peter Gramsma, moet inzage van de processtukken hebben gehad.’

De Cock knikte traag voor zich uit.

‘Een aardig opgebouwde redenering,’ sprak hij toegevend. ‘Het ziet er inderdaad naar uit dat óf Peter Gramsma zelf, óf zijn advocaat Philip de Lent is voorgelicht… dat iemand uit de school heeft geklapt, maar ik herhaal… jouw conclusie om het lek aan Annette van het Sticht toe te schrijven, vind ik voorbarig. Er kunnen ook lekken zitten bij de narcoticabrigade.’

Vledder snoof.

‘Het was Annette van het Sticht,’ sprak hij halsstarrig. ‘Zij heeft inzake het onderzoek naar Peter Gramsma alle processtukken onder ogen gehad. Ze kent als secretaresse van Donker-Korzelius ook exact het tijdstip waarop tot arrestatie zal worden overgegaan.’

De Cock blikte opzij. Zelfs in het duistere interieur van de Golf was het felle rood in het gezicht van Vledder te onderscheiden. ‘Hoe… eh,’ vroeg hij vriendelijk, ‘past in jouw redenering de moord op Philip de Lent?’

De jonge rechercheur trok zijn schouders op.

‘Misschien heeft Philip de Lent,’ antwoordde hij achteloos, ‘te kennen gegeven dat hij als advocaat geen reële mogelijkheid voor een succesvolle verdediging zag en besloot Peter Gramsma, dat Philip de Lent dan maar beter kon verdwijnen… voorgoed.’

De Cock gaf geen commentaar. Hij was het niet met zijn jonge collega eens. De oude rechercheur was van mening dat Peter Gramsma de waarheid sprak… de dood van Philip de Lent kwam de bendeleider zeer ongelegen.

Ze reden een verregend Amsterdam binnen. Vledder loodste de Golf naar de oude binnenstad. Via de Wibautstraat en het Waterlooplein reden ze langs de Amstel naar het Muntplein.

De Cock blikte om zich heen. Er was op het late uur weinig verkeer op de weg. De grijze speurder zat rechtop. Gedachten aan drugsbenden en moord vervaagden. Zelfs de zwiepende ruitenwissers van de Golf stoorden hem niet. Vertederd bezag hij een lieflijk trapgeveltje, zacht spiegelend in het natte asfalt. De oude rechercheur genoot intens. Als het regende, zo was zijn stellige overtuiging, behoorde Amsterdam tot de mooiste steden van de wereld.

Vledder reed achter langs het monument op de Dam naar de Warmoesstraat. Voor het politiebureau was nog een parkeerplaats vrij. De beide rechercheurs stapten uit en klapten de portieren dicht.

Toen ze de hal binnenkwamen, wenkte Jan Kusters hen vanachter de balie.

De Cock liep op hem toe en keek op zijn horloge.

‘Wat je ook hebt,’ riep hij afwerend, ‘ik wil voor vandaag niets meer.’

De wachtcommandant keek hem breed grijnzend aan.

‘Jullie zijn mooi op tijd,’ riep hij prijzend.

‘Waarvoor?’

Jan Kusters wees naar de telefoon op zijn bureau.

‘Nog geen minuut geleden kreeg ik een melding binnen… van een man die aan de wallenkant zijn auto parkeerde. Ik heb er onmiddellijk een wagen heen gestuurd.’

De Cock hield zijn hoofd schuin.

‘Wat voor een melding?’

In zijn stem trilde argwaan.

De wachtcommandant zuchtte.

‘In het water van de Brouwersgracht bij de Melkmeisjesbrug drijft het lijk van een man.’

De Cock keek hem verslagen aan.

‘Naakt?’

Jan Kusters knikte traag en De Cock kneep even zijn ogen dicht.


Vanaf het midden van de smalle Melkmeisjesbrug staarde rechercheur De Cock naar het glinsterende water van de Brouwersgracht. Regendruppels vormden steeds wisselende kringetjes. Het spuien zorgde voor een lichte stroming. Een volle dichtgeknoopte vuilniszak gleed kantelend langs de pijlers van de brug.

De schijnwerper van een politiewagen hield het naakte lichaam van een man gevangen in een spookachtig licht. Hij dreef schuin voorover. Zachtjes deinde zijn kalende kruin in het grachtwater. Zo af en toe kwam zijn brede rug iets omhoog.

De Cock boog zich ver over de brugleuning. Uit het midden van de rug van de man stak iets wat hij niet goed kon onderscheiden. Maar intuïtief wist hij dat het een breinaald was.

De oude rechercheur keek toe hoe de broeders van de Geneeskundige Dienst met behulp van een paar agenten het lijk in een groot net probeerden te vangen. Het lukte niet best. Het lijk glipte steeds onder het net vandaan.

Een van de broeders keek naar hem op. ‘Het lijkt waarachtig wel,’ riep hij verrast, ‘dezelfde vent van een paar dagen geleden. Ook bij hem steekt iets uit zijn rug.’

De Cock maakte van zijn handen een toeter. ‘Een breinaald.’

De broeder blikte even naar het lijk in de gracht en keek toen weer omhoog. ‘Wilt u wachten op de fotograaf?’

De Cock antwoordde niet. Hij liep van de brug naar de broeder toe. Vertrouwelijk legde hij zijn hand op de schouder van de man. ‘Haal hem maar naar boven,’ sprak hij vriendelijk. ‘Ik heb van de vorige keer al genoeg plaatjes van de gracht.’

De broeders ondernamen een nieuwe poging om het lijk te vangen. Het lukte hen uiteindelijk om het zware net onder het lijk door te trekken. Omzichtig sjorden ze het lichaam omhoog. Het druipende net schuurde langs de stenen beschoeiing.

Op de wallenkant trokken de broeders het net voorzichtig onder de man vandaan. Het vuile grachtwater stonk.

De dode lag op zijn buik. Een glanzende breinaald stak ongeveer tien centimeter uit zijn rug. Alleen de linkerkant van het gezicht van de man was zichtbaar in het licht van de schijnwerper van de politieauto.

De Cock pakte zijn zaklantaarn en scheen de dode recht in het gezicht. Hij keek opzij naar Vledder, die gehurkt naast hem zat.

De jonge rechercheur slikte.

‘Het is Donker-Korzelius,’ sprak hij hees, ‘de officier van justitie… hebben ze hem toch te pakken gehad.’


Gewoontegetrouw minstens een vol uur te laat, kwam De Cock de volgende morgen opgewekt de grote recherchekamer binnenstappen. Een goede nachtrust had het lichaam van de grote speurder verfrist en zijn geest verkwikt. Hij zwaaide zijn oude hoedje naar de kapstok en miste. Met een jolige grijns op zijn gezicht bukte hij zich, raapte zijn hoedje op en hing het over een haak. Daarna deed hij zijn onafscheidelijke regenjas uit en slenterde naar Vledder, die zijn vingers rap over zijn elektronische schrijfmachine liet dansen.

‘Goedemorgen.’

De jonge rechercheur liet zijn vingers rusten en keek op. ‘Je bent laat, zoals gebruikelijk.’

De Cock negeerde de opmerking. ‘Wat zei de lijkschouwer?’

Vledder grinnikte. ‘Dokter Den Koninghe was nogal verrast toen hij de naakte Donker-Korzelius met een breinaald in zijn rug onder ogen kreeg.’

‘Kende hij de officier van justitie?’

Vledder schudde zijn hoofd. ‘De lijkschouwer vroeg zich wel bezorgd af hoeveel naakte waterlijken jij nog verwacht te vinden.’

De Cock liet zich in zijn stoel achter zijn bureau zakken. ‘Dat ligt niet aan mij,’ reageerde hij brommend, ‘maar aan de moordenaar. Het is niet mijn gewoonte om met lijken te strooien.’

Vledder glimlachte. ‘Verder was de lijkschouwer oprecht van mening dat de heer Donker-Korzelius was overleden.’

Het klonk laconiek.

De Cock knikte begrijpend. ‘Dokter Den Koninghe zei op zijn eigen wonderlijke manier dat hij dood was.’

‘Precies.’

De Cock snoof. ‘Doodsoorzaak?’

‘Inwendige bloedingen. Dokter Den Koninghe vermoedde dat… net als bij Philip de Lent… de breinaald het hart van Donker-Korzelius had geperforeerd. De glanzende breinaald in de rug van de officier van justitie zat precies op dezelfde plek.’

De Cock kneep zijn lippen op elkaar. ‘Dezelfde modus operandi… Donker-Korzelius werd op dezelfde manier om het leven gebracht als Philip de Lent.’

‘Door dezelfde man?’

‘Of vrouw.’

Vledder keek over zijn schrijfmachine heen naar De Cock. ‘Heb jij in je loopbaan wel eens meer moorden met een breinaald behandeld?’

De grijze speurder schudde zijn hoofd. ‘Niet vanaf de rugzijde. Ik herinner mij nog wel een vermoorde man die met een injectienaald in zijn hart was gestoken.’

Vledder knikte nadenkend. ‘Dat lijk tegen de muur van de Zuiderkerk.’[4 - Zie: De Cock en het lijk aan de kerkmuur.]

De Cock plukte aan zijn onderlip. ‘Het is alweer vele jaren geleden.’

Vledder leunde iets voorover. ‘Wat dacht je?’ vroeg hij peinzend. ‘Vereist het niet enige anatomische kennis om iemand met één enkele steek met een breinaald te doden?’

De Cock ademde diep. ‘Hoe laat is de sectie?’

Vledder blikte op zijn horloge. ‘Over ongeveer een uur.’

‘Je moet dokter Rusteloos eens vragen of zo’n dodelijke steek een toevalstreffer kan zijn. Twee moorden met dezelfde precisie uitgevoerd, duidt mijns inziens op vakwerk.’

‘Je bedoelt dat de moordenaar exact wist hoe hij de breinaald moest hanteren?’

De Cock knikte instemmend. ‘Duidelijk.’ De oude rechercheur zweeg. Peinzend staarde hij voor zich uit. ‘Heb jij bij Donker-Korzelius nog naar die tatoeage gekeken?’

‘Dat klavertjevier?’

‘Ja.’

Vledder knikte. ‘Het was er… net als bij Philip de Lent… op de rechteronderarm even boven de pols… zo groot als een gulden.’


De Cock stond voor haar, iets gebogen, met ontbloot hoofd en een trieste blik in zijn ogen. Zijn oude hoedje hield hij voor zijn borst. ‘Mevrouw Donker-Korzelius,’ opende hij op plechtige toon, ‘voor u het droevige bericht vanavond in de kranten leest… wij hebben vannacht uw man in het water van de Brouwersgracht gevonden.’

Ze keek hem verschrikt aan. ‘Dood?’

De Cock ontweek haar blik. De oude rechercheur liet zijn kin tot op zijn borst zakken. Eerst na enkele seconden keek hij haar aan.

‘Ik condoleer u met het verlies van uw man.’

Mevrouw Donker-Korzelius slikte. ‘Hij is verdronken?’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Vermoord.’

Mevrouw Donker-Korzelius reageerde ontzet. ‘En toen in de gracht gegooid?’

De Cock antwoordde niet. Hij wees naar de leren fauteuils om de ruwhouten tafel. ‘Zullen we gaan zitten? Ik begrijp dat dit bericht u diep heeft geschokt. Hebt u familie, vrienden of kennissen, die u voor de rest van de dag kunnen bijstaan?’

Mevrouw Donker-Korzelius liet zich in een fauteuil zakken en vouwde haar handen in haar schoot. ‘Ik heb geen vrienden of kennissen en geen familieleden met wie ik omga.’ Ze keek op en plotseling kwam er een harde blik in haar ogen. ‘En ik heb ze ook niet nodig.’

De Cock nam tegenover haar plaats. ‘Ik hoef niemand te waarschuwen?’ vroeg hij met een zweem van ongeloof.

Mevrouw Donker-Korzelius schudde haar hoofd. ‘Ik weet niet,’ sprak ze milder, ‘hoe ik over enige tijd zal reageren. Misschien komt de pijn later. Op het moment ervaar ik uw bericht over de dood van mijn man als een opluchting. Ik weet nu… na dagen van spanning… eindelijk waar ik aan toe ben.’

De Cock zuchtte. De houding van mevrouw Donker-Korzelius verwarde hem een beetje. Hij had van haar meer emotie, meer verdriet verwacht.

‘U begrijpt,’ formuleerde hij voorzichtig, ‘dat de dood van een jonge officier van justitie vele vragen oproept. Uw man bereidde de rechtszitting voor van enige belangrijke leden van een drugssyndicaat… een machtige maffia-achtige organisatie, die voor geen moord terugdeinst.’

Mevrouw Donker-Korzelius knikte. ‘Ik weet dat Karel aan zo’n zaak werkte. Ik weet ook dat hij een paar maal is bedreigd.’

‘Door wie?’

Mevrouw Donker-Korzelius maakte een schouderbeweging.

‘Karel sprak daar nooit over. Maar een paar dagen voor zijn… eh, zijn vermissing, pakte ik ’s avonds de telefoon op en een mannenstem meldde dat wij… mijn man en ik… er goed aan zouden doen om onmiddellijk onze koffers te pakken en met vakantie te gaan naar een ver land… om nooit meer terug te keren.’

De Cock keek haar schuins aan. ‘Hoe reageerde uw man op dat bericht?’

‘Hij wuifde het weg.’

De Cock liet de toppen van zijn vingers over zijn voorhoofd glijden. ‘Hebt u uw man wel eens de naam Peter Gramsma horen noemen?’

Mevrouw Donker-Korzelius fronste haar wenkbrauwen. ‘Dat is toch de leider van dat drugssyndicaat?’

De Cock knikte. ‘Weet u of uw man contacten met hem onderhield?’

Mevrouw Donker-Korzelius keek hem bestraffend aan.

‘Officieren van justitie onderhouden geen contacten met figuren uit de onderwereld,’ antwoordde ze streng. ‘Dat is onbetamelijk.’

De Cock glimlachte fijntjes. ‘Uw man had een tatoeage op zijn rechteronderarm… even boven de pols.’

‘Een klavertjevier.’

De Cock knikte. ‘Kent u de reden van die tatoeage? Waarom heeft uw man die laten aanbrengen?’

Mevrouw Donker-Korzelius gebaarde achteloos. ‘Karel heeft dat eens laten doen. Ik vermoed in zijn puberjaren… ver voor ik hem leerde kennen.’

‘Betekenis?’

Mevrouw Donker-Korzelius trok haar schouders op. ‘Welke betekenis hecht men aan een klavertjevier.’

De Cock liet het onderwerp rusten. ‘Kent u Philip de Lent?’

Mevrouw Donker-Korzelius schudde haar hoofd. ‘Wie is dat?’

‘Iemand, die op dezelfde wijze om het leven werd gebracht als uw man.’

Mevrouw Donker-Korzelius keek hem strak aan. ‘Hoe… hoe werden zij om het leven gebracht?’

De Cock kwam langzaam uit zijn fauteuil overeind en sjokte naar een modern bijzettafeltje op fragiele ijzeren pootjes. Vanuit een rieten mandje nam hij een breiwerkje met drie pennen en liep daarmee op haar toe.

‘Uit hun beider rug,’ sprak hij vriendelijk, ‘stak zo’n breinaald.’


8


Vanaf de woning van mevrouw Donker-Korzelius in de Arend Janszoon Ernststraat liepen ze naar hun aan de rand van het trottoir geparkeerde Golf. Het sneeuwde. Grote natte vlokken smolten op hun wangen.

Vledder sprintte vooruit en ontsloot de portieren. De Cock volgde traag. Midden op het trottoir bleef hij staan en keek omhoog. De sneeuwvlokken dansten in het licht van de straatlantaarns. De oude rechercheur wreef met de rug van zijn hand het water van zijn gezicht.

‘O land van mest en mist,’ declameerde hij. ‘En als er geen vuile koude regen is, dan is er sneeuw.’

Voorzichtig liep hij verder naar de Golf en stapte in.

Vledder keek hem van opzij aan.

‘Wat was je aan het doen?’

De Cock grijnsde.

‘Ik citeerde De Genestet… Petrus Augustus de Genestet… een Nederlandse dichter uit de negentiende eeuw… Een eeuw, waarin men in intellectuele kringen nog oprecht in de vooruitgang van de mensheid geloofde.’

Het klonk wat bitter.

Vledder glimlachte.

‘Daar geloof jij niet meer in?’

De Cock staarde met een melancholieke blik voor zich uit.

‘Om dat geloof te behouden,’ sprak hij peinzend, ‘had ik een ander beroep moeten kiezen.’

Vledder startte de motor van de Golf en reed van het trottoir weg.

De Cock keek naar de sneeuw, die aan het wegdek kleefde.

‘Uw kliemerig klimaat,’ sprak hij met stemverheffing, ‘maakt mij het bloed in de aderen tot modder; ’k heb geen lied, geen honger, vreugd noch vree. Trek overschoenen aan, gewijde grond der vaderen, gij — niet op mijn verzoek — ontwoekerd aan de zee.’

Vledder grinnikte. ‘Ook van De Genestet?’

‘Ja.’

Vledder schudde afkeurend zijn hoofd. ‘Die man moet van chagrijn zijn gestorven.’

De Cock zuchtte. ‘Hij stierf heel jong… nog geen tweeëndertig jaar oud.’

Een tijdlang reden ze zwijgend voort.

Vledder duimde over zijn schouder. ‘Bij ons vorige bezoek aan mevrouw Donker-Korzelius lag in het mandje op die malle bijzettafel een breiwerkje met vier pennen… nu waren het er maar drie.’

De Cock blikte bewonderend opzij.

‘Dat heb je heel goed opgemerkt,’ sprak hij prijzend. ‘Maar het zegt niet veel. Er zijn breiwerkjes die men met vier, en breiwerkjes die men met drie pennen opzet.

En ik heb vroeger mijn zuster wel eens een broddellap met twee pennen zien breien.’

Vledder gniffelde.

‘Mevrouw Donker-Korzelius behoeft dus geen breinaald kwijt te zijn… bijvoorbeeld in de rug van haar man?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Vrouwen die veel breien,’ legde hij uit, ‘hebben een naaldenkoker met een keur van breinaalden in allerlei fatsoenen… grote, kleine, dikke. Er zijn er zelfs van plastic.’

Vledder lachte.

‘Je bent goed op de hoogte,’ sneerde hij. ‘Heb je een breicursus gevolgd?’

De Cock knoopte zijn regenjas los en plukte aan de pullover, die zijn vrouw hem dwong te dragen zolang er een ‘r’ in de maand was. ‘Al vanaf onze verloving breit mijn vrouw pullovers en truien voor mij. Ik heb een kast vol.’

Vledder duimde opnieuw over zijn schouder. ‘Kunnen we mevrouw Donker-Korzelius van onze lijst van verdachten schrappen?’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Ik schrap niemand. Dat klavertjevier zit mij dwars. Haar man en Philip de Lent hadden dezelfde tatoeage op hun rechteronderarm. Maar mevrouw Donker-Korzelius zegt Philip de Lent niet te kennen.’

‘Dat kan toch?’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht.

‘Volgens mij moet er, op een of andere manier, een relatie zijn… een rode draad lopen… tussen Karel Marinus Donker-Korzelius en Philip de Lent. Beiden zijn op dezelfde wijze vermoord en beiden hebben dezelfde tatoeage. Dat kan geen toeval zijn.’

Vledder haalde even zijn beide handen van het stuur.

‘Hoe vinden we die rode draad?’

De Cock wreef zich achter in zijn nek. ‘We kunnen aan Grace de Lent vragen of zij iets meer weet van de tatoeage op de arm van haar man. We hebben er met haar nog niet over gesproken.’

Er verscheen een weemoedige glimlach op het gezicht van de oude speurder. ‘Het is jammer dat Tattoo-Peter[5 - Bijnaam van een wereldwijd bekende tatoeëerder, werkte te Amsterdam in een keldertje in de Sint Olofsteeg.] niet meer leeft, anders hadden wij aan hem kunnen vragen hoe vaak en bij wie hij een klavertjevier heeft getatoeëerd.’

Vledder reed vanaf de Munt naar het Damrak en daarna rechts de Oudebrugsteeg in.

De Cock drukte zich omhoog. ‘Wat ga je doen?’

De jonge rechercheur keek hem verwonderd aan. ‘De Golf op de steiger zetten.’

De Cock stak afwerend zijn hand op. ‘Laat mij er dan eerst maar uit.’

‘Waarom?’

De Cock wees voor zich uit. ‘Met die sneeuw is de steiger spekglad. Ik voel in dit jaargetijde weinig voor een duik in het water van het Damrak.’

Vledder bracht de Golf gnuivend tot stilstand en gaf De Cock gelegenheid om uit te stappen. Daarna reed hij voorzichtig verder.

De Cock wachtte tot de jonge rechercheur van de steiger terugkwam. Hij wees voor zich uit naar het witte sneeuwtapijt, zacht glinsterend in het licht van een waterig zonnetje.

‘Weet je waar dit kille weer goed voor is?’

‘Geen idee.’

De Cock grijnsde. ‘De warmte van een cognackie.’

Smalle Lowietje keek van De Cock naar Vledder en terug.

Hij blikte op zijn horloge. ‘Zo vroeg,’ riep hij verbaasd, ‘heb ik jullie nog nooit mijn etablissement zien binnenzeilen.’

De Cock glimlachte. ‘Als het buiten sneeuwt, ben ik altijd bang om verkouden te worden.’

Smalle Lowietje knikte begrijpend. ‘Een goed glas cognac als middel tegen ziekte en ongemak.’

De Cock grinnikte. ‘Precies… zoiets als haarlemmerolie, maar wel veel prettiger om in te nemen.’

Smalle Lowietje pakte drie diepbolle glazen, dook onder de tapkast en pakte de fles cognac Napoleon. Toen de tengere caféhouder had ingeschonken, keek hij op.

‘Ik las dat bericht van zijn vermissing een paar dagen geleden in de krant. Is hij al boven water?’

‘Je bedoelt onze officier van justitie… meester Donker-Korzelius?’

‘Ja.’

De Cock knikte met een ernstig gezicht. ‘Hij is inderdaad boven water,’ sprak hij cynisch. ‘We hebben hem vannacht uit de Brouwersgracht gevist.’

‘Vermoord?’

De Cock nam een slok van zijn cognac.

‘Een breinaald in zijn rug.’

Smalle Lowietje fronste zijn wenkbrauwen. ‘Een breinaald?’

De Cock knikte. ‘Meester Donker-Korzelius was de tweede,’ antwoordde hij somber. ‘Een paar dagen daarvoor hadden we al een man uit de Brouwersgracht gevist… ook met een breinaald in zijn rug.’

‘Vreemd.’

De Cock haalde diep adem. ‘Misschien heb je wel eens van hem gehoord… ene Philip de Lent.’

Smalle Lowietje grijnsde. ‘Een bekende naam voor de buurt. Meester Philip de Lent, advocaat van kwade zaken. Hij heeft zijn kantoor op de Keizersgracht.’

De Cock keek hem schattend aan. ‘Ik wist niet,’ sprak hij onzeker, ‘dat die Philip de Lent zo bekend was.’

Smalle Lowietje knikte.

‘Hij heeft dikwijls klandizie van mijn etablissement verdedigd. En met succes. Door blunders bij justitie grossierde hij in vrijspraken. Daar adverteerde hij ook mee.’

‘Een handige jongen.’

Smalle Lowietje snoof. ‘Toch niet zo handig om zelf in leven te blijven.’ De caféhouder trok zijn schouders iets op. ‘Het verbaast mij eerlijk gezegd niet dat zij hem te grazen hebben genomen. Volgens de jongens was Philip de Lent zelf ook voor alles in.’

De Cock hield zijn hoofd iets schuin.

‘Moord?’

Smalle Lowietje schudde zijn hoofd.

‘Niet zelf natuurlijk. Dergelijke lieden maken hun handen niet vuil. Maar hij bemiddelde.’

‘Inzake moord?’

Smalle Lowietje knikte. De tengere caféhouder keek schichtig om zich heen. Daarna boog hij zich iets voorover. ‘De naam van Philip de Lent werd ook genoemd in de geruchten over een ophanden zijnde executie van die meester Donker-Korzelius.’

De Cock liet van verbazing bijna zijn cognacglas uit zijn handen vallen. ‘Je bedoelt,’ sprak hij fluisterend en met ingehouden spanning, ‘dat Philip de Lent op zoek was naar een moordenaar voor Donker-Korzelius?’

Smalle Lowietje maakte een verontschuldigend gebaar.

‘Van horen zeggen.’ In zijn stem trilde iets van wanhoop. ‘Als sommige jongens een paar borrels op hebben, dan willen ze nog wel eens praten.’

De Cock dronk zijn glas in één teug leeg en zette het terug op de tapkast. ‘Ik ben geschrokken, Lowie. Schenk nog eens in.’

De tengere caféhouder nam opnieuw de fles cognac Napoleon ter hand.

‘Ik kan je de namen van die jongens niet geven, De Cock. Dat moet je begrijpen. Het is mijn klandizie. Daar leef ik van. Bovendien… ondanks mijn relatie met jou… ik heb de naam geen versliecheraar te zijn… en dat wil ik graag zo houden.’

De oude rechercheur keek toe hoe Smalle Lowietje inschonk. ‘Heb ik jou om de namen van die jongens gevraagd?’ vroeg hij verongelijkt.

Smalle Lowietje keek hem met zijn muizensmoeltje trouwhartig aan. ‘Er gebeurt hier wel het een en ander in de buurt. Daar heb ik geen problemen mee. Maar moord is een smerige zaak. Als ik je daarbij helpen kan, zal ik dat niet laten.’

De Cock schonk de caféhouder een milde glimlach.

‘Daar reken ik ook op.’ De oude rechercheur nam een slok van zijn cognac. ‘De mortuis nil nisi bene.’

‘Wat betekent dat?’

De Cock grinnikte.

‘De mortuis nil nisi bene… Latijn voor over de doden niets dan goeds. De grijze speurder schoof zijn onderlip iets vooruit. ‘Wat kun je mij nog meer vertellen over Philip de Lent?’

‘Wat wil je weten?’

De Cock spreidde zijn handen.

‘Waar hij wel eens kwam? Met wie hij omging? Vrouwen in zijn leven?’

Smalle Lowietje zwaaide in de richting van het raam van zijn etablissement. ‘Hij werd hier wel eens gezien… in zo’n gore sekstent op de gracht. Samen met zijn boezemvriend.’

‘Boezemvriend?’

Smalle Lowietje knikte.

‘Ralf van Zutphen.’

De Cock keek hem verbaasd aan.

‘Wat is dat voor een vent?’

Smalle Lowietje stak zijn rechterhand omhoog en maakte een schuifbeweging tussen duim en wijsvinger. ‘Een snelle jongen… zeggen ze… een jongen van poen. Hij schijnt een belangrijke functie te hebben bij Holland Electronics aan de Vijzelgracht.’


Het begon al te schemeren toen De Cock en Vledder het gezellige etablissement van Smalle Lowietje verlieten.

Het sneeuwde niet meer. Het witte sneeuwtapijt was verworden tot een laag vieze bruine drab.

Het seksbedrijf begon langzaam op gang te komen. De meeste etalages waren al bezet en het leger van behoeftigen trok hunkerend voorbij.

De Cock kende vrijwel elk hoertje uit de buurt. Sommigen al heel lang. Hij had ze jong en fris op de Wallen zien komen en door de jaren heen zien verleppen.

De beide rechercheurs slenterden via de Oudekennissteeg naar het Oudekerksplein en vandaar via de Enge Kerksteeg naar de Warmoesstraat.

Vledder blikte opzij. ‘Het laat zich raden,’ sprak hij grimmig, ‘in wiens opdracht Philip de Lent naar een moordenaar voor Donker-Korzelius zocht.’

De Cock knikte. ‘Bendeleider Peter Gramsma. Maar dat zullen we waarschijnlijk nooit kunnen bewijzen.’

‘Doen we nog wat aan Annette van het Sticht?’

De Cock drukte met zijn wijsvinger zijn hoedje iets omhoog. ‘We zouden het hoofd van het parket moeten inlichten en hem moeten adviseren haar in het oog te houden. Maar ik heb niet zulke beste relaties met justitie. Het lijkt mij het beste om commissaris Buitendam in te schakelen.’

Vledder gniffelde.

‘Het valt me mee, dat hij nog niet aan ons heeft gevraagd of wij de moordenaar van de officier van justitie al op het spoor zijn.’

‘Dat komt nog.’

Het gezicht van Vledder betrok.

‘Ik zal straks nog eens met hoofdinspecteur Karperhof van de narcoticabrigade bellen… vragen wat hij van de moord op Donker-Korzelius denkt.’

De Cock plukte aan het puntje van zijn neus.

‘Dat kan een leuk gesprek worden. Misschien is het beter dat wij even naar hem toe gaan. Dan kunnen we hem vertellen van ons bezoek aan Peter Gramsma en onze verdenkingen ten aanzien van secretaresse Annette van het Sticht. Ik neem aan dat hoofdinspecteur Karperhof haar kent.’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Ik kom niet graag aan het hoofdbureau.’

De Cock trok een grimas.

‘We kunnen moeilijk een hoofdinspecteur die dienst doet aan het hoofdbureau, aan de Warmoesstraat ontbieden.’

Vledder bromde, maar zweeg verder.

Toen ze de hal van het politiebureau binnenstapten, wenkte Jan Kusters hen met een kromme vinger. De wachtcommandant kwam vanachter zijn bureau vandaan en reikte Vledder een grote bruine envelop.

‘Voor jou. Is net gebracht.’

Vledder nam de enveloppe aan en las hardop de afzender: ‘Ronald Andrews, secretaris van de Amstelveense Cricket Club.’ De jonge rechercheur draaide zich naar De Cock.

‘Ik heb nog steeds geen mensen gevonden die het lijk van Philip de Lent kunnen en willen identificeren. Ik heb een ledenlijst van de cricketclub opgevraagd.’

De Cock knikte. ‘Slim van je. Misschien staan er mensen op die lijst die wél bereid zijn.’

Ze liepen aan de balie voorbij en bestegen de twee stenen trappen naar de grote recherchekamer. Vledder ging met de enveloppe aan zijn bureau zitten. Ook De Cock nam achter zijn bureau plaats.

‘Zullen we vanavond nog op zoek gaan naar de boezemvriend van wijlen Philip de Lent?’

Vledder scheurde de enveloppe open. ‘Die snelle, rijke Ralf van Zutphen?’

De Cock knikte. ‘Hij zal wel ergens in het telefoonboek staan. Anders bellen we iemand van Holland Electronics, die zullen wel weten waar we hem kunnen bereiken.’

Vledder reageerde niet. Gespannen gleed de blik van de jonge rechercheur over de lijst met namen. Met een wit vertrokken gezicht keek hij op.

‘Hier staan ze,’ riep hij schor.

‘Wie?’

‘Karel Marinus Donker-Korzelius, Philip de Lent en Ralf van Zutphen… alle drie lid van de Amstelveense Cricket Club.’


9


De Cock kwam de volgende morgen dreunend de grote recherchekamer binnenstappen. Hij wierp zijn oude hoedje missend naar de kapstok, raapte het lachend op en trok zijn regenjas uit. Voordat Vledder kon opmerken dat hij alweer te laat was, vroeg hij: ‘Heb je Stoere Willem al gebeld?’

Vledder knikte gedwee. ‘Gisteravond nog, toen jij al naar huis was.’

‘Kon je hem zo laat nog te pakken krijgen?’

‘Hij was nog aan het hoofdbureau.’

De Cock gniffelde. ‘Ruzie?’

Vledder schudde traag zijn hoofd. ‘Hoofdinspecteur Karperhof was veel vriendelijker dan een paar dagen geleden. De moord op de officier van justitie had hem geschokt. Hij was er echt van onder de indruk. Hij had niet verwacht dat de vermissing van Donker-Korzelius zo dramatisch zou eindigen. Hij was ook niet zo terughoudend meer als de vorige keer.’

De Cock glimlachte flauwtjes. ‘Hij zag ons niet langer als mogelijke rivalen in zijn onderzoek.’

‘Dat vermoed ik.’

De Cock ging achter zijn bureau zitten. ‘Heb je hem verteld dat wij bij Peter Gramsma in Baarn zijn geweest?’

Vledder glimlachte. ‘Hij zei dat hij het adres van Peter Gramsma in Baarn kende. Hij had daar op de Prinses Marielaan wel eens met een paar rechercheurs staan posten. Volgens Karperhof gebruikte Peter Gramsma meerdere adressen in binnen- en buitenland. Maar het liefst vertoefde hij in Baarn.’

De Cock gebaarde voor zich uit. ‘Karperhof gaf nu dus toe dat er een onderzoek tegen Peter Gramsma gaande was.’

Vledder knikte. ‘Karperhof vertelde, dat hij al meer dan een jaar bezig was om bewijzen tegen Peter Gramsma te verzamelen en dat het onderzoek zover was gevorderd dat er plannen waren voor zijn arrestatie. De hoofdinspecteur verwachtte echter, dat de dood van Donker-Korzelius de afwikkeling ernstig zou vertragen. Er moet een nieuwe officier van justitie worden aangetrokken en ingewijd.’

‘Hoe reageerde Karperhof op een garderobenis met een donkergroene wijde regenmantel en een bijpassend hoedje in de vorm van een zuidwester?’

‘Je bedoelt: Annette van het Sticht in het huis van Peter Gramsma.’

‘Precies.’

‘Hoofdinspecteur Karperhof zei dat hij Annette van het Sticht slechts van gezicht kende. Ze was een keer aan hem voorgesteld, toen zij vorig jaar in gezelschap van Donker-Korzelius een bezoek aan de narcoticabrigade bracht.’

‘Had Karperhof verdenkingen tegen haar?’

Vledder schudde zijn hoofd. ‘Niet rechtstreeks. Haar naam was nog nooit genoemd. De hoofdinspecteur had wel bemerkt dat er lekken bij justitie waren. Bij enkele groots opgezette invallen en huiszoekingen in verdachte huizen werd niets gevonden, terwijl men uit betrouwbare inlichtingen wist, dat er grote voorraden drugs in de betreffende panden waren opgeslagen.’

‘Op tijd naar elders overgebracht,’ sprak De Cock.

Vledder zwaaide geagiteerd. ‘Enkele rechercheurs van de narcoticabrigade hadden hoofdinspecteur Karperhof al aangeraden om vooraf geen overleg meer met justitie te plegen.’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht. ‘Dat is gezien onze Nederlandse rechtspleging een pijnlijke zaak. Bijna onuitvoerbaar. Buiten de justitie om kan de recherche weinig doen. Al bij een eenvoudige huiszoeking dient een rechter-commissaris aanwezig te zijn en die handelt alleen in opdracht van een officier van justitie.’

Vledder trok zijn gezicht strak. ‘Ik kan mij levendig indenken,’ sprak hij fel, ‘dat onze collega’s van de narcoticabrigade uiterst gefrustreerd raken, wanneer door lekken bepaalde onderzoeken de mist ingaan. Toen jij mij vertelde wat jij in de garderobenis in Baarn bij Peter Gramsma had gezien, was ik ook woest.’

De Cock glimlachte. ‘Wij beiden hebben van lekken weinig last. Wij houden onze collega’s zoveel als doenlijk buiten ons onderzoek. Zelfs aan Buitendam geef ik weinig prijs. Maar wanneer een grote groep mensen aan hetzelfde project werkt, bestaat er altijd de mogelijkheid dat er iemand uit de school klapt.’

‘Verraders,’ siste Vledder afkeurend.

De Cock maakte een berustend gebaar.

‘Er gaat veel geld in die drugswereld om. En zo vet zijn de salarissen van ambtenaren nu ook weer niet. Dat is de realiteit.’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Het blijven verraders,’ reageerde hij heftig. ‘Wanneer een ambtenaar zich laat omkopen, dient hij zwaar te worden gestraft.’

De Cock knikte.

‘Je hebt gelijk. Maar de drijfveer voor verraad is niet altijd geld. Wanneer iemand in een organisatie zich achtergesteld voelt, miskend, dan ontstaan soms gedachten aan wraak. Het zou mij bijvoorbeeld niets verbazen als Annette van het Sticht zich uit wraak bij de tegenpartij heeft gemeld, nadat Donker-Korzelius haar als minnares op een zijspoor had gezet.’

Vledder stak zijn kin omhoog.

‘Geen excuus,’ reageerde hij verbeten. ‘Het blijft een gemene, laffe daad.’

De Cock wuifde het onderwerp weg.

‘Heb je Willem Karperhof verteld van die opvallende gelijkenis tussen de moord op Philip de Lent en meester Donker-Korzelius?’

Vledder zuchtte.

‘De hoofdinspecteur zag geen enkel verband tussen beide personen. Ze waren tegenstanders van elkaar. Donker-Korzelius probeerde Peter Gramsma achter de tralies te krijgen en Philip de Lent deed zijn best om de maffiabaas erbuiten te houden.’

‘Heeft Karperhof Philip de Lent gekend?’

Vledder knikte instemmend.

‘Zeker. Hij had hem meerdere malen ontmoet. Karperhof was er net als Smalle Lowietje van overtuigd dat Philip de Lent was geliquideerd. Hij had als advocaat een slechte reputatie.’

‘En Donker-Korzelius?’

‘Wat bedoel je?’

‘Die had als officier van justitie geen slechte reputatie.’

Vledder grinnikte. ‘Dat niet. Maar hij vormde als leider van het onderzoek wel een bedreiging voor Peter Gramsma. Ik geloof oprecht dat Philip de Lent in penozekringen een moordenaar voor hem zocht.’

De Cock hield zijn hoofd iets schuin. ‘En vond?’

Vledder reageerde geprikkeld. ‘We weten gewoon nog te weinig.’

De Cock kauwde op zijn onderlip. ‘Heb je de naam Ralf van Zutphen nog laten vallen?’

Vledder knikte. ‘Ralf van Zutphen,’ sprak hij ernstig, ‘staat al een tijdje op het verdachtenlijstje van hoofdinspecteur Karperhof.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen. ‘Verdachtenlijstje?’ vroeg hij verbaasd. ‘Handelt Ralf van Zutphen ook in drugs?’

Vledder schudde zijn hoofd. ‘Hij beheert Holland Electronics.’

De Cock keek hem ongelovig aan. ‘En is dat strafbaar?’

Vledder grijnsde. ‘Dat op zich niet, maar Holland Electronics aan de Vijzelgracht is het eigendom van bendeleider Peter Gramsma.’

De Cock trok een denkrimpel in zijn voorhoofd.

‘Peter Gramsma,’ vroeg hij aarzelend, ‘gebruikt Holland Electronics om het zwarte geld uit zijn omvangrijke drugswinsten wit te wassen?’

‘Precies.’

De Cock ademde diep. ‘Laundry.’

‘Wat is dat?’

‘Zo wordt internationaal het witwassen van zwart geld genoemd.’


De telefoon op het bureau van De Cock rinkelde. Vledder boog zich ver naar voren en nam de hoorn op. Vrijwel onmiddellijk legde hij de hoorn op het toestel terug en keek op. ‘Commissaris Buitendam,’ legde hij uit. ‘Je moet onmiddellijk bij hem komen.’

De oude rechercheur grijnsde. ‘Als hij de zaak aan de narcoticabrigade wil overdragen, weiger ik dat.’

Vledder zuchtte. ‘Wees eens een keer lief voor die man. Je bent een nagel aan zijn doodkist. Door jouw toedoen sterft die man tien jaar eerder.’

De Cock stond op en slenterde met gemengde gevoelens de recherchekamer uit.

Commissaris Buitendam kuchte. ‘De Cock,’ sprak hij met een afgebeten o-klank, ‘ik zal niet aan je vragen om te gaan zitten. Ik weet dat jij prefereert om tijdens een onderhoud met mij te blijven staan.’

‘Inderdaad.’

Buitendam kuchte opnieuw. Hij bracht zijn slanke handen naar voren en drukte de vingertoppen tegen elkaar.

‘De dood van een jonge officier van justitie,’ opende hij met geaffecteerde stem, ‘die nog een grote toekomst voor zich had, heeft mij diep getroffen. Meester Donker-Korzelius bestreed met uiterste voortvarendheid en grote kundigheid de gesel van onze moderne tijd… de drugs… de verachtelijke lieden, die grove winsten putten uit de ellende van duizenden en nog eens duizenden miserabele verslaafden in ons land. Het abrupt doen beëindigen van het leven van deze eminente jurist is een misdaad die niet onbestraft mag blijven. In de persoon van Donker-Korzelius is een man heengegaan, die…’

De Cock stak zijn beide handen omhoog. ‘Wat is dit,’ onderbrak hij geprikkeld, ‘een grafrede… een requiem… een requiem voor een grootheid… een eminentie omdat hij bij toeval een officier van justitie was? Wat was er voor bijzonders aan die man? Hij deed zijn werk… zo goed mogelijk. En dat was niet meer dan een staaltje van zijn plicht.’

Op de bleke wangen van commissaris Buitendam kwam een lichte blos.

‘De Cock,’ riep hij streng, ‘ik eis van jou dat je zijn moordenaar vindt. En wel op korte termijn. Dit is een gruwelijke daad. Wanneer wij zouden toestaan, dat officieren van justitie omwille van hun stipte taakuitvoering worden geëlimineerd, dan is dat de teloorgang van onze rechtsstaat.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Uit welke omstandigheden concludeert u dat meester Donker-Korzelius omwille van zijn stipte taakuitvoering werd geëlimineerd?’

Buitendam slikte. De kaken van de commissaris bewogen zonder dat hij wat zei. Toen hij zijn stem had hervonden, zwaaide hij wild om zich heen.

‘Het is zonder meer duidelijk,’ sprak hij met stemverheffing, ‘dat meester Donker-Korzelius het slachtoffer is geworden van zijn plichtsbetrachting. Mensen als deze jonge, volijverige officier van justitie, vormen een hinderlijke belemmering voor de activiteiten van lieden, die zich via maffia-achtige organisaties een machtspositie in ons land trachten te verwerven.’

De Cock onderdrukte een neiging om te applaudisseren. De gezwollen toon van de commissaris hinderde hem bovenmatig.

‘U hebt gelijk,’ sprak hij kalm, ‘dat het voor ons land een verontrustende ontwikkeling zou zijn wanneer meester Donker-Korzelius omwille van zijn functie werd vermoord. Ik kan u zelfs onthullen dat er plannen waren voor zijn liquidatie. Maar ik staar mij daar niet blind op. Meester Donker-Korzelius was een mens… en niets menselijks was hem vreemd.’

Commissaris Buitendam kwam uit zijn stoel overeind.

‘Wat wil je daarmee zeggen?’ vroeg hij streng.

De Cock maakte een verontschuldigend gebaar.

‘Zijn privéleven verliep niet altijd even vlekkeloos. Een losbol… een rokkenjager. En dan druk ik mij nog voorzichtig uit.’

Het gezicht van commissaris Buitendam kleurde vuurrood.

Zijn neusvleugels trilden. Met een gebaar van ingehouden woede strekte hij zijn arm naar de deur.

‘Eruit.’

De Cock ging.


Vledder keek naar hem op. ‘Hoe was het?’

‘Hommeles.’

Vledder grinnikte. ‘Jij leert het nooit. De commissaris is jouw chef. Jij bent zijn ondergeschikte.’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Daar heb ik geen moeite mee. Als hij dat graag wil, zeg ik zelfs meneer tegen hem. Maar ik word razend als hij elke officier van justitie met een aureooltje omgeeft. Ook politiemensen zijn geen heiligen… al is de heilige Hermandad hun schutspatroon.’

Vledder lachte. ‘Was Hermandad een heilige?’

De Cock antwoordde niet. Hij ging weer achter zijn bureau zitten. Uit zijn gezicht was de toorn nog niet verdwenen.

‘Heb je al voldoende getuigen voor de identificatie van het lijk van Philip de Lent?’

Vledder knikte. ‘Ik handel beide identificaties in één keer af.’

‘Hoe bedoel je?’

‘Ik heb twee getuigen gevonden, die ook het lijk van Donker-Korzelius willen herkennen. De confrontatie op Westgaarde is vanmiddag om twee uur.’

‘Je hebt beide getuigen via die ledenlijst van ACC, de Amstelveense Cricket Club?’

Vledder knikte. ‘De secretaris van ACC, de heer Ronald Andrews, heeft mij goed geholpen.’

‘Mij niet.’

Vledder keek De Cock verwonderd aan. ‘Heb jij contact met hem gehad?’

De oude rechercheur knikte. ‘Toen ik gisteravond thuis was, bedacht ik plotseling dat die Ronald Andrews ons wellicht enige inlichtingen kon verschaffen over de leden van zijn cricketclub. Ik zoek nog altijd naar die rode draad tussen meester Donker-Korzelius en Philip de Lent.’

‘En?’

De Cock wreef zich achter in zijn nek. ‘Ronald Andrews vertelde dat de beide vermoorde heren, Karel Donker-Korzelius en Philip de Lent, weliswaar lid van zijn vereniging waren, maar dat hij hen in feite verder niet kende.’

Vledder glimlachte. ‘En dat geloofde jij niet.’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Toen ik hem voorhield, dat naar mijn mening in zo’n cricketclub de leden elkaar wel degelijk heel goed kennen, werd hij kwaad. Hij hield vol dat hij van Donker-Korzelius en Philip de Lent niet meer wist dan hun namen op de ledenlijst.’

Vledder keek hem gespannen aan. ‘En toen?’

De Cock plukte aan het puntje van zijn neus. ‘Ik zei: “Meneer Andrews, ik twijfel aan uw woorden. Kunt u mij een reden geven voor uw onwelwillend gedrag?”’

Vledder trok zijn neus iets op.

‘Gaf hij een reden?’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Hij brak af.’

‘Vreemd.’

De Cock knikte. ‘Heel vreemd,’ reageerde hij bevestigend. ‘Nadat mijn telefoongesprek met Ronald Andrews zo plotseling was beëindigd, heb ik Cecile Burroughs gebeld.’

Vledder gniffelde. ‘Heel goed. Kende zij Donker-Korzelius?’

‘Zeker. En ze kende ook Ralf van Zutphen.’

‘Wat zei ze van hem?’

De Cock gebaarde voor zich uit. ‘Ze vond hem een verwaande kwast. Een snoever… een vent die met dure sportwagens naar de club kwam en buitensporig verteerde.’

‘Kan dat?’

‘Wat bedoel je?’

‘Verteren in een club?’

De Cock knikte nadrukkelijk. ‘Volgens Cecile Burroughs heeft de Amstelveense Cricket Club op haar sportcomplex een machtig mooi clubhuis… een juweel met een exclusieve bar en een uitstekende keuken.’

Vledder boog zich naar voren. ‘Hoe reageerde Cecile Burroughs toen jij haar vertelde dat Ronald Andrews beweerde dat hij de leden Donker-Korzelius en Philip de Lent niet kende?’

‘Ze lachte.’

‘Waarom?’

‘Volgens Cecile Burroughs speelt Ronald Andrews met Philip de Lent, Donker-Korzelius en Ralf van Zutphen samen in het vierde van ACC… het elftal van de oude mannen.’


10


Vledder glimlachte.

‘Het elftal van de oude mannen… Ben je boven je dertigste jaar een oude man?’

De Cock wees voor zich uit.

‘Hoe oud ben jij?’

Vledder streek over zijn blonde haren.

‘Volgens de filosofie van de aantrekkelijke Cecile Burroughs… een oude man.’

De Cock lachte.

‘Het zal in de kringen van de Amstelveense Cricket Club wel spottend zijn bedoeld.’

Vledder staarde nadenkend voor zich uit.

‘Zou het vierde van ACC,’ sprak hij peinzend, ‘dat elftal van de oude mannen, iets met de moorden uitstaande hebben?’

De Cock trok achteloos zijn schouders op.

‘Donker-Korzelius en Philip de Lent speelden beiden in dat elftal. En dat Ralf van Zutphen als boezemvriend van Philip de Lent daar ook deel van uitmaakte, is niet zo verwonderlijk. Verwonderlijk is de houding van Ronald Andrews.’

Vledder knikte traag.

‘Misschien is Ronald Andrews wel zo afwijzend, omdat hij de overige leden van zijn elftal in bescherming wil nemen.’

‘Tegen wie, tegen wat?’

Vledder gebaarde heftig.

‘Tegen ons. Misschien is hij bang dat wij achter zaken zullen komen die hij, wellicht uit clubbelang, liever verborgen houdt.’

De Cock grijnsde.

‘Er bestaat ook nog de mogelijkheid, dat hij zelf op een of andere wijze bij de moorden is betrokken.’ De grijze speurder wreef over zijn kin. ‘Toen jij hem vroeg om een ledenlijst… hoe reageerde hij?’

‘Uiterst vriendelijk. Hij zegde onmiddellijk toe mij zo’n ledenlijst te bezorgen.’

De Cock plukte aan zijn onderlip.

‘Ronald Andrews wist op dat moment toch al dat de namen van de beide vermoorde mannen op die ledenlijst voorkwamen.’

Vledder knikte nadrukkelijk.

‘Hij heeft mij ook geholpen bij het vinden van getuigen voor de identificatie van de beide lijken. Dat heeft hij keurig voor mij opgelost.’ De jonge rechercheur grinnikte. ‘Ik denk dat jij die Ronald Andrews niet vriendelijk genoeg hebt benaderd.’

De Cock reageerde niet. Hij keek zijn jonge collega secondenlang peinzend aan. Toen kwam hij met een zucht overeind en slenterde naar de kapstok.

Vledder liep hem na.

‘Waar ga je heen?’

‘Naar Amstelveen.’

‘Wat is daar?’

De oude rechercheur wurmde zich in zijn vale regenjas.

‘Wat dacht je?’ sprak hij laconiek. ‘Daar staat het clubhuis van de Amstelveense Cricket Club.’

Vledder grijnsde.

‘Het cricketseizoen is gesloten.’

De Cock knikte instemmend.

‘Maar het clubhuis niet.’


De Cock liet bewonderend zijn blik door het fraaie clubhuis dwalen. De ruimte was gezellig ingericht met centraal, dominerend, een prachtige bar van glanzend teakhout, omgeven door groepjes comfortabele fauteuils in zitkuilen op diverse niveaus. Aan de wanden hingen schitterende foto’s van keurig in het wit gestoken cricketspelers in volle actie.

Grote ramen gaven een panoramisch uitzicht over een lang, breed grasveld, bezaaid met geelbruine bladeren en omzoomd door kaalgestormde berken, zacht wiegend in een matige herfstwind.

De Cock knoopte zijn regenjas los en liet zich in een fauteuil zakken.

Vledder volgde zijn voorbeeld.

De jonge rechercheur wuifde om zich heen.

‘Waarom is dit clubhuis buiten het feitelijke cricketseizoen nog open?’

‘Omdat de leden, zo vertelde Cecile Burroughs mij, ook buiten het cricketseizoen nog behoefte hebben aan een trefpunt voor hun sociale contacten.’

Vledder schoof bewonderend zijn onderlip naar voren.

‘Een bijzonder fraai trefpunt. Als ik zo de inrichting bekijk, moet ACC een kapitaalkrachtige club zijn.’

‘Met kapitaalkrachtige leden?’

Vledder knikte.

‘Philip de Lent was rijk en ook Ralf van Zutphen schijnt in goeden doen te zijn.’ De jonge rechercheur verschoof iets in zijn fauteuil en keek onrustig om zich heen. ‘Blijven we hier zitten tot we een ons wegen? Moeten we ons niet ergens melden?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dat is niet gebruikelijk. Volgens Cecile Burroughs dienen we rustig te blijven zitten. Er komt vanzelf iemand naar ons toe.’

Vledder snoof.

‘Als het nog lang duurt, ga ik op zoek.’

‘Naar wat… naar wie?’

Vledder reageerde geprikkeld.

‘Iemand die ons te woord staat.’

Nog voor De Cock kon reageren, gleed een brede deur aan de rechterkant van de bar open en in de deuropening verscheen de gestalte van een flinke, vrij krachtig gebouwde vrouw.

De grijze speurder schatte haar op voor in de zestig. Ze droeg een lange zwarte pantalon, waarop een paarse blouse van glanzende zijde, hooggesloten, met een zilveren broche onder haar wilskrachtige kin. Haar parelgrijze haren waren gevangen in een modieus hoogoplopend kapsel, dat niet paste bij haar bonkig figuur.

Met stevige tred liep ze op De Cock en Vledder toe. Pal voor de beide mannen bleef ze staan. Haar groene ogen blikten argwanend op hen neer.

‘Geen… eh, geen leden van de club?’ vroeg ze hoofdschuddend.

De Cock kwam uit zijn fauteuil overeind en schudde zijn hoofd. ‘Tot onze spijt niet.’ De oude rechercheur maakte een lichte buiging.

‘Mijn naam is De Cock,’ sprak hij vriendelijk, ‘met… eh, met ceeooceekaa.’ Hij wuifde opzij naar Vledder, die opstond. ‘En dat is mijn assistent. Wij zijn rechercheurs van politie, verbonden aan het bureau Warmoesstraat in Amsterdam.’

De vrouw toonde geen enkele verbazing.

‘Ik had u verwacht… een dezer dagen. Ik neem aan dat uw komst verband houdt met de moord op twee prominente leden van onze club?’

De Cock knikte.

‘Dat is volkomen juist.’ De oude rechercheur keek haar onderzoekend aan. Hij glimlachte. ‘En met wie heb ik het genoegen?’

De vrouw antwoordde niet direct. Ze liet zich in een fauteuil tegenover De Cock zakken en sloeg haar benen over elkaar. ‘Ik ben mevrouw Van Amerongen… Alida van Amerongen.’

‘U beheert dit clubhuis?’

Alida van Amerongen schudde haar hoofd.

‘Dat doen de dames van de vereniging bij toerbeurt. Maar ik woon hier niet ver vandaan, zodat ik wat frequenter dan de anderen de honneurs waarneem.’

Haar stem klonk zachter en vriendelijker dan men van een vrouw van haar postuur en uitstraling zou verwachten.

‘De honneurs… zoals nu?’

Alida van Amerongen knikte.

‘We houden het clubhuis het gehele jaar door open. Er dient altijd iemand aanwezig te zijn.’ Ze wuifde voor zich uit. ‘Er bestaat een soort dienstrooster, maar daar houdt niemand zich aan.’

De Cock lachte.

‘Ik ken dat… van de politie.’ De oude rechercheur leunde behaaglijk in zijn fauteuil achterover. ‘Hoe heeft men in de boezem van de vereniging op de gewelddadige dood van Karel Donker-Korzelius en Philip de Lent gereageerd?’

‘Geschokt.’

‘U hebt beiden goed gekend?’

Alida van Amerongen knikte traag.

‘Ik ben een van de oudste leden van onze vereniging. Ik heb Karel en Philip beiden zien komen… jong, brutaal, bruisend… studenten nog.’

‘Hoe lang is dat geleden?’

Alida van Amerongen staarde even peinzend voor zich uit.

‘Harold… mijn man, leefde nog. Ik schat zo’n twaalf, dertien jaar geleden.’

‘U hebt hen al die jaren kunnen volgen.’

Alida van Amerongen glimlachte.

‘Min of meer. U moet bedenken dat de beide heren hier kwamen voor hun genoegen. Hun gedrag hier, op de club, heb ik enigszins kunnen volgen. Wat ze buiten de vereniging om… ik bedoel maatschappelijk bezien… uitspookten, kende ik alleen van de roddels die over hen de ronde deden.’

De Cock zweeg even en wreef met zijn rechterhand over zijn breed gezicht.

‘Roddels?’ herhaalde hij vragend.

Alida van Amerongen knikte.

‘Karel was een rokkenjager en Philip verdiende op een louche manier veel geld.’

De Cock lachte. ‘Een korte, maar duidelijke typering.’ De grijze speurder strekte zijn beide handen naar haar uit. ‘En hun gedrag binnen de verenigingssfeer?’

Alida van Amerongen maakte een verontschuldigend gebaartje.

‘De heren dronken wel eens iets te veel. Vooral wanneer zij met z’n vieren waren.’

De Cock kneep zijn ogen halfdicht.

‘Met z’n vieren?’

Alida van Amerongen knikte.

‘Karel Donker-Korzelius, Philip de Lent, Ralf van Zutphen en Felix Rietfeld.’

‘Behoorden die vier heren bij elkaar?’

Alida van Amerongen keek hem niet-begrijpend aan.

‘Hoe bedoelt u: bij-elkaar-horen?’

‘Vormden zij een gemeenschap… een belangengroep? Ik noem maar iets.’

Alida van Amerongen schudde haar hoofd.

‘Nee, niet echt,’ antwoordde ze aarzelend. ‘Daar heb ik nooit iets van gemerkt. Ze waren alle vier gewone, trouwe, gerespecteerde leden van onze cricketclub.’

De Cock hield zijn hoofd iets schuin.

‘Zonderden zij zich af van de anderen?’

Alida van Amerongen schudde opnieuw haar hoofd.

‘Absoluut niet. Er bestond tussen hen en de andere leden van de club een hechte band… zoals onder cricketers gebruikelijk. Alleen, wanneer zij alle vier aanwezig waren, dan hadden zij toch de neiging om bij elkaar te gaan zitten.’

‘Vrienden?’

Alida van Amerongen trok haar schouders op.

‘Ik weet niet hoe men dat moet noemen…’ antwoordde ze wat weifelend. ‘Het leek erop dat er een soort affectie was… een onderlinge binding.’

‘Hebt u daar een verklaring voor… die onderlinge binding?’

Alida van Amerongen zuchtte.

‘Sympathie en antipathie zijn emoties, die buiten ons verstand… buiten de rede vallen.’ Er gleed een glimlach om haar lippen. ‘Gelukkig.’

De Cock plukte aan het puntje van zijn neus.

‘Waren ze u sympathiek?’

‘Wie bedoelt u?’

‘De vier die u noemde.’

Het gezicht van Alida van Amerongen verstarde.

‘Nee.’

Het klonk hard.

‘Zonder uitzondering?’

Alida van Amerongen tastte naar haar voorhoofd.

‘Let wel,’ sprak ze bedachtzaam. ‘Ik wens niemand een gewelddadige dood toe, maar Philip de Lent was een onuitstaanbare vent. Samen met Ralf van Zutphen vormde hij een weerzinwekkend duo.’

‘Een vernietigend oordeel.’

Alida van Amerongen knikte.

‘Ik denk,’ sprak ze voorzichtig, ‘dat meerdere leden van onze club u eenzelfde visie zullen geven.’

‘En Ronald Andrews?’

Over het gezicht van Alida van Amerongen gleed een glimlach van vertedering. ‘Ronald is een lieve man… ingetogen. Hij houdt zich meestal wat afzijdig. Ik heb altijd het idee gehad dat hij niet zo erg met het viertal overweg kon.’

De Cock zweeg enige tijd. Daarna keek hij de vrouw voor zich strak aan.

‘Breit u?’

‘U bedoelt… een recht, een averecht?’

De Cock knikte. ‘Met twee, drie of vier pennen.’

Er kwam een glinstering in de groene ogen van Alida van Amerongen. ‘Breien… het is mijn lust en mijn leven. Ik heb er hier in het clubhuis ook alle tijd voor.’ Ze glimlachte innemend. ‘Alle leden van onze club dragen pullovers die door mij zijn gebreid.’


Ze reden van het clubhuis weg. Op het ruime parkeerterrein van ACC stond eenzaam een crèmekleurige Volkswagen Polo. Via de brede Van der Hooplaan en de Keizer Karelweg reden ze vanuit Amstelveen terug naar Amsterdam.

Vledder blikte opzij.

‘Hoe zou jouw vrouw reageren op de vraag van een rechercheur: breit u?’

De Cock lachte.

‘Ik denk dat zij zal zeggen: waarom vraagt u dat?’

Vledder knikte instemmend.

‘Juist, dat is het meest voor de hand liggende antwoord.

Maar wat doet Alida van Amerongen? Zij vertelt vol trots dat zij voor alle leden van de club een pullover heeft gebreid.’

De Cock keek hem vragend aan.

‘Welke gedachte wil je daaraan verbinden?’

Vledder maakte een weifelend gebaartje.

‘Niets,’ antwoordde hij onzeker. ‘Maar haar enthousiasme viel mij op. Breien is mijn lust en mijn leven. Het was bijna uitdagend.’

De Cock gniffelde.

‘Misschien wilde ze voor jou ook wel eens een pullovertje breien?’

Vledder keek hem van opzij vernietigend aan.

‘Barst!’ riep hij kwaad.

De Cock lachte om zijn reactie.

‘Ik begrijp wat je bedoelt,’ suste hij.

De narrige uitdrukking op het gezicht van Vledder veranderde niet. ‘Ik vind,’ merkte hij nukkig op, ‘dat het gesprek met haar voor ons onderzoek weinig heeft opgeleverd.’

De Cock plooide zijn lippen in een tuitje.

‘Ik ben het niet met je eens. Alida van Amerongen sprak van een affectie… een onderlinge binding tussen de vier mannen, van wie er nu twee op een uitzonderlijke wijze zijn vermoord. Dat woord affectie frappeerde mij. Haar vrouwelijke intuïtie moet de onderlinge band tussen de vier mannen hebben aangevoeld. De vraag die mij kwelt is: waaruit bestaat die binding?’

‘Denk je, dat Ronald Andrews iets van die binding weet… en zich daarvan distantieert?’

De Cock grijnsde.

‘Die vraag moet jij hem maar stellen. Hij was tegen jou openhartiger dan tegen mij.’ De oude rechercheur schoof de mouw van zijn regenjas iets terug en keek op zijn horloge. ‘Het is halftwee. Zet mij er hier op het Damrak maar af.’ De grijze speurder wees voor zich uit. ‘Dan kun je doorrijden naar Westgaarde. Je mag niet te laat komen voor de confrontatie.’

‘Wat ga jij doen?’

‘Achter mijn bureau… de hele zaak nog eens op een rijtje zetten… kijken wat ik over die Felix Rietfeld te weten kan komen.’

Vledder stopte bij de Oudebrugsteeg en De Cock stapte uit. De oude rechercheur hield het portier nog even open.

‘Let bij de confrontatie met de lijken heel goed op je getuigen.’

Vledder keek hem verwonderd aan.

‘Waarom?’

De Cock stak waarschuwend zijn wijsvinger omhoog.

‘Ze zijn door Ronald Andrews uitgezocht.’


Vals fluitend slenterde de grijze speurder verder de Oudebrugsteeg in. Hij nam beleefd zijn hoedje af voor een bedaagde prostituee die hij al een eeuwigheid kende, en wuifde joviaal naar een souteneur, van wie hij wist dat hij pas weer op vrije voeten was.

Aan het einde van de Oudebrugsteeg bleef hij even staan, overwon een neiging om naar Smalle Lowietje te stappen en sjokte linksaf de Warmoesstraat in.

Toen hij de hal van het politiebureau binnenstapte, wenkte de wachtcommandant hem vanachter de balie.

De Cock liep op hem toe.

‘Jan,’ vroeg hij gevoelig, ‘je bent toch niet van plan om het leven voor mij nog ondraaglijker te maken?’

Jan Kusters grinnikte.

‘Boven zit een yuppie op je te wachten.’

De Cock trok zijn neus iets op.

‘Een yuppie?’

De wachtcommandant knikte.

‘Een yuppie… een young urban professional… oftewel een driftige jongeman, behorende tot een categorie zeer ambitieuze, vaak hebberige functionarissen, die menen in onze maatschappij te moeten excelleren.’

De Cock keek de wachtcommandant bewonderend aan.

‘Prachtig, Jan,’ riep hij spottend, ‘jij wordt nog wel eens wat bij de politie.’ Hij boog zich iets naar voren. ‘En hoe heet ons yuppie?’

Jan Kusters raadpleegde een notitie.

‘Ralf van Zutphen.’


11


De Cock keek de man, die op de stoel naast zijn bureau was neergestreken, aandachtig aan. Hij schatte hem op voor in de dertig. Hij had een knap, gelijkmatig gevormd, iets donker getint gelaat, waarin een paar lichtbruine ogen rusteloos ronddwaalden. Zijn zwart golvend haar was gevat in een zorgvuldig nochalant ogend kapsel. Het donkergrijze, driedelige kostuum dat hij droeg, was van een uitstekende snit. Zijn helgele regenjas lag gevouwen over zijn knieën.

De grijze speurder produceerde een glimlach.

‘U bent Ralf van Zutphen?’

De jongeman tastte in het borstzakje van zijn colbert. ‘Ik zal u mijn kaartje geven.’

De Cock nam het visitekaartje aan en bekeek het. ‘Ralf van Zutphen,’ las hij hardop. ‘Profit-Centre Manager, Holland Electronics Vijzelgracht Amsterdam.’

De oude rechercheur legde het kaartje voor zich neer.

‘Ik heb het gevoel,’ sprak hij smalend, ‘dat het aantal managers in ons land met de dag toeneemt. Wat betekent dat Profit-Centre Manager?’

Ralf van Zutphen bracht even zijn beide handen omhoog.

‘Ik ben verantwoordelijk voor de planning en uitvoering van een of meer activiteiten in onze onderneming, en uiteraard is het daarbij mijn taak om voor een aantrekkelijke winstbijdrage te zorgen.’

Hij sprak snel, vrijwel zonder adempauze.

De Cock knikte begrijpend.

‘Van u als Profit-Centre Manager wordt verwacht, dat Holland Electronics aan de Vijzelgracht profijtelijk blijft… Voor de beleggers, de aandeelhouders… een ruime winst maakt.’

‘Exact.’

De Cock hield zijn hoofd iets schuin.

‘Een yuppie?’

‘Wat bedoelt u?’

‘Bent u een yuppie?’

Ralf van Zutphen wuifde afwerend.

‘Ik ben geen yuppie,’ antwoorde hij vinnig. ‘Het woord yuppie heeft een ongunstige klank. Ik wil mij daarmee niet associëren.’

‘Waarom niet?’

‘Een yuppie is een verachtelijke, gevoelloze moneymaker, die in protserige yuppiepaleizen woont, waardoor aan minderbedeelden op een onrechtmatige wijze woonruimte wordt ontnomen.’

De Cock gebaarde voor zich uit.

‘Terecht… die ongunstige klank?’

Ralf van Zutphen schudde zijn hoofd.

‘Het is de afgunst van mensen die maatschappelijk niets betekenen. De haat en achterdocht van de veelal luie Habenichts.’

De Cock reageerde niet direct. Hij begon te begrijpen waarom de al wat oudere Alida van Amerongen Ralf van Zutphen weerzinwekkend vond.

De grijze speurder maakte een verontschuldigend gebaar.

‘Mensen die niets bezitten, zijn toch niet per definitie lui?’

Ralf van Zutphen snoof.

‘Ik sprak van veelal lui,’ antwoordde hij snel. ‘Lamlendige werkschuwe nietsdoeners en andere puur genot nastrevende lieden vormen een etterend gezwel in onze verloederde maatschappij.’

In zijn stem trilde puur venijn.

De Cock veinsde onbegrip.

‘U werkt toch zelf mee aan die maatschappelijke verloedering?’

Ralf van Zuphen keek hem vijandig aan.

‘In welk opzicht?’

‘Peter Gramsma.’

Ralf van Zutphen grijnsde breed.

‘Peter Gramsma heeft geld… dus heeft hij macht. Omdat de overheid geen macht naast zich duldt, moet hij worden vernietigd. En voor die vernietiging heeft de overheid een apparaat… justitie.’

De Cock knikte instemmend.

‘Als vertegenwoordiger en uitvoerder van dat overheidsapparaat,’ formuleerde hij langzaam en nadrukkelijk, ‘was er ene Karel Marinus Donker-Korzelius. Een ambitieus man. En omdat de rijke Peter Gramsma de macht van de overheid niet wenste te erkennen en ook niet wenste te worden vernietigd, stierf die jonge officier van justitie.’

Ralf van Zutphen grinnikte.

‘Een boude stelling, waarvoor u geen enkel bewijs kunt aandragen.’

‘Nog niet.’

‘Nooit.’

De Cock keek hem onderzoekend aan.

‘Omdat ik voordien sterf,’ sprak hij sinister, ‘net als meester Donker-Korzelius?’

Ralf van Zutphen verschoof iets op zijn stoel. Op zijn gebruind gelaat kwamen blosjes van opwinding. ‘Rechercheur,’ sprak hij ongeduldig, ‘ik ga morgenvroeg op zakenreis en ben dan voor enige tijd niet bereikbaar. Ik ben naar de Warmoesstraat gekomen, omdat ik niet wil dat u mijn reis naar het buitenland als een vlucht opvat.’

De jonge zakenman zuchtte omstandig.

‘Ik heb met de moord op Karel Donker-Korzelius niets te maken. Ik betreur zijn dood. Ik betreur ook de dood van mijn goede vriend Philip de Lent. Ik weet niet welke idioot die beiden om zeep heeft geholpen… nog minder begrijp ik iets van zijn of haar motieven.’

De Cock vouwde zijn handen.

‘Philip de Lent was juridisch adviseur van de rijke, dus machtige Peter Gramsma. Hij bereidde zijn verdediging voor… en stierf. Uw taak is ervoor te zorgen dat Peter Gramsma ongestoord van zijn duistere winsten kan genieten.’ De oude rechercheur keek op. ‘Bent u niet bang om te worden vermoord?’

Ralf van Zutphen spreidde zijn beide armen.

‘Ik leid een onderneming… Holland Electronics… een volkomen legale onderneming, die aan alle wettelijke voorschriften voldoet.’

‘Eigendom van Peter Gramsma.’

Ralf van Zutphen sloot even zijn beide ogen.

‘Peter Gramsma,’ sprak hij met een zweem van wanhoop, ‘is in het bezit van een aanzienlijk aandelenpakket, waardoor hij zich zeggenschap in Holland Electronics heeft verworven. En ook dat is volkomen legaal… voldoet aan de normen die de wet stelt.’

De jonge zakenman zweeg even.

‘En om terug te komen op uw vraag of ik bang ben om te worden vermoord… Ik ben altijd heel goed in staat geweest om op mijzelf te passen.’

De Cock grijnsde.

‘Ik… eh, ik ben ervan overtuigd,’ sprak hij met enige aarzeling, ‘dat ook Karel Donker-Korzelius en uw innige boezemvriend Philip de Lent de mening waren toegedaan dat hen niets kon overkomen. Een dergelijke houding is… neem dat van mij aan… de beste garantie voor een snelle dood.’

Ralf van Zutphen trok een grijns. ‘U maakt mij niet bang.’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Het is niet mijn taak om u angst aan te jagen. Beschouw het als een waarschuwing.’

Ralf van Zutphen nam zijn helgele regenjas van zijn knieën en stond abrupt op. Toen hij aanstalten maakte om zijn regenjas aan te trekken, kwam De Cock in actie.

De grijze speurder kwam snel uit zijn stoel overeind, pakte de rechterarm van de jonge zakenman en schoof de mouw van zijn colbert omhoog.

Half zichtbaar onder de manchet van zijn overhemd schemerde een tatoeage… groen, zwart omrand… een klavertjevier.


Vledder duwde zijn elektronische schrijfmachine iets van zich af en keek zijn oudere collega met glinsterende ogen aan.

‘Wat zei hij?’

De Cock trok zijn schouders op. ‘Volgens Ralf van Zutphen was het een jeugdzonde. Als puber vond hij het stoer om aan de meiden met wie hij omging, op zijn arm een tatoeage te laten zien. Ralf van Zutphen was van mening dat zo’n tatoeage vooral jonge vrouwen imponeerde.’

Vledder trok een grimas. ‘Onzin.’

De Cock knikte. ‘Dat zei ik hem ook.’

‘Hoe reageerde hij?’

‘Hij bleef erbij dat het hielp om jonge vrouwen te verleiden. Volgens Ralf van Zutphen werd een tatoeage als een symbool van mannelijkheid opgevat.’

Vledder trok een vies gezicht. ‘Die vent is gek.’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Die indruk had ik niet. Integendeel, ik neem aan dat Ralf van Zutphen bijzonder intelligent is.’

Vledder boog zich over zijn schrijfmachine heen. ‘Heb je hem verteld,’ vroeg de jonge rechercheur gespannen, ‘dat de dode Philip de Lent en de dode Karel Donker-Korzelius eenzelfde tatoeage op hun rechterarm hadden?’

De Cock knikte. ‘Uiteraard heb ik hem dat gezegd.’

‘En?’

‘Toeval.’

Vledder reageerde geschokt. ‘Wat?’

De Cock knikte opnieuw. ‘Dat zei hij: toeval.’

Vledder snoof. ‘En die uitleg aanvaardde jij?’ In zijn stem trilde ongeloof.

De Cock glimlachte. ‘Ralf van Zutphen opperde de mogelijkheid dat het klavertjevier, zoals hij dat op zijn arm had, destijds bij Tattoo Peter in de Sint Olofssteeg de goedkoopste tatoeage was die men kon laten aanbrengen, en dat er vermoedelijk daarom bij mannen van zijn leeftijd zoveel klavertjevieren voorkwamen.’

Vledder stak zijn kin omhoog. Zijn gezicht zag rood en zijn neusvleugels trilden.

‘Gluiperd,’ siste hij tussen zijn tanden.

De Cock keek hem onbewogen aan.

‘Dat is geen wettelijke term,’ reageerde hij laconiek.

De humor gleed aan Vledder voorbij.

‘Je hebt hem laten gaan?’

De Cock keek hem verwonderd aan.

‘Is het hebben van een tatoeage op je rechterarm strafbaar? Ken jij een wet die dat verbiedt?’

‘Nee.’

‘Zie jij aanwijzingen dat Ralf van Zutphen verantwoordelijk is voor de dood van Philip de Lent en Karel Donker-Korzelius?’

Vledder schudde zuchtend zijn hoofd. ‘Evenmin.’

De Cock grijnsde. ‘Wat had ik dan moeten doen… tortuur toepassen… hem letterlijk de duimschroeven aandraaien… vrolijk laten radbraken… of hem zacht laten roosteren op een smeulend houtvuurtje tot hij mij het geheim van het klavertjevier onthulde?’

Zijn stem droop van sarcasme.

Vledder liet zich uitgeblust in zijn stoel terugzakken.

‘En het witwassen van het zwarte geld?’ vroeg hij vermoeid.

De Cock wees naar de telefoon.

‘Ik heb voor ik Ralf van Zutphen liet gaan, contact opgenomen met hoofdinspecteur Karperhof van de narcoticabrigade en heb hem gevraagd of hij interesse had… of ik Ralf van Zutphen inzake het witwassen van geld voor hem zou arresteren.’

‘Dat kon niet?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Karperhof zei dat hij de bewijsvoering nog niet rond had. Hij wilde zelf, in overleg met een nieuwe officier van justitie, het moment bepalen waarop hij zou toeslaan.’

Vledder grinnikte vreugdeloos. ‘Ralf van Zutphen lachend af.’

De Cock plukte aan zijn neus. ‘Ik heb hem een vrolijk bon voyage toegewuifd,’ jubelde hij opgetogen. ‘En hem ook veel succes gewenst met zijn activiteiten als ondernemer. Ik ben namelijk van mening dat men zich, zelfs als politieambtenaar, onder alle omstandigheden beleefd dient te gedragen.’

Vledder keek hem onderzoekend aan. De jonge rechercheur tastte de gelaatstrekken van de oude speurder af op zoek naar spot. Die was er niet.

‘De confrontatie vanmiddag op Westgaarde,’ sprak hij timide, ‘verliep zonder problemen. Donker-Korzelius wordt morgen al begraven.’

‘Waar?’

‘Op Zorgvlied. Een delegatie van het parket zal de begrafenis bijwonen.’

De Cock wreef over zijn brede kin. ‘Ik ben benieuwd of Annette van het Sticht in de delegatie is opgenomen. Misschien zouden wij…’ De oude rechercheur stokte.

Er werd krachtig op de deur van de grote recherchekamer gebonsd en Vledder, zichtbaar geïrriteerd, brulde: ‘Binnen… binnen!’

De deur werd resoluut opengeduwd en een stevig gebouwde jonge vrouw stormde de recherchekamer in. Ze liep dreunend op De Cock toe. Haar zwartglanzende ponyhaar danste bij elke tred.

De grijze speurder kwam uit zijn stoel overeind en glunderde. ‘Grace de Lent,’ riep hij opgewekt. ‘Wat een verrassing.’

Ze plofte op de stoel naast zijn bureau. ‘Ik doe een aanklacht,’ riep ze fel.

De Cock liet zich weer in zijn stoel zakken. ‘Ik krijg de indruk,’ sprak hij kalmerend, ‘dat u enigszins gebelgd bent.’ Het klonk bijna spottend.

Grace de Lent snoof. ‘Gebelgd,’ riep ze fel, ‘gebelgd. Ik ben woedend.’

De Cock keek haar onderzoekend aan. ‘Dat is niet goed,’ sprak hij hoofdschuddend. ‘U moet geen aanklacht doen wanneer de woede door uw lichaam raast. Dat heeft vaak nare consequenties. Op het moment dat uw woede is bekoeld, hebt u misschien spijt dat u overijld hebt gehandeld.’

Grace de Lent knoopte haar mantel los.

‘Ik weet wat ik doe,’ reageerde ze nukkig.

De Cock negeerde haar opmerking. ‘Een paar dagen geleden,’ sprak hij gedragen, ‘tijdens ons bezoek aan u, is het niet ter sprake gekomen. Ik wist toen ook nog niet of het belangrijk was.’

‘Wat?’

De Cock boog zich iets naar haar toe. ‘Uw man had op zijn rechterarm, even boven de pols, een tatoeage.’

Grace de Lent knikte. ‘Een klavertjevier.’

De Cock schonk haar een zoete glimlach. ‘Is de oorsprong van die tatoeage wel eens ter sprake gekomen?’

‘U bedoelt tussen mijn man en mij?’

‘Dat bedoel ik.’

Grace de Lent keek hem argwanend aan. ‘Waarom vraagt u dat?’

De Cock antwoorde niet direct. ‘Kent u Ralf van Zutphen?’

Grace de Lent kneep haar lippen op elkaar. ‘Een glibberige vent… dus een vriend van mijn man.’

De Cock boog zich weer iets naar haar toe.

‘De even als uw man vermoorde Karel Donker-Korzelius had eenzelfde tatoeage op dezelfde plek en vanmiddag had ik hier Ralf van Zutphen op bezoek en ook hij had zo’n tatoeage op zijn rechteronderarm: een groen klavertjevier, zwart omrand.’

Grace de Lent zuchtte. De felle woede was uit haar gezicht gezakt.

‘Philip wilde daar nooit over praten,’ sprak ze zacht. ‘Als ik naar het waarom van die tatoeage vroeg… en dat heb ik diverse malen gedaan… dan snauwde hij mij af. Hij schaamde zich er ook voor. Philip liep nooit met onbedekte onderarmen. Al vielen de mussen dood van het dak, dan droeg hij nog overhemden met een lange mouw.’

Grace de Lent zweeg even. ‘Achteraf bezien,’ ging ze verder, ‘was Philip in vele opzichten een nare man.’

De Cock keek de vrouw voor zich lange tijd aan. De oude rechercheur vermoedde, dat de jonge vrouw ernstig onder haar huwelijk met Philip de Lent had geleden en gevoelens van sympathie welden in hem op.

‘Die… eh, die klacht,’ sprak hij vriendelijk, ‘wilt u daar nog over praten?’

Grace de Lent knikte traag. Ze was rustiger, vouwde haar handen in haar schoot.

‘Ik word regelmatig gebeld. Soms wel een paar maal per dag. Een vrouwenstem zegt mij telkens weer dat ik mijn man op tijd heb vermoord.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Op tijd?’

Grace de Lent verborg even haar gezicht in haar handen.

‘Als… eh, als Philip nog een paar dagen langer had geleefd,’ sprak ze snikkend, ‘dan waren Philip en ik niet langer getrouwd geweest. Dan had ons huwelijk niet meer bestaan. De definitieve uitspraak van de echtscheiding zou nog deze week plaatsvinden.’

‘U was in gemeenschap van goederen getrouwd.’

‘Ja.’

‘En Philip was een vermogend man.’

Grace de Lent slikte. ‘Dat verwijt ze mij.’

‘Wie?’

‘Cecile Burroughs.’


12


Een schrale, kille herfstwind blies snerpend vanuit nevelige verten, toverde op het brede water van de Amstel wilde golven met schuimende koppen en joeg onbelemmerd door kaalgestormde bomen en struiken. Lage heesters in tinten van roestig bruin tot felle okers kleurden het najaar.

Rillend, iets gebogen, slofte rechercheur De Cock naast Vledder over het brede toegangspad van de oude Amsterdamse begraafplaats Zorgvlied. Het grove grind knerpte onder zijn voeten. Hij trok de kraag van zijn regenjas omhoog en omdat het dreigde af te waaien, rukte hij zo wild aan zijn vilten hoedje, dat het trouwe hoofddeksel totaal van vorm veranderde.

Vledder keek hem afkeurend aan.

‘Mode is aan jou niet besteed,’ sprak hij hoofdschuddend. ‘Die oude regenjas en hoed van jou mogen wel eens in de voddenzak van het Leger des Heils. Vindt jouw vrouw het goed dat je er zo bij loopt?’

De kritiek op zijn kleding ging aan De Cock voorbij. Het interesseerde hem niet. De oude rechercheur wuifde naar de fraaie milde herfsttinten om hen heen.

‘Ik vind,’ sprak hij teder, ‘dit een heel mooi jaargetijde om te sterven.’

Vledder blikte opzij. ‘Plotseling, gewelddadig, zoals de nog jonge Donker-Korzelius?’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Niet plotseling en niet gewelddadig,’ antwoordde hij ernstig. ‘Een gewelddadige dood mag men, naar mijn gevoel, ook geen sterven noemen.’

Vledder keek hem verrast aan.

‘Hoe dan wel?’

‘Vernietigen. Het vernietigen van een leven, dat zonder die gewelddadige ingreep niet was gestorven. Het is als een boom die men in volle wasdom kapt.’

De jonge rechercheur bromde.

‘Ik zie geen verschil,’ sprak hij nukkig. ‘Sterven is sterven.’

De Cock zuchtte.

‘Er is een wezenlijk verschil. Doodgaan betekent voor mij… na een bruisend bestaan, gevolgd door een rustige, bedachtzame levensavond… met een hart vol gloedvolle warmte voor wat het leven heeft geboden… sterven in de herfst… gelijk met de natuur. Dat geeft aan het verscheiden… aan het afscheid van ons aardse bestaan een passende symboliek.’

De oude rechercheur sprak gedragen en in volle ernst.

Vledder keek De Cock van terzijde aan. Een blik vol ongeloof.

‘Nonsens,’ riep hij hartgrondig. ‘Niemand sterft met een hart vol gloedvolle warmte voor wat het leven hem of haar heeft geboden. Voor de meeste mensen komt de dood als een verlossing, een bevrijding van ziekte, leed, verdriet en ongemak.’

De Cock maakte een verontschuldigend gebaar.

‘Mag ik een romantische visie op de dood hebben?’ vroeg hij verongelijkt.

Vledder trok zijn schouders op.

‘Ga je gang,’ antwoordde hij onverschillig.

Het onderwerp liet De Cock niet los.

‘Eenieder denkt verschillend over Magere Hein,’ ging hij docerend verder. ‘De wrede man met de zeis spookt in ieders gedachten. Dat blijkt. Onze taal kent voor het begrip doodgaan een veelheid aan uitdrukkingsvormen.’

‘Zoals?’

De Cock grijnsde.

‘Het loodje leggen… het hoekje omgaan. Men kan eenvoudig overlijden, wat deftiger verscheiden of ludieker de pijp aan Maarten geven. Er zijn ook mensen, die menen tot hun voorvaderen te worden vergaderd. Dan zijn er optimisten, die wanneer zij hun hachje erbij inschieten, direct naar de eeuwige jachtvelden verhuizen. Je kunt uiteraard ook de kraaienmars blazen of voorgoed de ogen sluiten.’

Vledder grinnikte.

‘Ken je er nog meer?’

Het klonk spottend.

De Cock knikte.

‘Gelovigen zullen veelal de geest geven en dan voor Gods rechterstoel verschijnen.’

Vledder keek hem lachend aan.

‘En hoe sterf jij?’

De Cock tastte met zijn beide handen naar zijn vervormde hoedje. ‘Ik hoop,’ formuleerde hij voorzichtig, ‘dat het mij is gegeven om eens de geest te geven om voor Gods rechterstoel te verschijnen.’

‘Daar geloof jij in?’

‘Ja.’

‘Wie is God?’

De vraag overviel De Cock. Hij vertraagde zijn pas en bleef toen midden op het grindpad staan. Met een brede armzwaai wees de oude rechercheur naar de vele graven om hen heen.

‘De dood,’ sprak hij gedragen, ‘is een mysterie… Een mysterie dat de mens met al zijn wetenschap nog niet heeft kunnen doorgronden. Daarom bestaan er zoveel uitdrukkingen voor doodgaan. Ook God is een mysterie. Volgens oosterse opvattingen droomt God in de mineralen, slaapt in de planten, ontwaakt in de dieren en wordt bewust in de mensen.

Ik hoop dat eens God in mij bewust wordt… misschien begrijp ik dan ook iets van de dood.’

Vledder trok een bedenkelijk gezicht.

‘Ik vind dit geen prettig onderwerp.

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Ik in feite ook niet.’

De jonge rechercheur keek hem beschuldigend aan.

‘Jij begon.’

De Cock knikte gelaten.

‘Ik ben ook ouder.’

De beide rechercheurs liepen verder het grindpad af.

De Cock blikte voor zich uit naar enige mannen en vrouwen, die steunend tegen de muur van de aula beschutting zochten tegen de felle noordenwind. Tot zijn grote verrassing ontdekte hij onder hen de tengere gestalte van Smalle Lowietje. Hij stond er wat verloren bij in een donkere, enigszins verschoten regenjas.

De oude rechercheur liep snel op hem toe en trok de caféhouder iets van de anderen weg.

‘Wat doe jij hier?’ vroeg hij niet-begrijpend.

Smalle Lowietje grijnsde.

‘Kijken.’

‘Naar wat… naar wie?’

‘De moordenaar… de man die voor een paar centen die jonge officier van justitie heeft omgebracht.’

De Cock keek hem schattend aan.

‘Jij kent hem?’

Smalle Lowietje knikte traag.

‘Als hij hier komt, zal ik hem herkennen.’

De Cock hield zijn hoofd iets schuin.

‘Dat begrijp ik niet.’

Smalle Lowietje trok achteloos zijn schouders op.

‘Ik weet welke jongens over de moord op die officier van justitie hebben gesproken… over hun plannen… het bedrag dat hen werd geboden. Ik denk dat de werkelijke moordenaar mallotig genoeg is om de begrafenis van zijn slachtoffer bij te wonen.’

‘En dan?’

‘Wat bedoel je?’

‘Als hij komt?’

Smalle Lowietje keek naar hem op.

‘Dan wijs ik hem jou aan.’

De Cock trok een denkrimpel in zijn voorhoofd.

‘Lowietje als versliecheraar… ben jij van je geloof afgestapt?’

De tengere caféhouder schudde zijn hoofd.

‘Wanneer een jongen van de penoze met een hoer samenleeft en zo nu en dan een kraak zet, dan heb ik daar vrede mee. Hij mag van mijn part ook allerlei andere akkefietjes opknappen, die het daglicht niet kunnen velen.’

Smalle Lowietje zweeg even. In zijn stem sloop venijn toen hij verder ging.

‘Maar wanneer deftige heren met witte boorden vanachter hun bureau dicteren wie er dient te worden vermoord omdat ze een gevaar vormen voor de instandhouding van hun misdaadimperium, dan stort mijn wereld in.’

De Cock legde vertrouwelijk zijn hand op de tengere schouder van de caféhouder en schonk hem een milde grijns.

‘Dat is geen drama, Lowie,’ sprak hij met een zweem van tederheid. ‘Mijn wereld is al lang geleden ingestort. Van hetgeen ik als jong rechercheur als recht en billijk zag, is in onze samenleving nog maar weinig over.’ Hij grinnikte vreugdeloos. ‘En dan te bedenken dat ik mij mijn hele leven heb ingespannen om die oude begrippen van recht en billijkheid in stand te houden.’

De oude rechercheur zweeg. Hij keek de kleine man voor zich langdurig aan.

‘Ga naar huis, Lowie,’ sprak hij dwingend. ‘Je loopt hier een longontsteking op. Bovendien… jouw moordenaar komt niet.’

Smalle Lowietje keek opnieuw naar hem op. Over zijn lelijke muizensmoeltje gleed een traan.

‘Dat weet je zeker?’

‘Absoluut.’

‘Ik had je willen helpen, De Cock.’

De grijze speurder knikte. Er schoot een brok in zijn keel. ‘Lowie,’ sprak hij schor, ‘geloof me… dat weet ik… daarvoor is in mijn hart geen twijfel.’


Een brede, glanzende lijkwagen kroop langzaam over het grind van het toegangspad naderbij. Op enige afstand stopten de volgwagens. De deuren van de aula gleden onhoorbaar open en de met bloemen bedekte baar werd uit de wagen getild.

Met ontbloot hoofd, zijn vormloos hoedje in zijn hand, keek De Cock toe. Toen eenieder door de aula was opgeslokt, stapte hij met Vledder als laatste naar binnen. De beide rechercheurs schoven naar de achterwand. Met hun rug leunend tegen de eikenhouten lambrisering, keken ze naar een deftig in het zwart geklede heer, die achter een katheder plaatsnam.

De heer rangschikte enige papieren voor zich en kuchte indrukwekkend. Daarna bracht hij zijn beide armen in een theatraal gebaar schuin naar voren.

‘God,’ sprak hij met grote stemverheffing, ‘schenke u Zijn zegen en geve u vrede. Amen.’ Hij liet zijn beide armen zakken en ging rustiger verder. ‘Ziende op de Heer die gesproken heeft: Ik ben de opstanding en het leven, die in Mij gelooft zal leven, ook al is hij gestorven en eenieder die leeft…’

Vledder bracht zijn mond naar het oor van De Cock.

‘Ik heb dit meer gehoord,’ fluisterde hij. ‘Hebben die jongens in het zwart geen andere tekst?’

De Cock keek hem bestraffend aan, maar reageerde verder niet.

‘Wij zijn hier,’ galmde de stem gedragen verder, ‘om te gedenken een moedig man… een man die in dienst stond van het recht… met hart en ziel de gerechtigheid nastreefde… en nooit verzakend in zijn pogen om de misdaad in al haar verschij…’

De oude rechercheur liet zijn scherpe blik over de ruggen van de aanwezigen dwalen.

Vooraan, in het midden, gesluierd in zwarte tule, zat mevrouw Donker-Korzelius. Haar lange zwarte haren waren gevangen in een wrong. In haar rechterhand klemde ze een tot een bol samengeknepen zakdoekje.

Naast haar zat een statige heer met charmant grijs aan de slapen. De Cock schatte hem op haar vader. Voor zover hij zijn gelaatstrekken kon waarnemen, waren er duidelijk overeenkomsten.

Op de tweede rij, met strakke gezichten en in stemmig zwart, zaten enige officieren van justitie, ex-collega’s van de dode meester Donker-Korzelius. Ook herkende de grijze speurder leden van de parketwacht.

Ineens bleef zijn blik rusten op een jonge vrouw in een donkergroene wijde regenmantel en een bijpassend hoedje in de vorm van een zuidwester. Ze zat op de achterste rij. Naast haar waren stoelen vrij.

De Cock sloop voorzichtig op zijn tenen langs de eikenhouten lambrisering naar haar toe en liet zich op de stoel links van haar zakken.

De vrouw schrok zichtbaar.

Terwijl de zalvende woorden van de prediker vanachter zijn katheder tot in de hoeken van de aula dreunden, boog de oude rechercheur zich iets naar haar toe.

‘Annette van het Sticht,’ sprak hij zacht, ‘wanneer verandert u van toilet?’

Na een kille begrafenisplechtigheid, zonder emoties van verdriet, reden ze met hun Golf van het oude Zorgvlied weg. Het stormde nog steeds.

Vledder gniffelde.

‘Schrok Annette van het Sticht toen jij haar zei dat jij dezelfde mantel en hoedje in Baarn in de villa van Peter Gramsma had gezien?’

De Cock knikte.

‘Haar stuntelig verweer, dat haar wijde groene mantel van een gangbaar confectiemodel was en dat het bijpassende hoedje in vrijwel elke modezaak werd verkocht, klonk weinig overtuigend.’

Vledder grijnsde.

‘Maar je kon het niet weerleggen.’

De Cock maakte een hulpeloos gebaar.

‘Dat is het. Annette van het Sticht had gelijk. We hebben haar niet in persoon gezien. Alleen haar kleding… althans soortgelijke kleding in de garderobenis. Het ware misschien beter geweest als wij die avond in Baarn waren blijven posten om te zien of ze uit de villa kwam. Maar ik had geen zin om daar een nacht of wellicht nog langer aan op te offeren.’

Vledder liet zijn stuur even met beide handen los.

‘En wat dan nog? Zelfs al hadden wij haar uit de villa zien komen…’ Hij maakte zijn zin niet af.

De Cock grinnikte.

‘Annette van het Sticht werd bepaald onrustig toen ik haar vertelde dat ik ook de geur van haar parfum had herkend.’

Vledder keek hem verwonderd aan.

‘Was dat zo?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Het was een leugentje… een leugentje om bestwil. Het hielp ook niet. Annette van het Sticht bleef ontkennen dat zij vertrouwelijke gegevens van justitie aan Peter Gramsma doorgaf. Ze beweerde, dat zij de topcrimineel alleen van naam kende en nooit enig contact met hem had gehad.’

‘Ze liegt?’

De Cock ademde diep.

‘Ik ben er vrijwel van overtuigd dat zij een informante is van Peter Gramsma. Het ellendige is dat het moeilijk te bewijzen valt.’

‘Ze kan dus rustig doorgaan?’

De Cock spreidde zijn handen.

‘Hoofdinspecteur Karperhof zal het probleem van de lekken met de nieuwe officier van justitie opnemen. Maar als dezelfde mensen op dezelfde plaatsen blijven zitten, verwacht ik daar niet veel van.’

Vledder fronste zijn wenkbrauwen.

‘Kunnen ze die Annette van het Sticht bij de justitie niet ontslaan?’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht.

‘Voor een ontslag moet men gronden aanvoeren… de reden voor het ontslag. En als Annette van het Sticht dat ontslag en de aangevoerde gronden niet accepteert en bij het Ambtenarengerecht in beroep gaat, vrees ik dat men haar ontslag weer ongedaan moet maken.’

‘Je bedoelt dat keiharde bewijzen ontbreken.’

De Cock knikte.

‘Het enige wat men kan doen, is haar op een werkplek plaatsen waar ze geen kwaad kan.’

Ze reden zwijgend via de Stadhouderskade en de Nassaukade naar de Rozengracht. Het was Vledder, die na enige tijd het zwijgen verbrak.

‘Wat deed Smalle Lowietje op Zorgvlied?’

De Cock glimlachte.

‘De dader aanwijzen.’

‘Van de moord op Donker-Korzelius?’

‘Precies.’

Vledder blikte verbaasd opzij.

‘Jij stuurde hem weg.’

De Cock knikte.

‘Het had geen zin om Smalle Lowietje op die winderige begraafplaats te laten staan. De moordenaar die hij dacht aan te wijzen, kwam niet.’

Vledder slikte.

‘Dat wist jij?’

De Cock knikte.

‘Absoluut.’

‘Hoe?’

‘Meester Donker-Korzelius werd niet door een huurmoordenaar omgebracht.’

‘Niet door een huurmoordenaar?’

‘Nee.’

‘Door wie dan wel?’

De Cock wreef zich achter in zijn nek.

‘Daar ben ik nog niet achter.’

Vledder parkeerde de Golf in de Warmoesstraat voor de ingang van het politiebureau. De beide rechercheurs stapten uit. Toen ze de hal binnenkwamen, riep Jan Kusters hen naderbij. De wachtcommandant pakte van zijn bureau een notitie.

De Cock liep op hem toe.

‘Slecht nieuws?’

Jan Kusters gebaarde achteloos.

‘Ene Cecile Burroughs heeft gebeld. Ze vroeg naar jou. Toen ik haar zei dat je er niet was, vroeg ze of jij al wist van die moordaanslag.’

De Cock trok een vies gezicht.

‘Een moordaanslag?’

Jan Kusters knikte.

‘Op ene Alida van Amerongen. Gisteren, in de namiddag is vanuit een auto op haar geschoten.’


13


De Cock keek zijn jonge collega vragend aan.

‘Weet je al wat?’

Vledder knikte.

‘Ik heb eerst contact opgenomen met onze eigen meldkamer aan het hoofdbureau. Daar was van een moordaanslag op een vrouw niets bekend. Toen bedacht ik, dat Alida van Amerongen ons had verteld dat ze dicht bij het clubhuis van ACC woonde.’

‘In Amstelveen.’

Vledder knikte opnieuw.

‘Het verhaal van Cecile Burroughs klopt. Gisteravond, zo rond de klok van zeven uur, is er vanuit een auto… een grote donkere sedan… op Alida van Amerongen geschoten. Het gebeurde op het moment dat zij in de Graaf Florislaan uit haar woning stapte.’

‘En?’

Vledder zwaaide afwerend.

‘Ze is wonder boven wonder niet gewond. Ze heeft zelfs geen schrammetje opgelopen… nou ja, een paar kapotte kousen en enige onbeduidende schaafwondjes aan handen en knieën.’

‘Meer niet?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Er is drie keer op haar geschoten. Al bij het eerste schot heeft ze zich laten vallen. De kogels troffen haar woningdeur.’

‘Is er wat bekend van die donkere sedan?’

Vledder trok zijn schouders op.

‘Reed met gedoofde lichten weg,’ sprak hij somber. ‘Alida van Amerongen was te geschrokken om een kenteken op te nemen. Ze heeft ook niemand gezien… alleen een hand met een wapen.’

De Cock plukte aan zijn onderlip.

‘Ze weet dus niet hoeveel mensen er in die auto zaten?’

‘Nee.’

‘Van welke plek werd er geschoten? Ik bedoel: waar zat de schutter?’

‘Op de bestuurdersplaats.’

‘Dat is zeker?’

‘Ja.’

‘Getuigen?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Geen getuigen.’ De jonge rechercheur grijnsde breed. ‘Er wordt tegenwoordig ’s avonds op de kwelbuis in al die snelle politieseries zoveel geknald, dat een paar schoten op straat niet meer opvallen.’

De Cock knikte instemmend.

‘Het wapen?’

‘De recherche van Amstelveen heeft de kogels uit de hardhouten deur gepeuterd. Ze waren van het kaliber negen millimeter.’

‘Uit een machinepistool?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Vrijwel zeker een revolver. Er zijn ter plekke geen hulzen gevonden.’

‘Een negen millimeter revolver.’

Vledder knikte.

‘Gehanteerd door een miserabele schutter.’

‘Hoezo?’

Vledder grinnikte.

‘De wagen stond aan de rand van het trottoir. Vanaf die afstand had zelfs jij haar moeten raken.’

De Cock negeerde de opmerking.

‘Heeft mevrouw Van Amerongen officieel aangifte gedaan van een poging tot doodslag?’

‘Volgens rechercheur Van den Bosch van de Amstelveense politie eiste ze op hoge toon dat de dader onmiddellijk werd gearresteerd.’

De Cock glimlachte.

‘Ik vermoed dat rechercheur Van den Bosch die eis niet onmiddellijk heeft kunnen inwilligen.’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Zijn onderzoek heeft tot nu toe niets opgeleverd. Van den Bosch had weinig hoop ooit achter de identiteit van de schutter te komen. Mevrouw Van Amerongen kon zelf geen enkele aanwijzing in de richting van een dader geven. Volgens haar eigen verklaring had ze geen vijanden. Integendeel, eenieder was altijd heel lief en vriendelijk voor haar. Ze begreep dan ook niets van die aanslag op haar leven.’

‘Jij?’

‘Wat bedoel je?’

‘Begrijp jij iets van die moordaanslag?’

Vledder maakte een mistroostig gebaar.

‘Rechercheur Van den Bosch dacht aanvankelijk aan een vergissing… dat Alida van Amerongen niet als slachtoffer was bedoeld.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Identiteitsverwisseling… dat de aanslag was gericht op een ander.’

‘Precies. Maar volgens rechercheur Van den Bosch wonen in die Graaf Florislaan alleen maar nette mensen. Hij kent daar niemand met een crimineel verleden.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen

‘Moet dat… moet het slachtoffer een crimineel verleden hebben?’

Vledder zuchtte.

‘Als de moordaanslag als een liquidatie was bedoeld, dan denk je toch aan een crimineel circuit.’

De Cock grijnsde.

‘Met een kille, ervaren schutter, die zo min mogelijk kogels vermorst?’

Vledder liet zijn hoofd zakken.

‘Je hebt gelijk. Volgens rechercheur Van den Bosch, die ter plekke was gaan kijken, werd de aanslag nogal amateuristisch uitgevoerd.’

‘Het was dus geen poging tot liquidatie?’

‘Nee, daar lijkt het niet op.’

‘Waar lijkt het dan wel op?’

Vledder wreef met de muis van zijn handen langs zijn ogen. Het was een gebaar van vermoeidheid.

‘Misschien moeten wij Alida van Amerongen zelf nog eens over die aanslag op haar verhoren. Ik weet niet meer, dan hetgeen rechercheur Van den Bosch uit Amstelveen mij heeft verteld.’

De Cock knikte.

‘Dat lijkt mij een goed idee. We moeten dat wel doen in overleg met Van den Bosch, anders maakt dat zo’n rare indruk, alsof wij…’ De oude speurder stokte.

Er werd geklopt.

De beide rechercheurs draaiden zich om en keken naar de deur van de recherchekamer. Het licht in de lange gang brandde. Op het geribde glas van de deur bewoog het silhouet van een figuur in een cape met capuchon. Het was een beminnelijk beeld.

Omdat Vledder op het kloppen niet reageerde, riep De Cock: ‘Binnen!’

De deur ging langzaam open en in de deuropening verscheen een jonge vrouw. Ze schoof haar capuchon naar achteren en schudde haar haren los.

Opnieuw onderging De Cock de magie van haar buitengewone schoonheid. Ze was mooi, stelde hij vast, uitzonderlijk mooi. Mysterieus, fascinerend, betoverend.

Ze haakte de cape los en trok hem met een bijna dierlijke gratie van haar ranke schouders. Een regen van fijne druppeltjes viel op de vloer. Vledder schoot haastig toe en nam de cape van haar over. Ze schonk hem een flauwe, wat matte glimlach.

Langzaam liep ze de kale recherchekamer binnen.

De Cock boog hoffelijk en gebaarde uitnodigend naar de stoel naast zijn bureau. ‘Ga zitten, Cecile,’ sprak hij vriendelijk. De oude rechercheur wees naar de regendruppels op de vloer. ‘Het regent?’ vroeg hij overbodig.

Cecile Burroughs nam voorzichtig plaats, legde haar roodlederen buidel op de rand van het bureau en sloeg haar benen over elkaar.

‘In één opzicht lijken Engeland en Nederland op elkaar… veel neerslag.’

De Cock liet zich in zijn stoel achter zijn bureau zakken.

‘Bent u alleen, zonder begeleiding naar de Warmoesstraat gekomen?’ vroeg hij bezorgd.

Cecile Burroughs schudde haar hoofd.

‘Een taxi heeft mij gebracht.’ Ze keek met een strak gezicht naar hem op. ‘De Amsterdamse politie kent haar taak niet. Veiligheid op straat is toch wel het minste wat de burger van de politie mag verwachten.’

De Cock trok een verongelijkt gezicht.

‘Bent u alleen gekomen om mij dit verwijt te doen?’ vroeg hij beteuterd.

Cecile Burroughs glimlachte.

‘U lokte het verwijt uit.’

De Cock maakte een verontschuldigend gebaar.

‘Ik maakte mij zorgen om uw welzijn,’ reageerde hij vriendelijk. ‘Verwijt over het gebrekkig functioneren van de politie trek ik mij aan, maar is uiteindelijk het gevolg van een politieke keus. De overheid heeft voor uw en mijn veiligheid maar weinig over.’

Cecile Burroughs trok haar schouders op.

‘Politiek interesseert mij niet. Ik waag mij in deze buurt ’s avonds na acht uur niet meer op straat. Dat is mijn realiteit. En in mijn optiek is dat de schuld van de politie. Zij verricht haar taak niet goed.’

Haar toon was vinnig.

De Cock glimlachte.

‘Waar woont u?’

‘Aan de Stadionkade.’

De Cock strekte zijn hand naar haar uit.

‘Als ik de reden van uw komst ken, zorgen mijn collega en ik na afloop van ons onderhoud voor een veilige escorte naar huis.’

Cecile Burroughs verschoof iets op haar stoel.

‘Ik wil dat u de recente moordaanslag op mevrouw Van Amerongen behandelt.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Hebt u geen vertrouwen in de recherche van de politie in Amstelveen?’

Cecile Burroughs zuchtte.

‘Ik kan over hun bekwaamheid geen oordeel vellen. Dat wil ik ook niet.’

De Cock keek haar strak aan.

‘Wat wilt u dan?’

Cecile Burroughs schoof een lok van haar blonde haren uit haar gezicht.

‘Ik wil,’ sprak ze zacht, ‘dat u de moordaanslag op mevrouw Van Amerongen in uw onderzoek naar de dood van Philip de Lent betrekt.’

De Cock keek haar niet-begrijpend aan.

‘Waarom?’

Cecile Burroughs wuifde voor zich uit.

‘Omdat ik vermoed dat er tussen beide zaken een verband bestaat.’

‘Hoe?’

Cecile Burroughs stak haar kin iets omhoog.

‘Grace de Lent… zij heeft haar man vermoord… precies op tijd… nog een paar dagen en ze had naar het vermogen van haar man kunnen fluiten. Dat is niet alleen mijn persoonlijke mening, maar ook de mening van mevrouw Van Amerongen.’

Cecile Burroughs zweeg, ze beet op haar onderlip.

‘Gisteravond,’ ging ze verder, ‘kwam Alida als een verschrikt vogeltje bij mij aan de deur. Ze vertelde me wat er was gebeurd. Ze durfde haar eigen huis niet meer in… bang dat opnieuw een of andere idioot op haar ging schieten.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Heeft mevrouw Van Amerongen vermoedens geuit… vermoedens ten aanzien van de dader?’

Cecile Burroughs schudde haar hoofd.

‘Ze was totaal in de war… niet in staat om een samenhangend verhaal te doen.’

‘Waar is mevrouw Van Amerongen nu?’

Cecile Burroughs gebaarde over haar schouder.

‘Bij mij thuis. Maar dat kan natuurlijk niet eeuwig zo blijven.’

De Cock boog zich iets naar haar toe.

‘Heeft mevrouw Van Amerongen na de moord op Philip de Lent op de club verteld van haar ernstige verdenkingen ten aanzien van zijn vrouw?’

Cecile Burroughs knikte nadrukkelijk.

‘Uiteraard. Daar is heftig over gediscussieerd. Veel leden van de club delen haar mening. Die moordaanslag op mevrouw Van Amerongen is duidelijk een wraakneming van Grace de Lent.’

‘Een wraakneming voor het feit dat mevrouw Van Amerongen haar verdacht heeft gemaakt?’

Cecile Burroughs zwaaide met beide handen.

‘Grace de Lent is een keiharde, zelfzuchtige vrouw, die niets en niemand ontziet. Weet u dat ze niet eens de begrafenis van haar man heeft bijgewoond?’

‘Nee.’

Cecile Burroughs kneep haar lippen op elkaar.

‘Ik stond daar moederziel alleen,’ sprak ze bitter. ‘In de regen. Ik had al zo’n idee dat Grace niet naar de Oosterbegraafplaats zou komen. Daarom ging ik. Verder was er niemand… niemand die enige belangstelling toonde.’

Ze zuchtte diep.

‘Arme Philip. Ik heb zelfs niemand van de club gezien.’

De Cock keek peinzend naar haar op.

‘Als Grace de Lent er wel was geweest,’ vroeg hij cynisch. ‘Wat had u gedaan… naast haar treurend achter de baar gelopen?’

Cecile Burroughs schudde haar hoofd.

‘Ik blijf liever uit haar buurt. Grace is tot alles in staat. Ze heeft zelfs gedreigd mij neer te schieten als ik haar nog langer lastigval.’

‘Deed u dat?’

‘Wat?’

‘Haar lastigvallen?’

Cecile Burroughs liet haar hoofd iets zakken.

‘Ik wil dat Grace schuld bekent.’ Ze keek op met een felle blik uit haar helgroene ogen. ‘Men kan toch niet ongestraft een moord plegen?’


Ze reden met hun Golf van de Stadionkade weg. Een striemende regen, gestuwd door een straffe najaarswind, geselde de voorruit. Vledder bromde: ‘Het is hier eeuwig rotweer.’ Hij veegde met zijn mouw de condens weg en zette de ruitenwissers op hoogste frequentie. Daarna blikte de jonge rechercheur opzij.

‘Tevreden?’

‘Nee.’

Vledder trok zijn gezicht in een ernstige plooi.

‘Alida van Amerongen is van die aanslag behoorlijk geschrokken. Als je mij vraagt is ze rijp voor een psychiater.’

De Cock ontweek zijn uitzicht op de zwiepende ruitenwissers en liet zich onderuitzakken.

‘Slachtoffers van een misdrijf,’ reageerde hij grommend, ‘krijgen vaak ook geestelijk een optater.’

Vledder grijnsde.

‘Leuk voor de toekomst,’ sprak hij met een zweem van sarcasme.

De Cock knikte.

‘Als de criminaliteit in ons lieve landje in hetzelfde tempo blijft stijgen, kan over een paar jaar de helft van de Nederlandse bevolking psychisch beschadigd de WAO in.’

Vledder lachte.

‘Als daar nog geld voor is.’ De jonge rechercheur reed een tijdje zwijgend door. Hij keek weer opzij. ‘Hoe vat je die beschuldigingen op?’

‘Je bedoelt ten aanzien van Grace de Lent?’

‘Cecile Burroughs en Alida van Amerongen lijken van haar schuld overtuigd.’

De Cock drukte zich weer wat omhoog.

‘Cecile Burroughs heeft Grace de Lent al beschuldigd tijdens ons eerste onderhoud met haar. Het feit dat de schatrijke Philip de Lent een paar dagen voor de echtscheiding werd uitgesproken stierf, kan men ten nadele van haar uitleggen.’

‘Een motief?’

De Cock knikte.

‘Ten aanzien van de dood van haar echtgenoot. Maar wat is haar motief ten aanzien van de moord op meester Donker-Korzelius?’

Vledder wuifde voor zich uit.

‘Dat wij dat motief nog niet kennen,’ reageerde hij fel, ‘betekent niet dat er geen motief is. Daarvoor weten we nog te weinig. Ik ben het volkomen met Cecile Burroughs eens. Ook de moordaanslag op Alida van Amerongen kan men ten nadele van Grace de Lent uitleggen.’

‘Hoe?’

‘Ze is het gebabbel van die oude tante beu.’

De Cock plukte aan het puntje van zijn neus.

‘Alida van Amerongen kon niet eens zeggen of de revolver, waarmee ze werd beschoten, door een man of een vrouw werd gehanteerd.’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Dat zegt niets. Als iemand een revolver op je leegschiet, dan…’

De Cock wuifde het onderwerp weg en reageerde verder niet.

Vledder zweeg.

Hij reed vanaf het Rokin rechts achter het monument om naar de Warmoesstraat en parkeerde de Golf voor de ingang van het politiebureau. Ze stapten uit en sloften naar de hal.

Jan Kusters telefoneerde. De wachtcommandant merkte de binnenkomst van de beide rechercheurs niet op. Bijna sluipend gingen ze aan de balie voorbij en bestegen de trappen naar de tweede etage.

Op de bank voor de ingang van de grote recherchekamer zat een jonge vrouw. Ze was gekleed in een donkergroene wijde regenmantel en een bijpassend hoedje in de vorm van een zuidwester. Haar voeten staken in zwarte glimmende laarsjes. Toen ze De Cock in het oog kreeg, kwam ze van de bank overeind en stapte op de grijze speurder toe.

De Cock keek haar verrast aan.

‘Annette van het Sticht.’ In zijn stem trilde verbazing.

‘Wat komt u doen… een bekentenis afleggen?’


14


Annette van het Sticht keek hem enkele ogenblikken schattend aan. Toen nam ze haar zuidwestertje af en een weelde van kastanjebruin haar golfde over haar schouders. De Cock bezag het met welgevalen.

‘Een bekentenis?’ herhaalde hij.

Annette van het Sticht schudde haar hoofd.

‘Ik heb geen reden,’ sprak ze zacht, ‘om een bekentenis af te leggen. Er valt niets te bekennen. Ik wil met u praten. Iets ophelderen voor er een blaam op mij blijft rusten.’

‘Wat voor een blaam?’

Er gleed een moede glimlach om haar lippen.

‘Ik dacht dat u daarover in de aula duidelijk genoeg was.’

De Cock knikte gelaten. Hij ging haar voor naar de grote recherchekamer, wierp zijn oude hoedje missend naar de kapstok, berustte daarin, en liet haar op de stoel naast zijn bureau plaatsnemen.

Met zijn regenjas nog aan, ging hij tegenover haar zitten. Zijn scherpe blik gleed over haar gezicht. Ze zag bleek, vond hij, vermoeid, afgemat. De huid onder haar ogen was vaalblauw, ondanks haar make-up.

De oude rechercheur spreidde zijn beide handen.

‘U kunt met uw opheldering van start gaan. Ik ben van nu af één en al oor.’

Het klonk niet vriendelijk.

Annette van het Sticht slikte.

‘De avond waarop u mijn mantel en mijn hoedje in de garderobenis zag hangen, was ik in de villa van Peter Gramsma.’

De Cock veinsde verbazing.

‘U hebt dat steeds ontkend.’

Annette van het Sticht knikte.

‘Dat was verkeerd. Weinig doordacht. Ik had geen dwaze en doorzichtige uitvluchten moeten bedenken. Ik heb daar nu ook spijt van.’

De Cock glimlachte.

‘Berouw komt na de zonde.’

Annette van het Sticht schudde haar hoofd.

‘Er was niets zondigs aan mijn gedrag,’ sprak ze kalm en afwerend. ‘Mijn fout was, dat ik u onmiddellijk had moeten zeggen dat uw waarneming juist was, maar dat u daaraan een verkeerde conclusie verbond.’

De Cock wees in haar richting.

‘U… eh, u bent geen informante voor die… eh, die topcrimineel?’

Annette van het Sticht schudde haar hoofd.

‘Ik heb de kennis die ik als ambtenares had, nooit misbruikt.’

De Cock toonde verbazing.

‘Hoe kwam u dan bij Peter Gramsma in zijn villa in Baarn terecht?’

Annette van het Stichtte zuchtte.

‘Kort na mijn breuk met Karel… eh, meester Donker-Korzelius… heb ik een jonge jurist leren kennen. Een aardige, bescheiden man. Vriendelijk en innemend. Totaal anders dan Karel. Een paar dagen geleden, tijdens een strandwandeling, vertelde hij mij plotseling dat hij was benaderd door ene Peter Gramsma, een gefortuneerd zakenman. Na de tragische dood van zijn vertrouweling Philip de Lent, zocht die Peter Gramsma naar een nieuwe juridische adviseur.’

De Cock keek haar onderzoekend aan.

‘U schrok?’

Annette van het Sticht knikte.

‘Uit… eh, uit de stukken,’ antwoordde ze hakkelend, ‘die ik dagelijks onder ogen kreeg, wist ik wie Peter Gramsma was… kende ik zijn reputatie.’

De Cock kneep zijn ogen halfdicht.

‘Wat deed u?’

‘Ik heb het Felix afgeraden.’

‘Meer niet?’

‘Hoe bedoelt u.’

De Cock grijnsde.

‘U hebt alleen gezegd: niet doen, Felix… dat is niet goed, Felix?’

Het klonk spottend.

Annette van het Sticht keek hem woedend aan.

‘Ik wilde mijn ambtsgeheim niet verbreken,’ riep ze geëmotioneerd. ‘Ik heb Felix niet verteld wat ik ambtelijk van Peter Gramsma wist. Daarom kon ik mijn afkeuring niet goed onderbouwen. Ik had te weinig steekhoudende argumenten.’

De Cock plooide zijn lippen in een tuitje.

‘U had toch iets kunnen laten doorschemeren… dat die heer Gramsma bij justitie geen onbekende persoonlijkheid was?’

Annette van het Sticht keek naar hem op.

‘Gaat u zo met uw ambtsgeheim om?’ vroeg ze bestraffend.

De Cock wuifde afwerend.

‘U behoefde toch niet exact te zijn?’ betoogde hij. ‘Ik denk dat u uw vriend ook zonder details had weten te overtuigen dat Peter Gramsma geen geschikte werkgever voor hem was.’

Annette van het Sticht antwoordde niet. Ze liet haar hoofd iets zakken.

‘Felix,’ ging ze voorzichtig verder, ‘had Peter Gramsma al een keer ontmoet en vond hem een aardige, innemende en betrouwbare man.’

De Cock snoof.

‘Weinig mensenkennis.’

Annette van het Sticht frommelde nerveus aan de zoom van haar wijde mantel.

‘Ik raadde Felix dringend aan om vooral voorzichtig te zijn. Toen Peter Gramsma hem voor een tweede gesprek in Baarn uitnodigde, vroeg Felix of ik met hem mee wilde gaan. Ik kon dan met eigen ogen aanschouwen dat mijn wantrouwen ongegrond was.’

De Cock knikte begrijpend.

‘U bent meegegaan?’

‘Ja.’

‘Dom.’

Annette van het Sticht trok haar schouders op.

‘Ik kon toch niet weten dat u… uitgerekend op die avond… besloot om Peter Gramsma in Baarn te bezoeken? Er ontstond paniek toen u zich met uw collega aan de voordeur meldde. Peter Gramsma en zijn gorilla dreven Felix en mij zijn kamer uit.’

De Cock glimlachte.

‘Ik sta al jaren als onberekenbaar bekend.’ De oude rechercheur zweeg even. Zijn blik vernauwde. ‘Uw nieuwe vriend heet Felix?’

‘Ja.’

‘En verder?’

‘Felix Rietfeld.’

De Cock reageerde geschokt.

‘Felix Rietfeld,’ herhaalde hij opgewonden. ‘Lid van ACC.’

Annette van het Sticht keek hem niet-begrijpend aan.

‘Wat is dat?’

‘Een cricketclub.’

Annette van het Sticht knikte instemmend.

‘Felix speelt cricket,’ sprak ze gelaten. ‘Dat heeft hij mij verteld.’

De Cock boog zich iets naar haar toe.

‘Mag… eh, mag ik u,’ vroeg hij voorzichtig, ‘een onbescheiden vraag stellen?’

Annette van het Sticht keek hem verbaasd aan.

‘Wat… eh, wat voor een onbescheiden vraag?’ vroeg ze onzeker.

Met zijn mond half open plukte De Cock aan zijn onderlip.

‘Hebt u uw vriend Felix Rietfeld wel eens… eh, ongekleed gezien?’

Annette van het Sticht knikte.

‘Een paar maal. Ik ben geen tiener meer.’

De Cock negeerde de opmerking.

‘Heeft hij een tatoeage op zijn rechteronderarm?’

Annette reageerde verrast.

‘Inderdaad… een klavertjevier.’


Er viel een lange stilte. Een defecte tl-balk zoemde boven hun hoofd. De Cock draaide zijn stoel verder naar haar toe.

‘Denk nu eens goed na,’ zei hij geduldig. ‘Bij wie hebt u zo’n klavertjevier meer gezien?’

‘Zo’n tatoeage?’

De Cock knikte.

‘Eenzelfde tatoeage.’

Annette van het Sticht sloeg haar hand voor haar mond.

‘Bij Karel… Karel Donker-Korzelius, die had precies dezelfde tatoeage.’

De Cock grijnsde.

‘Vrijt u alleen,’ vroeg hij licht spottend, ‘met stoere mannen, die een klavertjevier op hun arm hebben laten tatoeëren?’

Annette van het Sticht keek hem vernietigend aan.

‘U maakt mij op die tatoeage attent,’ antwoordde ze ijzig. ‘Het was mij echt nog niet opgevallen, dat Felix Rietfeld eenzelfde klavertjevier op zijn rechterarm had als Karel.’

De Cock trok een denkrimpel in zijn voorhoofd.

‘Bent u wel eens met Felix Rietfeld naar het clubhuis van ACC geweest?’

‘Nee.’

‘Waarom niet?’

‘Felix zei dat het beter was dat ik daar niet kwam. Er heerste volgens hem op de club een wat overtrokken… macho-achtige mannensfeer… ongezond voor vrouwen zoals ik.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Is dat zo?’

Annette van het Sticht trok haar schouders op.

‘Felix zegt het.’

De Cock strekte zijn beide handen naar haar uit.

‘Bent u in de periode dat u met Karel Donker-Korzelius omging, nooit naar de club geweest?’

Annette van het Sticht schudde haar hoofd.

‘Nooit.’ Ineens verhelderde haar blik. ‘Vreemd,’ sprak ze peinzend. ‘Dat bedenk ik mij ineens. Karel zei ook altijd hetzelfde… de club is niets voor jou. Daar komen alleen hijgende mannen.’

De Cock lachte.

‘Cricket is blijkbaar een vermoeiende sport.’

De oude rechercheur pauzeerde even, leunde ver in zijn stoel achterover en veranderde van toon.

‘Uit ervaringen in het verleden blijkt,’ ging hij gedragen verder, ‘dat topcrimineel Peter Gramsma steeds goed op de hoogte was van uitvoeringsplannen van justitie en politie. U ontkent gegevens te hebben doorgespeeld, en ik ben geneigd om dat te geloven. Maar wie bij justitie zorgde dan voor de informatie?’

Annette van het Sticht reageerde fel.

‘Waarom,’ vroeg ze bits, ‘zoekt u de lekken niet in uw eigen organisatie?’

De Cock kon een verholen glimlach nauwelijks onderdrukken. De felheid en de verontwaardiging van Annette van het Sticht amuseerden hem. Hij trok zijn gezicht weer in een ernstige plooi.

‘Toen ik u enige dagen geleden vroeg of u gehuwd was… of geweest, antwoordde u mij; zo intens heeft nog nooit een man mij kunnen bekoren.’

Annette van het Sticht knikte.

‘Dat zei ik.’

De Cock streek met zijn pink over de rug van zijn neus.

‘Felix?’

Annette van het Sticht antwoordde niet direct. Het was alsof ze tijd nam om haar eigen gevoelens te analyseren.

‘Ik wil hem niet verliezen.’

‘Bent u daar bang voor?’

‘Als hij naar Peter Gramsma gaat, dan acht ik hem voor mij verloren.’

‘En anders?’

‘Hoe bedoelt u?’

De Cock zuchtte.

‘Ik heb al twee dode mannen met een klavertjevier op hun onderarm.’


De Cock blikte omhoog naar de klok boven de toegangsdeur van de grote recherchekamer en geeuwde. Het was bijna middernacht. Vledder kwam binnen, liep naar zijn bureau en liet zich met een zucht in zijn stoel zakken.

De Cock keek naar hem op.

‘Wordt ze thuisgebracht?’

Vledder knikte.

‘Jan Kusters zou ervoor zorgen.’ De jonge rechercheur grijnsde. ‘Als we ’s avonds alle aangevers en getuigen omwille van hun persoonlijke veiligheid naar huis moeten begeleiden, kunnen we van bureau Warmoesstraat wel een taxibedrijf maken.’

‘We hebben haar nodig.’

Vledder trok een pijnlijk gezicht.

‘Denk je echt,’ vroeg hij met hoorbare twijfel, ‘dat Annette van het Sticht in staat is om Felix Rietfeld het geheim van zijn klavertjevier te ontfutselen?’

De Cock maakte een hulpeloos gebaar.

‘Het is een kans,’ antwoordde hij zorgelijk. ‘Ik hoop dat ik haar voldoende heb kunnen duidelijk maken dat zijn leven in gevaar is.’

Vledder keek hem peinzend aan.

‘Meende je wat je tegen haar zei?’

De Cock keek hem schuins aan.

‘Mijn stelling, dat de tatoeage… het klavertjevier… bij de moord op Philip de Lent en Karel Donker-Korzelius een beslissende rol speelde?’

‘Dat bedoel ik.’

De Cock knikte nadrukkelijk.

‘Absoluut. Dat meende ik oprecht. Ik ben ervan overtuigd dat de mannen die het klavertjevier op hun rechteronderarm hebben laten tatoeëren, een redelijke kans lopen om te worden vermoord.’

Vledder grinnikte vreugdeloos.

‘Door wie?’

De Cock antwoordde niet. Hij kwam uit zijn stoel overeind en wandelde naar de kapstok. Moeizaam wurmde hij zich in zijn oude regenjas. Met zijn hoedje schuin op zijn hoofd draaide hij zich om en wees naar de klok.

‘Het is weer mooi geweest voor vandaag,’ sprak hij vermoeid. ‘Het is elke dag even laat.’

Vledder liep op hem toe.

‘Je gaat naar huis?’

De Cock knikte.

‘Thuis, in de magnetron staat een glas chocolademelk voor mij klaar en…’

De grijze speurder stokte. De telefoon op zijn bureau rinkelde. Vledder liep terug en nam de hoorn op.

Het duurde maar even. Toen legde hij de hoorn op het toestel terug. Zijn gezicht zag bleek.

De Cock stapte in zijn richting.

‘Wat is er?’

Vledder duimde over zijn schouder.

‘In het water van de Brouwersgracht drijft weer een lijk.’

‘Naakt?’

Vledder knikte met gesloten ogen.


Vanaf het midden van de smalle Melkmeisjesbrug staarde rechercheur De Cock naar het glinsterende water van de Brouwersgracht. Het regende gestaag. Zware regendruppels vormden in het grachtwater opspattende fonteintjes in steeds wisselende kringen. Het nachtelijk spuien van de grachten vormde een lichte stroming. Een vuil brok matras gleed kantelend langs de pijlers van de brug.

De schijnwerper van een politiewagen hield het naakte lichaam van een man gevangen in een spookachtig licht. Hij dreef schuin voorover. Zachtjes deinde zijn kruin in het drabbige grachtwater. Zo af en toe kwam zijn brede rug iets omhoog.

De Cock boog zich ver over de brugleuning. Uit het midden van de rug van de man stak iets dat hij niet goed kon onderscheiden. Maar intuïtief wist hij dat het een breinaald was.

De oude rechercheur keek toe hoe de broeders van de Geneeskundige Dienst met behulp van een paar agenten het lijk in een groot net probeerden te vangen. Het lukte niet best. Het lijk glipte steeds onder het net vandaan.

Een van de broeders keek naar hem op.

‘Het is,’ riep hij verrast, ‘weer zo’n zelfde naakte vent als een paar dagen geleden.’ Hij zwaaide om zich heen. ‘Staat hier in de buurt ergens een fabriekje waar ze die lijken maken?’

De Cock trok zijn schouders op.

De broeder wees naar het lijk in de gracht.

‘Ook bij hem steekt iets uit zijn rug.’

De Cock maakte van zijn handen een toeter.

‘Een breinaald.’

De broeder blikte om zich heen.

‘Wilt u wachten op de fotograaf?’

De Cock antwoordde niet. Hij liep van de brug naar hem toe. Vertrouwelijk legde hij zijn hand op de schouder van de broeder. ‘Haal hem maar naar boven,’ sprak hij vriendelijk. ‘Ik heb al genoeg plaatjes van dit stukje gracht.’

De broeders ondernamen een nieuwe poging om het lijk te vangen. Het lukte hen uiteindelijk om het zware net onder het lijk door te trekken. Omzichtig sjorden ze het lichaam omhoog. Het druipende net schuurde langs de stenen beschoeiing.

Op de wallenkant trokken de broeders het net voorzichting onder de man vandaan. Het vuile grachtwater stonk.

De dode lag op zijn buik. Een glanzende breinaald stak ongeveer tien centimeter uit zijn rug. Alleen de linkerkant van het gezicht van de man was zichtbaar in het licht van de schijnwerper van de politieauto.

De Cock pakte zijn zaklantaarn en scheen de dode recht in het gezicht. Hij keek opzij naar Vledder, die gehurkt naast hem zat.

De jonge rechercheur slikte.

‘Ralf van Zutphen,’ lispelde hij hees. ‘Het derde slachtoffer van een breinaald.’


15


De Cock had moeie voeten. Een helse pijn kroop van zijn tenen over zijn wreef langs zijn enkels omhoog. Daar leek het alsof duizend kleine duiveltjes met evenzovele spelden geniepig in zijn kuiten prikten.

Het stemde hem droevig. Hij wist wat die helse pijn betekende. Telkens wanneer een onderzoek slecht verliep, wanneer hij het onbehaaglijke gevoel had steeds verder van de oplossing weg te drijven, gaven zijn moeie voeten acte de presence en speelden de duiveltjes hun satanisch spel.

Met een van pijn verwrongen gezicht tilde hij zijn beide benen omhoog en legde ze voorzichtig op een punt van zijn bureau. Een diepe zucht van verlichting ontsnapte aan zijn borst.

‘Ik snap er niet veel van,’ sprak hij hoofdschuddend. ‘Ik zal eens aan mijn bijbelvaste oude moeder vragen of zij wellicht weet waarom Onze-Lieve-Heer mij zo nu en dan met moeie voeten plaagt.’

Vledder keek hem bezorgd aan. Hij kende het beruchte kwaaltje van zijn oudere collega.

‘Is het weer zover?’

De Cock antwoordde niet, maar kneep met duim en wijsvinger zachtjes in zijn kuiten. Soms hielp het. Dit keer niet. De geniepige duiveltjes wilden van geen wijken weten.

Vledder wees voor zich uit.

‘Je moet er eens mee naar een dokter. Het heeft vast iets met jouw bloedsomloop te maken.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Het heeft niets met mijn bloedsomloop te maken. Het is psychisch. Als mijn oude hersenen vermoeid raken, merk ik dat niet aan mijn hoofd, maar zakt de pijn naar mijn voeten.’

Vledder grijnsde.

‘Als je het mij vraagt,’ spotte hij, ‘zit je een beetje typisch in elkaar.’

De Cock schonk hem een grijns. Zacht kreunend boog de oude rechercheur zich iets naar voren en pakte een visitekaartje van zijn bureau. ‘Ralf van Zutphen,’ las hij hardop, ‘Profit-Centre Manager, Holland Electronics, Vijzelgracht Amsterdam.’ Hij wierp het kaartje van zich af. ‘Een zelfverzekerd man. Hij was zo goed in staat om op zichzelf te passen.’

Het klonk bitter.

Vledder fronste zijn wenkbrauwen.

‘Hij zou toch op zakenreis?’

De Cock knikte.

‘Dat vertelde hij. En persoonlijk was ik blij dat hij voor een poosje naar het buitenland vertrok. Daar achtte ik hem veilig.’

‘Voor wie… voor wat?’

De Cock zwaaide geïrriteerd.

‘Voor zijn moordenaar.’

Vledder spreidde zijn beide handen in een gebaar van wanhoop.

‘En wie is dat?’

De Cock grinnikte.

‘Als ik dat wist, dan had ik nu geen moeie voeten.’ Hij leunde in zijn stoel achterover en tilde met een pijnlijk gezicht zijn benen weer van het bureau. ‘Er is wel een duidelijk te herkennen lijn… dood aan de mannen met een klavertjevier.’

Vledder keek hem verward aan.

‘We hebben er nu drie. Als jij gelijk hebt, dan is het volgende slachtoffer Felix Rietfeld.’

De Cock knikte traag.

‘Laten we hopen, dat Annette van het Sticht hem zover krijgt dat hij zijn medewerking verleent bij het vinden van de dader.’

Vledder boog zich naar voren.

‘Dat… eh, dat,’ stotterde hij, ‘is toch in zijn eigen belang? Zolang de moordenaar niet is gevat, loopt zijn leven gevaar.’

Het duurde enige tijd voordat De Cock reageerde.

‘Dat hangt er vanaf,’ sprak hij peinzend.

‘Waarvan?’

‘In hoeverre een blijk van openhartigheid in zijn eigen belang is.’

‘Dat snap ik niet.’

De Cock kauwde op zijn onderlip.

‘Volgens mij bewaarden de vier mannen met hun klavertjevier op de rechteronderarm onderling een diep geheim… een geheim dat hen verbond.’

Vledder trok een denkrimpel in zijn voorhoofd.

‘Je bedoelt, dat wanneer Felix Rietfeld zijn medewerking aan ons zou verlenen… hij tevens zijn geheim zal moeten prijsgeven.’

De Cock knikte instemmend.

‘Felix Rietfeld,’ sprak hij langzaam, elk woord beklemtonend, ‘zal-het-één-tegen-het-ander-moeten- afwegen… overwegen wat voor hem de beste beslissing is.

En als die overweging ten nadele van ons uitvalt, dan vrees ik dat wij voor het eerst in onze carrière met een nederlaag worden geconfronteerd.’

Vledder keek hem ongelovig aan.

‘Dat wij deze reeks moorden nooit zullen oplossen?’

‘Precies.’

Vledder schudde resoluut zijn hoofd.

‘Dat kan niet.’

De Cock kwam van zijn stoel overeind. De helse pijn was uit zijn kuiten gezakt. Hij voelde hoe zijn hart het bloed in zijn aderen onstuimig nieuwe forse impulsen gaf. Het was alsof alle loomheid van hem afviel. Ineens kwam ook het raderwerk van zijn denken weer op gang. Het was een inspirerende vonk, die het in beweging bracht. En het accelereerde in een steeds sneller tempo.

In zijn zo typische slenterpas begon de grijze speurder door de grote recherchekamer te stappen. In de cadans van zijn tred lieten zijn gedachten zich gemakkelijker ordenen.

Vledder liet hem begaan. Hij begreep iets van de gedachteworsteling, waarin zijn oudere collega was gewikkeld.

Na enige tijd bleef De Cock bij het bureau van Vledder staan.

‘Hoe laat is de sectie?’

De jonge rechercheur keek op zijn horloge.

‘Over een halfuur.’

De Cock keek hem geschrokken aan.

‘Dan mag je wel vertrekken. Je kunt dokter Rusteloos niet laten wachten.’

Vledder stond op.

‘En wat doe jij?’

Alle sombere trekken waren uit het markante gezicht van De Cock verdwenen. Hij wees stralend omhoog.

‘Ik ga naar boven, naar onze volijverige, maar vooral lieve Afra Molenkamp van de administratie.’ Hij zweeg even. Om de mond van de oude rechercheur dartelde een geheimzinnig lachje. ‘Ik ben bang dat Afra heel wat met mij te stellen krijgt.’


De Cock blikte door de voorruit van de Golf. Hij voelde zich gespannen. Het tintelde in de toppen van zijn vingers. De oude rechercheur keek schuin omhoog naar een wolkeloze hemel, die een heldere nacht voorspelde.

Verderop in de Amstelveense Graaf Florislaan stond een crèmekleurige Volkswagen Polo. Hij was duidelijk van de andere geparkeerde auto’s te onderscheiden. Van den Bosch van de Amstelveense recherche had in de loop van de dag op verzoek van De Cock een reflecterend lintje aan het topje van de radioantenne gehangen. Daardoor was de wagen gemakkelijker te volgen.

De grijze speurder draaide zich half om. Op de achterbank van de Golf zat angstig ineengedoken Annette van het Sticht. Ze droeg opnieuw haar opvallende wijde mantel met het bijpassende zuidwesterhoedje.

Annette van het Sticht had erop aangedrongen om de ontknoping bij te wonen en De Cock had geen bezwaren ingebracht.

‘Zit u goed?’ vroeg hij vriendelijk.

Annette van het Sticht knikte.

‘Er gebeurt toch niets met Felix? Hij loopt toch geen gevaar?’ In haar stem trilde angst. ‘Felix heeft toch zijn medewerking toegezegd.’

De Cock grijnsde.

‘Zo loyaal was hij niet. Hij besloot pas mee te werken nadat ik hem had geopenbaard dat ik het geheim van het klavertjevier kende.’

Annette van het Sticht kreunde.

‘Felix was bang.’

‘Angst is een slechte raadgever.’

Annette van het Sticht kwam iets naar voren en legde haar hand op de arm van De Cock.

‘Er gebeurt toch niets met Felix?’

De Cock keek haar schattend aan.

‘U schijnt van hem te houden.’

Het klonk als een analyse.

Annette van het Sticht knikte.

‘Dat doe ik… dat doe ik,’ sprak ze gehaast. ‘Voor het eerst in mijn leven word ik gedreven door een… eh, een bruisend gevoel van genegenheid, waarvan ik niet dacht dat het bestond. Daarom maak ik mij zorgen.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dat is niet nodig. Felix Rietfeld heeft een zendertje in het borstzakje van zijn colbert. Een heel klein apparaatje dat niemand opmerkt. Dat apparaatje zendt voortdurend alles uit wat er door Felix of door mensen in zijn omgeving wordt gezegd. Die gesprekken worden opgevangen in een snelle wagen, die hem zal achtervolgen met drie van mijn beste collega’s erin: Fred Prins aan het stuur, en Hans Rijpkema en Appie Keizer met hun radio-ontvanger.’

De hand van Annette van het Sticht op de arm van De Cock beefde. ‘Weet u waar Felix naartoe wordt gebracht?’

De Cock zuchtte.

‘Dat weet ik niet. Ik heb geen flauw idee. Felix heeft een afspraak op het Rembrandtsplein. Ik vermoed dat hij vandaar met een wagen ergens heen wordt gebracht… een onderkomen, een ontmoetingspunt.’

Annette van het Sticht slikte.

‘Waarom staan wij dan hier?’

De Cock draaide zich weer half om en wees voor zich uit.

‘Omdat ik vermoed dat die crèmekleurige Volkswagen Polo met dat lintje aan zijn antenne straks naar datzelfde ontmoetingspunt zal gaan.’

Vledder stootte hem van opzij aan.

‘Daar komt ze.’

De Cock hield zijn adem in.

‘Ik hoop dat ze dat lintje aan haar radioantenne niet opmerkt.’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Ze stapt in.’ De jonge rechercheur startte de motor van de Golf. Toen de Polo van de trottoirrand wegreed, volgde hij voorzichtig.

Aan het einde van de Graaf Florislaan reed de Polo links de Amsterdamseweg op. Via de Keizer Karelweg bereikte de wagen de oprit naar de A9.

De Polo voegde zich op de snelweg tussen het voortrazende verkeer in de richting Amsterdam.

De Cock blikte opzij.

‘Hebben we benzine genoeg? Wie weet waar ze ons naartoe brengt.’

Vledder tuurde gespannen voor zich uit en bromde.

‘Een tank vol.’

Al na enkele kilometers, bij de afslag Ouderkerk, verliet de Polo de snelweg. Vledder volgde, maar liet de afstand iets groter worden.

De Cock boog zich naar voren.

‘Ze gaat naar de Laan van de Helende Meesters.’

Vledder trok zijn neus op.

‘Naar wat?’

De Cock wees voor zich uit.

‘De Laan van de Helende Meesters,’ herhaalde hij. ‘Herinner jij je dat niet? Wij hebben daar lang geleden in Amstelveen eens een onderzoek gedaan bij het Tulp-ziekenhuis.’[6 - Zie: De Cock en een dodelijke dreiging.]

Vledder reageerde knorrig.

‘Bij jou vergeleken heb ik een geheugen als van een garnaal.’

De Cock negeerde de opmerking. Hij boog zich nog verder naar voren en schudde zijn hoofd. ‘Nee, ze gaat niet naar rechts… ze gaat naar links… naar Langs de Akker. Wees nu voorzichtig. Langs de Akker is een troosteloos verlaten weg met heel weinig verkeer. Neem nog wat meer afstand. Ik wil niet dat ze enige argwaan krijgt. Als ze merkt dat ze wordt gevolgd, kunnen we de operatie wel afblazen.’

Vledder nam gas terug.

‘Waar leidt die weg heen?’

‘Naar de Amstel. Het is daar erg landelijk. Het heet niet voor niets Langs de Akker. Er staan een paar tuinhuisjes en verder is er bijna geen bebouwing.’

In de verte lichtten de remlichten van de Polo op. De wagen stopte en reed langzaam naar rechts.

De Cock gebaarde voor zich uit.

‘Rij haar maar voorbij. Niet te snel. Na een tiental meters… even uit het zicht… stop je. Ze moet daar beslist ergens zijn. Volgens mij loopt daar geen weg die ergens naartoe leidt.’

Vledder knikte begrijpend.

Toen ze een smalle wegstrook voorbijreden, zagen ze hoe de lichten van de Polo werden gedoofd.

Vledder bracht de Golf tot stilstand.

‘Daar stond een witte caravan,’ hijgde hij. ‘Heb je hem gezien?’

De Cock knikte.

‘Dat zal het ontmoetingspunt zijn.’ De grijze speurder wees om zich heen. ‘Zet de Golf ergens onopvallend neer en neem via de mobilofoon contact op met Fred Prins en de anderen.’

‘Wat moet ik zeggen?’

De Cock kauwde op zijn onderlip.

‘Ik weet niet van welke kant ze komen… via Amstelveen of via de Amstel, maar als ze hier in de buurt van Langs de Akker komen, moeten ze het volgen van de wagen met Felix Rietfeld maar staken. Geef wel zo exact mogelijk de plek weer waar die witte caravan staat.’

Vledder reed langs de weg een klein stukje terug en zette de Golf onder wat overhangend struikgewas. Daarna pakte hij de mobilofoon en gaf het bericht door. Geduldig wachtte hij op reactie.

Na enkele seconden begon de mobilofoon te kraken: ‘Begrepen.’ De Cock herkende de stem van Hans Rijpkema. ‘We rijden nu,’ ging de stem verder, ‘vanaf de Holterbergweg in Duivendrecht naar de Burgemeester Stramanweg in de richting van Ouderkerk.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Dan komt ze vanaf de Amstel. Komende vanuit de binnenstad had ik dat ook min of meer verwacht.’ Hij wees naar de voorruit. ‘Als er licht van koplampen in zicht komt, duiken we onder het dashboard.’ Hij draaide zich half om naar Annette van het Sticht. ‘Ook jij duikt naar beneden. Ze mag niet zien dat er iemand in deze wagen zit.’

Vledder duimde over zijn schouder.

‘Wanneer grijpen we in?’

‘Als Felix Rietfeld en zijn gezelschapsdame in de caravan zijn verdwenen… niet eerder.’

Vledder draaide zich iets om.

‘Dat kunnen we van hier niet zien.’

De Cock trok zijn schouders op.

‘We gunnen ze een paar minuten. Dan geef jij aan Fred Prins en de anderen door dat ze kunnen komen en gaan wij alvast op pad. Neem ons breekijzertje mee voor het geval dat de caravan op slot is.’

Vledder boog zijn hoofd in de richting van Annette van het Sticht. ‘Nemen we haar mee?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Zij wacht hier tot wij Felix Rietfeld hebben bevrijd. Dat lijkt mij…’

De oude rechercheur stokte. In de verte naderden de koplichten van een auto. De Cock duwde het hoofd van Annette van het Sticht naar beneden. Daarna bogen hij en Vledder zich tot onder het dashboard.

Na enkele seconden gleed het licht van de koplampen over hen heen. Het geluid van een afremmende wagen drong tot hen door.

Na een korte tijd kwamen de beide rechercheurs onder het dashboard vandaan. De grijze speurder drukte de mouw van zijn regenjas omhoog en keek op zijn horloge. Langzaam vergleden de seconden.

Toen er vijf minuten waren verstreken, wees De Cock naar de mobilofoon. Vledder gaf het startsein van de actie aan de andere wagen door.

De beide rechercheurs stapten uit. Het was nat en glibberig aan de rand van de weg. Omzichtig benaderden ze de witte caravan. Kort voor de ingang stond een grijze Mitsubishi Colt.

De Cock voelde aan de warme motorkap. Daarna sloop hij aan de wagen voorbij. Er was een klein metalen opstapje naar de toegangsdeur. De Cock ging op het opstapje staan en berekende tot hoever de deur tot zijn habitus zou openzwaaien.

Zijn hand, die naar de deurknop tastte, trilde een beetje. En dan, in één enkele forse beweging, trok hij de deur open. De geoliede scharnieren gaven bijna geen geluid.

Op een ruim bed, in het zachte roze licht van een kleine wandlamp, zat op haar knieën, bijna geheel ontkleed, een betoverende jonge vrouw. Haar lange blonde haren bedekten het gezicht van een man, die gestrekt onder haar lag.

Het leek een moment alsof zij de brute interruptie van De Cock niet opmerkte. Toen keek ze op. Haar gezicht verstarde.

De oude rechercheur trad op haar toe.

‘Cecile Burroughs,’ sprak hij zacht, dwingend, ‘waar is ze?’

Cecile Burroughs streek het blonde haar uit haar gezicht.

Aarzelend wees ze naar een smalle deur nabij het bed.

De Cock trok de deur open.

In de kleine doucheruimte van de caravan stond, met een vreemd verwrongen gezicht, Alida van Amerongen. In haar rechterhand, gevat in een lederen handschoen, hield ze stevig omklemd een lange glanzende breinaald.


16


De ding-dong in de gang dreunde nog een beetje na. De Cock deed de deur van zijn woning open. Voor hem op de stoep stond Dick Vledder. De jonge rechercheur lachte wat verlegen. In zijn linkerhand bungelde een bos fraaie rozen.

‘Voor jouw vrouw. Hoe langer ik jou ken… hoe meer ik haar ga bewonderen.’

De Cock trok zijn wenkbrauwen op. ‘Ik meen mij te herinneren dat je deze stelling wel eens meer hebt geponeerd.’

Vledder knikte. ‘Dat kan best. Mijn mening is intussen onveranderd gebleven.’

De Cock kon het grapje wel waarderen. Lachend deed hij een stap opzij.

‘Kom erin.’

‘Zijn de anderen er al?’

De Cock knikte. ‘Appie Keizer, Fred Prins en Hans Rijpkema zitten bij mijn vrouw en hebben elk het hoogste woord.’

‘Hoe is het met hen gegaan gisteravond.’

De Cock liep voor hem uit. ‘Ze hebben de drie arrestanten netjes aan de Warmoesstraat afgeleverd. Daar heb ik hen vanmorgen en vanmiddag uitgebreid verhoord.’

Vledder grijnsde. ‘Annette van het Sticht is voorlopig haar geliefde kwijt. Ik begrijp nu waarom jij het toestond dat ze met ons meeging… je wilde haar nog even de gelegenheid geven om afscheid van hem te nemen.’

De Cock lachte. ‘Soms denk ik aan alles.’

Ze stapten gezamenlijk de woonkamer in. Mevrouw De Cock kwam onmiddellijk overeind en schudde Vledder ter begroeting de hand. Met een gebaar van verrukking nam ze de rozen in ontvangst. Ze wuifde uitnodigend naar een diepe leren fauteuil.

‘Ga zitten,’ riep ze hartelijk. ‘Mijn man vroeg zich al af waar je bleef.’

De jonge rechercheur glimlachte.

‘Ik kom uit de bioscoop. Ik had vandaag een vrije dag. De filmvoorstelling duurde bijna een halfuur langer dan ik verwachtte.’

Mevrouw De Cock keek hem verrast aan.

‘De bioscoop?’

Vledder knikte.

‘Er draaide een politiefilm en ik wilde wel eens met eigen ogen zien hoe Hollywood-rechercheurs een moordzaak opknappen.’

‘Deden ze het goed?’

Vledder trok een grimas.

‘De kogels vlogen mij aan het eind van de film om mijn oren. Als wij in Amsterdam zo te werk gingen, werden we onmiddellijk als staatsgevaarlijk opgepakt.’

‘Het had met de werkelijkheid niets te maken?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Niet de werkelijkheid die wij kennen.’

De Cock pakte de fles cognac Napoleon, die hij speciaal voor dergelijke gelegenheden in voorraad hield en vulde ruim de bodem van diepbolle, voorverwarmde glazen. Hij reikte die zijn vrienden aan. Daarna hield hij zijn glas omhoog.

‘Op het trieste en moeizame einde van de zaak van de dode meesters,’ toostte hij.

Fred Prins lachte.

‘Hoe kom je aan die naam… dode meesters?’

De Cock gebaarde met het glas in zijn hand.

‘De drie mannen die de dood vonden, waren allen meester in de rechten.’

‘Werden ze daarom vermoord?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Meester Karel Marinus Donker-Korzelius bereidde als officier van justitie de berechting voor van Peter Gramsma.’

Hans Rijpkema knikte.

‘Topcrimineel, al jarenlang leider van een strak georganiseerde drugsmaffia.’

De Cock nam een slok van zijn cognac en zette het glas naast zich op een bijzettafeltje.

‘Er gingen geruchten dat Peter Gramsma aan zijn juridisch adviseur Philip de Lent de opdracht had gegeven om in penozekringen voor meester Donker-Korzelius een huurmoordenaar te vinden. Toen wij kort daarna uit het water van de Brouwersgracht het lijk visten van een man, die later als diezelfde Philip de Lent werd geïdentificeerd, begreep ik daar niets van. Wat was het motief? Welk voordeel had Peter Gramsma bij de dood van zijn juridisch adviseur… een man, in wie hij blijkbaar veel vertrouwen stelde?’

Hans Rijpkema grinnikte.

‘Maar toen later meester Donker-Korzelius vermoord werd gevonden, gingen jouw gedachten wel degelijk uit naar Peter Gramsma als de man die opdracht had gegeven voor de moord op de officier van justitie.’

Vledder spreidde zijn beide handen.

‘Dat lag toch voor de hand?’ interrumpeerde hij.

De Cock trok een bedenkelijk gezicht.

‘Er was iets wat mij hinderde. Hoe gaan huurmoordenaars gewoonlijk te werk? Kleden die eerst hun slachtoffer uit en steken hem dan een breinaald in zijn rug? Dat leek mij niet plausibel. Ik ging er op den duur meer en meer aan twijfelen, dat Peter Gramsma en zijn drugsmaffia iets met de moorden uitstaande hadden. Zelfs toen Ralf van Zutphen, ook in dienst van topcrimineel Peter Gramsma, vermoord werd gevonden, weigerden mijn hersenen om in hem de aanstichter te zien. Het was zo onprofessioneel. Het leek in geen enkel opzicht op een liquidatie, zoals in die kringen gebruikelijk.’

Vledder keek hem verbaasd aan. ‘De drie vermoorde mannen hadden allen op een of andere manier iets met Peter Gramsma van doen. Dat kon toch geen toeval zijn?’

De Cock zuchtte. ‘Dat was het wel. Het verwarrende voor ons politiemensen is, dat wij advocaten, juristen en meesters in de rechten nog altijd zien als een soort verlengstuk van ons werk… als rechthandhavers.’ De oude rechercheur schudde zijn hoofd. ‘Dat is een misvatting. Maffia-achtige organisaties nemen juristen in dienst om hun criminele praktijken op legale wijze af te schermen. Veel juristen zijn geen handhavers meer van de wet, maar ondergravers… zij hollen de wetgeving uit… ten behoeve van hun opdrachtgevers.’

Mevrouw De Cock keek haar man gespannen aan. ‘Zij passen de wet verkeerd toe?’

De Cock trok zijn schouders op. ‘Men kan de wet op diverse wijzen interpreteren. Daar is niets verkeerds aan. Het is alleen jammer, dat in het huidige tijdperk van de calculerende burger ook de beroepsethiek dreigt te verdwijnen.’

Fred Prins wuifde het onderwerp weg.

‘Jij zocht de moordenaar van Philip de Lent, meester Donker-Korzelius en Ralf van Zutphen in een andere richting dan die van de maffia. Waarom… wat was de reden?’

De Cock zwaaide breed. ‘De werkwijze… de modus operandi. Ik heb het al even aangeduid… huurmoordenaars nemen niet de moeite om hun slachtoffers eerst keurig te ontkleden. Bovendien is een breinaald een vrij ongebruikelijk moordwapen. Ik ben dat nog niet eerder tegengekomen.’

Vledder kwam tussenbeide. ‘En dan was er nog iets… Alle slachtoffers hadden op hun rechteronderarm een tatoeage in de vorm van een klavertjevier.’

Hans Rijpkema knikte begrijpend. ‘Dat betekende… althans zo kan men dat uitleggen… dat ze alle drie iets met elkaar van doen hadden.’

De Cock knikte. ‘Dat geheim van het klavertjevier heeft mij sterk beziggehouden. Het was een teken van verbond tussen de gedode mannen, maar de reden van dat verbond kon ik aanvankelijk niet doorgronden.’

Vledder keek naar hem op. ‘Wanneer begon jij te vermoeden dat mevrouw Van Amerongen bij de moorden was betrokken?’

De Cock glimlachte. ‘Toen er een aanslag op haar werd gepleegd.’

Vleddder schudde verwonderd zijn hoofd. ‘Dat snap ik niet.’

De Cock pakte zijn glas en nam nog een slok van zijn cognac. ‘Waarom die aanslag, vroeg ik mij af. Wat was het motief? Een vriendelijke nette vrouw, wonende in Amstelveen in een keurige laan, op wie men onverhoeds drie kogels vuurt. Het leek onzinnig.’

De oude rechercheur tikte met zijn gestrekte rechterwijsvinger tegen het puntje van zijn neus.

‘Tot het besef in mij ontwaakte, dat degene die een moordaanslag op haar had gepleegd, er vrijwel van overtuigd moet zijn geweest dat mevrouw Van Amerongen bij de moorden op Philip de Lent en meester Donker-Korzelius was betrokken.’

Het gezicht van Vledder verhelderde. ‘En dat betekende tevens, dat degene die de aanslag pleegde, ook haar motief kende… wist waarom zij Philip de Lent en Donker-Korzelius had vermoord.’

De Cock keek zijn jonge collega bewonderend aan. ‘Precies. We kunnen het hem niet meer vragen, maar ik ben er vrijwel van overtuigd dat de stuntelige moordaanslag op mevrouw Van Amerongen het werk was van Ralf van Zutphen.’

Hans Rijpkema boog zich naar voren. ‘Maar als Ralf van Zutphen wist dat mevrouw Van Amerongen al twee moorden op haar geweten had, hoe kon hij dan zelf slachtoffer worden… hij wist toch uit welke hoek het gevaar kwam?’

De Cock grijnsde. ‘Ralf van Zutphen kende haar handlangster niet… althans, hij kende haar wel… heel goed zelfs, maar wist niet dat zij met mevrouw Van Amerongen een sinister complot had gesmeed.’

De mond van Vledder viel half open. ‘Cecile Burroughs.’

De Cock ademde diep. ‘Een jonge, bijzonder knappe vrouw met een uitstraling en een charme, voor wie elke man wel moest bezwijken.’

Fred Prins hield zijn hoofd iets schuin. ‘Hoe gingen zij te werk?’

De Cock glimlachte. ‘De werkwijze was even simpel als doeltreffend. Cecile Burroughs verleidde de mannen om met haar mee te gaan naar haar witte caravan, aan een smalle, stille en doodlopende zijlaan van Langs de Akker in Amstelveen. Ver voordien bracht zij mevrouw Van Amerongen van haar afspraken op de hoogte. Die sloot zich voor hun komst met een breinaald op in de kleine doucheruimte van de caravan. Wanneer de mannen geheel ontkleed hun vurig liefdesspel bedreven, kwam ze uit de doucheruimte tevoorschijn. Cecile Burroughs hield de mannen dan even stevig omklemd, zodat mevrouw Van Amerongen met haar scherpe breinaald trefzeker kon toeslaan.’

Mevrouw De Cock sloeg haar hand voor haar mond.

‘Verschrikkelijk.’

De Cock wreef zich vermoeid achter in zijn nek. ‘We hadden het bewijs van de toedracht vermoedelijk nooit kunnen leveren als Felix Rietfeld niet zijn medewerking had toegezegd.’

Fred Prins fronste zijn wenkbrauwen. ‘Wie is Felix Rietfeld?’

De Cock lachte. ‘De man, die jullie terzake moord c.q. doodslag hebben gearresteerd.’ De oude rechercheur bracht zijn handen naar voren. ‘Ik zal het proberen uit te leggen. Felix Rietfeld was de vierde man met dezelfde tatoeage: een klavertjevier. Ik was ervan overtuigd dat het duo Cecile Burroughs en Alida van Amerongen het plan had om ook hem te vermoorden… om hetzelfde motief. Hij moest voor mij als lokaas dienen.’

Fred Prins grinnikte. ‘En dat lukte.’

De Cock knikte. ‘Maar dat was niet eenvoudig. Zolang ik het motief van de beide dames niet kende, kon ik Felix Rietfeld niet overreden om mij te helpen. Felix Rietfeld bewaarde, net als de reeds vermoorde mannen, een duister geheim. Het is niet voor niets, dat ik hem voor moord c.q. doodslag heb laten arresteren.’

Vledder slikte. ‘Wat was dat dan voor een moord of doodslag?’

De Cock wees naar de lege glazen. ‘Laat ik eerst nog eens inschenken.’ De grijze speurder pakte opnieuw de fles cognac Napoleon. ‘Dit was een van de ingewikkeldste zaken uit mijn loopbaan,’ vervolgde hij. ‘Wat mij intrigeerde, was het feit dat de drie mannen op exact dezelfde plek werden gevonden… na elders te zijn vermoord. De moordenaar, zo redeneerde ik, moest met die plek een relatie hebben… of het was een aanduiding voor het motief van de dader. Een van beide. Toen ik tot dat inzicht was gekomen, ben ik met Afra Molenkamp in onze administratie gaan spitten en wij vonden een tien jaar oud proces-verbaal over het aantreffen van het lijk van een jongeman in het water van de Brouwersgracht bij de Melkmeisjesbrug.’

De oude rechercheur zweeg even voor het effect. ‘De naam van deze jongeman luidde: Ronald van Amerongen.’

Vledder keek hem met grote ogen aan. ‘Zoon van mevrouw Van Amerongen?’

De Cock knikte. ‘Haar enige zoon,’ antwoordde hij somber. ‘Haar enige kind. Bij een gerechtelijke sectie bleek dat de jongeman was verdronken, maar in zijn bloed zat een alcoholpercentage van 3,2 promille.’

Vledder floot tussen zijn tanden. ‘Dat is nogal wat.’

De Cock pauzeerde even en nam een slok van zijn cognac.

‘Omdat er geen duidelijke aanwijzingen voor misdaad waren,’ ging hij verder, ‘en de gulp van de jongeman openstond toen hij uit het water werd gevist, nam de rechercheur die de zaak destijds behandelde, gemakshalve aan, dat Ronald van Amerongen met een dronken kop aan de wallenkant had staan plassen en in de Brouwersgracht was gevallen en verdronken.’

‘En dat was niet zo?’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘De schuldigen waren Karel Marinus Donker-Korzelius, Philip de Lent, Ralf van Zutphen en Felix Rietfeld. Deze vier toekomstige meesters in de rechten waren allen lid van het beruchte studentendispuut Probandum… Latijn voor wat bewezen moet worden. Dat dispuut was destijds ondergebracht in een oud pand aan de Brouwersgracht. Ronald van Amerongen wilde als eerstejaars student in de rechten… als feut… lid worden van dat dispuut. Tijdens de ontgroening dwongen genoemde heren Ronald van Amerongen om alcohol te gebruiken. Toen de jongeman dat principieel weigerde, namen ze een trechter, hielden hem vast en dwongen hem op die manier een gehele fles whisky te drinken. Ze goten de drank als het ware bij die jongen naar binnen.’

Mevrouw De Cock brieste. ‘Smeerlappen.’

De grijze speurder kneep zijn lippen opeen. ‘Het werd nog smeriger. Ronald van Amerongen, een jonge sportman die nooit alcohol gebruikte, raakte in coma.

De vier licht aangeschoten studenten wisten met de in coma geraakte Ronald van Amerongen geen raad. Ze waren bang dat de jongeman in hun midden zou sterven. Ze hebben toen ter misleiding van de recherche zijn gulp opengemaakt. Daarna droegen ze hem uit het dispuut en lieten zijn lichaam in het water van de Brouwersgracht zakken, waar de jongeman verdronk.’

Appie Keizer hijgde. ‘Dat is moord.’

De Cock knikte. ‘Toen het edele viertal na de begrafenis van Ronald van Amerongen opgelucht constateerde dat hun wandaad blijkbaar onopgemerkt was gebleven, kwamen ze onderling overeen dat ze er verder voor eeuwig over zouden zwijgen. Als bewijs van dat verbond lieten ze bij Tattoo Peter op hun onderarm een klavertjevier tatoeëren.’

Fred Prins spreidde zijn beide handen. ‘Waarom een klavertjevier?’

De Cock grijnsde. ‘Als symbool,’ sprak hij cynisch, ‘dat ze er zo gelukkig vanaf waren gekomen.’

Vledder boog zich naar hem toe. ‘Hoe kwam het uit? Hoe leerde mevrouw Van Amerongen de ware toedracht kennen?’

De Cock zuchtte. De uiteenzetting vermoeide hem.

‘Een paar weken geleden, op een zondag na een wedstrijd van de zogeheten oude mannen, zat het viertal in het clubhuis van ACC bijeen en dronk stevig. Wie van de vier de dood van Ronald van Amerongen opnieuw in herinnering bracht, is mij nog niet duidelijk geworden. In ieder geval hoorde Cecile Burroughs, die die zondag dienst deed aan de bar, wat er zo’n tien jaar geleden met de jonge Ronald van Amerongen was gebeurd.’

Vledder knikte begrijpend. ‘En Cecile Burroughs vertelde het aan mevrouw Van Amerongen.’

De Cock wuifde voor zich uit. ‘Ik vermoedde al een band tussen Cecile Burroughs en Alida van Amerongen. Toen Alida van Amerongen na die mislukte aanslag op haar niet meer in haar eigen huis durfde, vluchtte ze…’

Vledder onderbrak hem. ‘… als een verschrikt vogeltje naar het huis van Cecile Burroughs.’

De Cock knikte. ‘Cecile Burroughs heeft, zo vertelde ze mij, na de scheiding van haar ouders in Engeland, jarenlang bij de familie Van Amerongen in Amstelveen gewoond. Of er tussen haar en Ronald, zoon van de familie, een liefdesrelatie heeft bestaan, weet ik niet. Toen ik vanmorgen tijdens haar verhoor die mogelijkheid opperde, begon ze te huilen.’

Hans Rijpkema boog zich naar voren. ‘Die beide vrouwen hadden met hun wetenschap toch gewoon naar de politie kunnen stappen?’

De Cock beet op zijn onderlip. ‘Dat heb ik hen gezegd.’

‘En?’

De grijze speurder keek naar hem op.

‘Ken jij het antwoord niet?’ vroeg hij treurig.

Hans Rijpkema liet beschaamd zijn hoofd zakken.

‘Ik begrijp het. Ze hadden geen vertrouwen in onze Nederlandse rechtspleging.’

De Cock zuchtte diep. ‘Ik heb wel even moeite gehad om het te verwerken.’ De stem van de oude rechercheur trilde een beetje. ‘Mijn hele leven lang heb ik het recht gediend… bij nacht en ontij ben ik daarvoor op pad geweest en dan vertellen die twee vrouwen jou doodkalm en in volle overtuiging dat zij het geloof in onze rechtspleging hadden verloren en daarom besloten om het recht in eigen hand te nemen.’

Er viel een korte stilte.

Mevrouw De Cock vroeg de aandacht van haar man. ‘Hoe wordt ze nu gestraft?’

‘Wie?’

‘Cecile Burroughs? Zij heeft de moorden toch niet gepleegd.’

De Cock trok een pijnlijk gezicht. ‘Zonder Cecile Burroughs waren ze niet mogelijk geweest. Zij verleidde de mannen, bracht hen naar haar liefdesnestje, waar mevrouw Van Amerongen geduldig op haar prooi stond te wachten. Ik schat, dat de rechter weinig onderscheid zal maken.’

‘En beiden even zwaar zal straffen?’

‘Dat vermoed ik.’

‘En Felix Rietfeld?’ De grijze speurder maakte een hulpeloos gebaartje.

‘Hoe groot zijn aandeel is geweest in de moord op Ronald van Amerongen, is moeilijk meer vast te stellen. Zijn mededaders van destijds kunnen niets meer vertellen.’

De Cock zweeg. Hij nam omzichtig een slokje van zijn cognac en keek de kring rond.

‘Nog vragen?’

Niemand reageerde.

De oude rechercheur zakte ver terug in zijn fauteuil. Het droevige relaas van de moorden had hem afgemat.

Mevrouw De Cock stond op, liep naar de keuken en kwam terug met een schaal vol lekkernijen.

Het gesprek werd algemener en de zaak van de dode meesters raakte op de achtergrond.

Tegen middernacht namen de jonge collega’s afscheid. Toen ze waren vertrokken, schoof mevrouw De Cock een poef bij en ging tegenover haar man zitten.

‘Ik heb eens in onze medische encyclopedie gekeken. Het is bepaald niet gemakkelijk om met een breinaald in iemands rug te steken en precies het hart te raken.’

De Cock glimlachte. Hoewel hij dat niet aanmoedigde, leefde zijn vrouw altijd intens met zijn onderzoeken mee. Soms toonde ze een verrassend inzicht.

‘Je bedoelt… hoe kon Alida van Amerongen zo snel en trefzeker toeslaan?’

‘Precies.’

‘Alida van Amerongen was tot haar huwelijk jarenlang operatiezuster in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam.’


notes


Примечания


1


Penoze-aanduiding van bureau Warmoesstraat.


2


De officier van justitie is in juridische zaken de opperste chef van de recherche.


3


Centrale Recherche Informatiedienst.


4


Zie: De Cock en het lijk aan de kerkmuur.


5


Bijnaam van een wereldwijd bekende tatoeëerder, werkte te Amsterdam in een keldertje in de Sint Olofsteeg.


6


Zie: De Cock en een dodelijke dreiging.